Alternatywy dla MDM. Jakie są dopłaty do zakupu mieszkania dla młodych małżeństw?

Od stycznia 2014 r. młodzi Polacy marzący o zakupie własnego mieszkania mogli liczyć na pomoc ze strony państwa. Wystarczyło, że wraz z wnioskiem o kredyty hipoteczne złożyli wniosek o dofinansowanie wkładu własnego. Wszystko to w ramach programu Mieszkanie dla Młodych. Kalkulator kredytu hipotecznego pokazywał wówczas wysokość rat do spłaty.

Niestety, program już się zakończył, a nowe wnioski od dawna nie są przyjmowane. Jakie są aktualne alternatywy dla MdM? Trwają prace nad nowym programem - Mieszkanie na Start - który ma być wsparciem dla osób chcących kupić pierwszą nieruchomość.

Kiedy skończył sie program Mieszkanie dla młodych?

Program MdM, czyli Mieszkanie dla Młodych, był wsparciem dla młodych osób nabywających swoje pierwsze mieszkanie. Jednak obecnie nie funkcjonuje już program MdM. Do kiedy obowiązywało Mieszkanie dla Młodych i jak długo wypłacane były dopłaty do wkładu własnego w jego ramach?

Otóż program wprowadzono Ustawą z dnia 27 września 2013 r. o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi. Kiedy skończył się MdM? Program zakończył się po 4 latach obowiązywania, czyli wnioski w jego ramach można było składać od 2014 do 2018 roku.

Ostatnią pulę środków – 380 mln zł – rozdysponowano między beneficjentów programu już z początkiem stycznia 2018 roku.

Co dalej po programie MDM w 2025 roku?

Likwidacja programu MdM miała iść w parze z uruchomieniem kolejnego programu wspierającego Polaków w kupnie pierwszego mieszkania. Przypomnijmy, że funkcjonował w latach 2013-2018. Rok 2019 nie przyniósł jednak niczego nowego w zakresie programów wspierania Polaków w zakupie mieszkań.

Co po MdM zaproponowali rządzący Polakom? Był to program Mieszkanie Plus, który jednak skupiał się na wynajmie mieszkań, a nie na dofinansowaniu w jakikolwiek sposób zakupu mieszkania na własność.

Zmieniło się to wraz z rokiem 2021, kiedy to Rząd zapowiedział kolejny program wsparcia mieszkaniowego o nazwie “Mieszkanie bez wkładu własnego”, króre zmieniło swoją nazwę na „Rodzinny kredyt mieszkaniowy”. 

Z dniem 14 kwietnia 2023 roku Sejm przyjął ustawę o kredycie na pierwsze mieszkanie. W program Bezpieczny kredyt 2%, były udzielane kredyty dla młodych uławiające Polakom zakup własnego lokum. 7 stycznia 2024 roku, banki zatwierdziły ostatnie wniski o Bezpieczny kredyt 2%, które zostały złożone do 31 grudnia 2023.

Aktualnie rząd planuje wprowadzenie nowego programu o nazwie kredyt mieszkaniowy #naStart, który ma zastąpić Bezpieczny Kredyt 2%. Nowy program jednak różni się od poprzedniego jeśli chodzi o warunki, które musi spełnić potencjalny kredytobiorca.

Kredyt mieszkaniowy #naStart

Nowy program kredyt #naStart ma być wsparciem w zakupie pierwszej nieruchomości. Teoretycznie ma ruszyć w połowie 2024 roku, jednak informacje o konkretnej dacie nie są jeszcze znane.

Ministerstwo Rozwoju i Technologii odpowiedzialne jest za wdrożenie programu "Mieszkanie na Start". Minister Krzysztof Hetman zapowiedział, że nowy program dofinansowania przewiduje wsparcie beneficjentów w czterech wariantach.

Oprocentowanie kredytu wynosi 1,5% dla jedno- i dwuosobowych gospodarstw domowych, 1% dla trzyosobowych, oraz 0,5% dla czteroosobowych gospodarstw domowych. Pięcioosobowe gospodarstwa domowe mogą skorzystać z kredytu 0% na zakup pierwszego mieszkania.

Dopłaty mają jednak przysługiwać tylko do określonej kwoty kapitału kredytu:

• do 200 000 zł – dla 1-osobowego gospodarstwa domowego,
• do 400 000 zł – dla 2-osobowego gospodarstwa domowego,
• do 450 000 zł – dla 3-osobowego gospodarstwa domowego,
• do 500 000 zł – dla 4-osobowego gospodarstwa domowego,
• do 600 000 zł – dla 5-osobowego gospodarstwa domowego,

Ponadto, kryterium wieku dotyczy tylko jednoosobowych gospodarstw domowych. Single, którzy w momencie składania wniosku mają mniej niż 35 lat, mogą ubiegać się o kredyt hipoteczny na preferencyjnych warunkach.

Program „Pierwsze mieszkanie” i Kredyt 2% dla młodych

Program "Pierwsze Mieszkanie", uruchomiony 3 lipca 2023 roku, miał na celu wsparcie osób chcących kupić swoje pierwsze lokum poprzez dwa główne elementy: Bezpieczny Kredyt 2% oraz Konto Mieszkaniowe. Bezpieczny Kredyt 2% był systemem dopłat do kredytu hipotecznego, który miał na celu obniżenie kosztów kredytu poprzez różnicę między stałą stopą procentową a oprocentowaniem wynoszącym 2%. Program ten zakończył się z końcem 2023 roku ze względu na wyczerpanie środków​.

W ramach Bezpiecznego Kredytu 2% udzielono wsparcia dla wielu młodych małżeństw i rodziców, którzy mogli zaciągnąć kredyt na preferencyjnych warunkach. Program ten obejmował kredyty do 500 tys. zł dla osób do 45. roku życia oraz do 600 tys. zł dla małżeństw lub rodziców z dzieckiem​.

W tym samym czasie Konto Mieszkaniowe oferowało możliwość oszczędzania na zakup pierwszego mieszkania z dodatkowymi premiami za regularne wpłaty, co również miało na celu wsparcie młodych ludzi w uzyskaniu własnego mieszkania.

Chociaż Bezpieczny Kredyt 2% już się zakończył, przez krótki okres swojego istnienia program ten wsparł tysiące młodych ludzi w uzyskaniu własnego mieszkania, co miało znaczący wpływ na rynek nieruchomości i kredytów hipotecznych w Polsc

Rodzinny kredyt mieszkaniowy (Mieszkanie bez wkładu własnego)

Istniejący już od roku program „Mieszkanie bez wkładu własnego” w 2023 roku został przemianowany na „Rodzinny kredyt mieszkaniowy”. Program „Mieszkanie bez wkładu własnego” został wprowadzony 26 maja 2022 roku i miał z założenia umożliwiać zakup na kredyt własnego mieszkania osobom, które z różnych względów nie były w stanie zgromadzić 10-20 proc. wartości kupowanej nieruchomości tytułem wkładu własnego. Wkład ten, wymagany przez banki, był gwarantowany przez Bank Gospodarstwa Krajowego.

Z uwagi na niskie zainteresowanie programem rząd zdecydował się od 1 marca 2023 roku wprowadzić w nim daleko idące zmiany, wraz z przemianowaniem go na „Rodzinny kredyt mieszkaniowy”. Obecnie z programu skorzystać mają osoby, które:

• nie mają żadnego wkładu własnego na kredyt,
• mają wkład własny lub środki na pokrycie choć części wkładu,
• kupują mieszkanie mieszczące się w limicie cenowym.

Jeśli kredytobiorca ma wkład własny, to może nadal skorzystać z Rodzinnego kredytu mieszkaniowego, o ile jego kwota jest nie wyższa niż 200 tys. zł i nie przekracza jednocześnie:

• 20 proc. całkowitej kwoty wydatków, w celu pokrycia których jest udzielany kredyt (dotyczy kredytów o zmiennej stopie procentowej),
• 30 proc. całkowitej kwoty wydatków, w celu pokrycia których jest udzielany kredyt (dotyczy kredytów o stałej stopie procentowej albo okresowo stałej stopie procentowej, w przypadku których stopa procentowa ma stały poziom przez co najmniej 5 lat).

Dużym ograniczeniem w rozwoju programu „Mieszkanie bez wkładu własnego” był limit cen mieszkań. W programie przemianowanym na „Rodzinny kredyt mieszkaniowy” limity te nadal istnieją i są podawane w przeliczeniu na 1 m² powierzchni użytkowej, ale są wyższe. Początkowo należało wyliczyć iloczyn średniego wskaźnika przeliczeniowego kosztu odtworzenia 1 m² powierzchni użytkowej budynków i współczynników 1,3 dla rynku pierwotnego oraz 1,2 dla rynku wtórnego. Obecnie jednak współczynniki te wzrosły do poziomu 1,4 i 1,3.

Program zakłada udzielenie przez państwo gwarancji pokrywającej brakujący wkład własny. Gwarancja obejmuje część kapitałową kredytu i może zastąpić konieczność wniesienia wkładu w całości lub tylko w części. Łączna wysokość objętej gwarancją części rodzinnego kredytu mieszkaniowego lub Bezpiecznego kredytu 2% oraz posiadanego przez klienta wkładu własnego nie może:

• być wyższa niż 200 tys. zł,
• przekroczyć kwoty stanowiącej 20 proc. całkowitej kwoty wydatków, w celu pokrycia których udzielany jest kredyt.

Ponadto maksymalna kwota gwarancji nie może przekraczać 100 tys. zł. Pobierana jest jednorazowa prowizja za ustanowienie gwarancji w wysokości 1 proc. jej kwoty, ale nie więcej niż 1 tys. zł.

Rodzinny kredyt mieszkaniowy może być wzięty w banku, który podpisał umowę o udzielanie gwarancji klientom z BGK. Sam kredyt musi spełniać odpowiednie założenia:

• okres spłaty kredytu to minimum 15 lat,
• waluta kredytowania – PLN,
• dla kredytów z wkładem własnym kredytobiorcy, który jest niższy niż 20 proc. całkowitej kwoty wydatków, w celu pokrycia których udzielany jest Rodzinny kredyt mieszkaniowy, część tego kredytu stanowiąca różnicę pomiędzy 20 proc. wymaganego wkładu własnego, a wkładem własnym posiadanym przez kredytobiorcę, jest objęta gwarancją.

Co więcej, w przypadku, gdy w okresie spłaty z wykorzystaniem Rodzinnego kredytu mieszkaniowego gospodarstwo domowe kredytobiorcy powiększy się o drugie lub każde kolejne dziecko, może on otrzymać tzw. spłatę rodzinną.

Spłata rodzinna polega na wypłacie środków przez BGK w związku z powiększeniem się rodziny kredytobiorcy w trakcie spłaty. Środki te przeznaczone są na częściową spłatę. Spłata rodzinna może wynosić:

• 20 tys. zł – w przypadku powiększenia gospodarstwa domowego o drugie dziecko lub
• 60 tys. zł – w przypadku powiększenia gospodarstwa domowego o trzecie lub kolejne dziecko w rodzinie.

Warunkiem uzyskania takich środków jest to, że osoby wchodzące w skład gospodarstwa domowego kredytobiorcy nie posiadają prawa własności lokalu mieszkalnego albo domu innego niż:

• nabyty w ramach programu,
• wybudowany,
• uzyskany w wyniku realizacji inwestycji mieszkaniowej kooperatywy mieszkaniowej.

Wszystko to z wykorzystaniem środków z udzielonego Rodzinnego kredytu mieszkaniowego. Osobom tym nie może także przysługiwać spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego inne niż nabyte z wykorzystaniem Rodzinnego kredytu mieszkaniowego.

Warto powiedzieć, że Rodzinny kredyt mieszkaniowy zostanie udzielony klientowi, o ile ma on wystarczająco wysoką zdolność i dobrą historię w BIK-u w takich bankach, jak:

• Alior Bank,
• PKO BP,
• Pekao S.A.,
• Santander Bank,
• Bank Ochrony Środowiska,
• Bank Spółdzielczy Rzemiosła w Krakowie,
• Bank Spółdzielczy w Brodnicy,
• BPS S.A.

Bon mieszkaniowy dla rodzin

Bony mieszkaniowe miały być przyznawane w ramach Nowego Ładu, czyli zupełnie nowej, rządowej propozycji. Dzieliły się one na dwa rodzaje: bony społeczne i rodzinne.

Według wstępnych założeń bon mieszkaniowy miał wynosić od 5 do nawet 145 tys. zł, przy czym najwięcej skorzystać miały na nim rodziny z dziećmi. Co istotne, bony miały przysługiwać wyłącznie osobom, które nie miały własnego mieszkania i nie osiągały dostatecznych dochodów, aby móc skutecznie starać się o kredyt mieszkaniowy.

Czy bony zaczęły w ogóle obowiązywać? Zgodnie z zapowiedzią premiera Mateusza Morawieckiego pierwsze bony pomagające w zakupie własnego mieszkania miały być uruchomione w 2023 roku. Tak się jednak nie stało. Mamy do czynienia z niespełnioną obietnicą rządzących.

Mieszkanie na start

Oprócz „Mieszkania plus” rząd w 2014 powołał jeszcze program „Mieszkanie na start”. Uczestnicy mogli uzyskać dopłaty do czynszów najmu mieszkań. Maksymalna taka dopłata wynosiła nieco ponad 500 zł. „Mieszkanie na start” dotyczyło budownictwa społecznego i deweloperskiego, ale warunkiem było podpisanie przez dewelopera umowy z gminą.

Jeśli chodzi o dopłaty, to są one przyznawane beneficjentom maksymalnie przez 15 lat. Aby wziąć udział w programie „Mieszkanie na start”, trzeba spełnić kryterium dochodowe. Dochód w przypadku jednoosobowego gospodarstwa domowego nie może przekroczyć średniej pensji w gospodarce narodowej w okresie, który podlega analizie.

Jeśli w gospodarstwie domowym są dzieci, kryterium dochodowe zwiększane jest o dodatkowe 40 punktów procentowych na każdą kolejną osobę w gospodarstwie domowym. Dopłaty otrzymają tylko te osoby, które nie mają mieszkania na własność lub spółdzielczego prawa do mieszkania bądź nie są właścicielami lub współwłaścicielami budynku. Muszą też mieć odpowiednią zdolność czynszową, czyli być w stanie terminowo uiszczać opłaty wynikające z umowy najmu w zakresie niepokrywanym dopłatą.

O dopłaty do czynszu może ubiegać się każda osoba fizyczna, która:

• ma polskie obywatelstwo lub jest cudzoziemcem przebywającym w Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie tytułu wskazanego w ustawie, np. w związku ze świadczeniem pracy;
• jest najemcą mieszkania (które zostało objęte umową w sprawie stosowania dopłat zawartą między gminą a Bankiem Gospodarstwa Krajowego), które ponadto:
  • oddano do użytkowania w wyniku inwestycji mieszkaniowej zrealizowanej przez podmiot, który zawarł umowę w sprawie współpracy z gminą czy spółką gminną: mieszkania nowo wybudowanego, mieszkania powstałego w wyniku przebudowy ze zmianą sposobu użytkowania albo rewitalizacji;
  • wynajmowanego w formule „lokal za grunt”;
  • wynajmowanego przez społeczną agencję najmu „SAN”;
  • zasiedlonego po raz pierwszy w terminie 24 miesięcy od dnia zakończenia inwestycji mieszkaniowej, o ile nie są to mieszkania wynajmowane w formule „lokal za grunt” czy przez społeczne agencje najmu „SAN”;
  • nadal mogą obejmować dopłaty, nie upłynął bowiem okres ich stosowania (czyli 20 lat od zakończenia inwestycji mieszkaniowej).
• spełnia warunki ustawowe, tj. dochodowe, majątkowe i mieszkaniowe.

„Mieszkanie plus” alternatywą dla MdM?

„Mieszkanie plus” miało być alternatywą dla MdM. Jednak zamiast dofinansowania na zakup mieszkania można było uzyskać wsparcie w wynajmie. Obiecywano co najmniej kilkadziesiąt tysięcy tanich lokali z czynszami o 20-30 proc. niższymi od rynkowych.

W planach było tanie budowanie i wynajmowanie nieruchomości dla beneficjentów, ale z danych z sierpnia 2019 roku wynikało, że w ramach rzeczonego programu „Mieszkanie plus” zbudowano zaledwie 860 mieszkań i podobna liczba nieruchomości została wzniesiona także w roku 2020.

Według stanu na koniec I kw. 2023 roku w ramach części rynkowej i społecznej programu „Mieszkanie plus” na zaawansowanym etapie realizacji było około 52,2 tys. lokali, w tym wybudowanych zostało ponad 19,8 tys., a około 32,4 tys. znajduje się w budowie.

W maju 2023 roku Minister Rozwoju i Technologii, Waldemar Buda, poinformował, że Program „Mieszkanie plus” zostanie zamknięty i nie będzie kontynuowany, ponieważ, jak powiedział minister – nie sprawdził się. Zadeklarował, że wszyscy ci, którzy w ramach „Mieszkania plus” otrzymali mieszkania na wynajem, będą mogli je wykupić. Będzie to możliwe od razu, przy czym również najemcy będą mogli dojść do własności po latach czy pozostać przy wynajmie.

Dodatek mieszkaniowy

Dodatek może pomóc niektórym obywatelom RP w opłacaniu mieszkania. Nie jest to więc świadczenie, które umożliwi zakup nieruchomości. Dodatek ten wypłacany jest przez gminę, a celem jego udzielenia jest dofinansowanie do wydatków ponoszonych w związku z zajmowaniem lokalu. Pomoc taka przysługiwać będzie danym osobom wyłącznie w przypadkach określonych przepisami wskazanymi w ustawie z dnia 21 czerwca 2001 roku o dodatkach mieszkaniowych.

Mogą go otrzymać jedynie osoby, które spełniają wszystkie poniższe warunki:

• Mają prawo do mieszkania albo domu jednorodzinnego, czyli są jego właścicielem albo przysługuje im spółdzielcze własnościowe lub spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu, wynajmują albo podnajmują mieszkanie czy dom na umowę lub czekają na mieszkanie zamienne albo socjalne, mając przy tym orzeczenie sądu, że taki lokal im przysługuje.
• Mają średni miesięczny dochód z 3 ostatnich miesięcy przed dniem złożenia wniosku na poziomie równym lub niższym niż 40 proc. (w gospodarstwie jednoosobowym) lub 30 proc. (w gospodarstwie wieloosobowym) przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. W 2023 roku to dochód nieprzekraczający odpowiednio 2538,46 zł oraz 1903,85 zł.
• Mają mieszkanie albo dom o powierzchni równej lub niższej od wyznaczonego limitu, np. nie więcej niż 71,5 m² w przypadku rodziny 4-osobowej. Jeśli powierzchnia ta jest większa, ale nie przekracza 82,5 m², wówczas otrzymają dodatek mieszkaniowy, o ile powierzchnia wszystkich pokoi i kuchni jest mniejsza niż 60 proc. powierzchni użytkowej mieszkania albo domu.

Ciekawe jest to, że możesz otrzymać dodatek mieszkaniowy nawet z wyższym poziomem miesięcznego dochodu przypadającego na osobę w rodzinie, ale dodatek ten zostanie wówczas pomniejszony o kwotę nadwyżki.

By móc otrzymać dodatek mieszkaniowy, należy w urzędzie miasta albo gminy lub ewentualnie w ośrodku pomocy społecznej złożyć stosowny wniosek o jego przyznanie. Potrzebne będzie potwierdzenie wniosku, jeśli mieszkasz w lokalu i masz zarządcę lub inną osobę, której płacisz czynsz. Do wniosku dostarczasz ponadto:

• deklarację dochodową wszystkich osób, które mieszkają w mieszkaniu albo w domu, z ostatnich 3 miesięcy;
• dokumenty potwierdzające powierzchnię użytkową albo oświadczenie o wielkości powierzchni użytkowej domu – jeśli jesteś jego właścicielem;
• rachunek za energię elektryczną za ostatni okres rozliczeniowy czy też osobne rachunki za dystrybucję i sprzedaż energii;
• dokumenty potwierdzające wysokość wydatków, jakie poniosłeś w związku z zajmowaniem mieszkania lub domu w miesiącu poprzedzającym dzień złożenia wniosku.

Wysokość dodatku mieszkaniowego dla uprawnionych wylicza indywidualnie urzędnik w gminie, a zależy ona od dochodów i liczby osób w gospodarstwie domowym, wysokości wydatków na utrzymanie mieszkania czy stawek czynszu najmu w mieszkaniowym zasobie gminy.

Obecnie wysokość dodatku mieszkaniowego szacowana jest jako różnica między wydatkami przypadającymi na normatywną powierzchnię użytkową zajmowanego lokalu a kwotą wydatków poniesionych przez osobę ubiegającą się o dodatek w wysokości:

• 15 proc. dochodów rodziny – w gospodarstwie jednoosobowym,
• 12 proc. dochodów rodziny – w gospodarstwie 2–4-osobowym,
• 10 proc. dochodów rodziny – w gospodarstwie 5-osobowym lub większym.

Fundusz Mieszkań na Wynajem

Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK) sygnuje projekt Funduszu Mieszkań na Wynajem. Został on uruchomiony w 2015 roku. Do tego czasu mieszkanie można było wynająć jedynie od prywatnych inwestorów. To jednak uległo zmianie. Fundusz Mieszkań na Wynajem funkcjonuje na podstawie ustawy o funduszach inwestycyjnych i umożliwia osobom, których nie stać na własne mieszkanie, wynajem na stabilnych warunkach opierających się na zasadach rynkowych.

Początkowo planowano wybudowanie bloków z lokalami przeznaczonymi do najmu. Miały one pozwolić lokatorom na wynajem około 20 tys. mieszkań. Podstawowym założeniem Funduszu Mieszkań na Wynajem było też to, że czynsze miały być niższe od stawek rynkowych o średnio 20-30 proc. Im dłuższy czas najmu, tym wysokość opłat miała być niższa.

Niestety, w toku realizacji projektu wybudowano niewiele bloków, w których wynajmowano mieszkania chętnym, kwalifikującym się do udziału w programie. Ponadto pomimo tego, że najemcy mieli do dyspozycji nowe, w pełni wykończone i urządzone mieszkania, to opłaty, jakie za nie uiszczali, były znacząco wyższe od średniej rynkowej.

Do końca 2023 roku ponad tysiąc mieszkań, jak informowała spółka PFR Nieruchomości, ma trafić do oczekujących. Mieszkania powstają w inwestycjach realizowanych przez spółkę w ramach Funduszu Mieszkań dla Rozwoju.

Fundusz Mieszkań na Wynajem to opcja, którą można wybrać zamiast kupna lokalu na kredyt lub wynajmu od prywatnego właściciela. Lokale dostępne są w największych miastach i skierowane tylko do osób, które są wypłacalne.

Czy można było wynająć mieszkanie z programem MDM?

Z programu Mieszkanie dla Młodych skorzystało tysiące młodych ludzi w Polsce. Część z nich zrealizowała w ten sposób swoje marzenia o własnym dachu nad głową. Dotacja państwa jednak wiązała się z wieloma obostrzeniami.

Ci, którzy myśleli o inwestycji w mieszkanie na wynajem, srogo się zawiedli. Jeśli skorzystali z programu Mieszkanie dla Młodych, a ich celem był wynajem, to niestety nie mogą się go podjąć.

Nowelizacja Ustawy z dnia 25 czerwca 2015 roku o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania precyzowała, że nie można wynająć ani całego mieszkania, ani jego części w okresie 5 lat od zakupu nieruchomości.

Pięcioletni okres liczony jest dopiero od następnego roku kalendarzowego po tym, w którym dana osoba kupiła mieszkanie z MdM. Kiedy można wynająć taką nieruchomość? W praktyce dopiero po 6 latach.

Czy i kiedy można sprzedać mieszkanie z programem MDM?

Uczestnicy programu Mieszkanie dla Młodych muszą pilnować restrykcji związanych ze sprzedażą lokalu kupionego w ramach MdM. Kiedy można sprzedać mieszkanie MdM w takim przypadku? Otóż kredytobiorca, który korzystał z dopłat z Banku Gospodarstwa Krajowego, nie może też sprzedać tego nieruchomości przed upływem pięciu lat od daty zakupu.

Zatem w kontekście programu Mieszkanie dla Młodych na pytanie, kiedy można sprzedać nieruchomość, należy odpowiedzieć, że będzie to możliwe bez konieczności zwrotu części lub całości dopłaty po 5 latach. Wcześniej, gdy kredyt zostanie spłacony w całości lub części w wysokości przekraczającej przyznane dofinansowanie lub dokonasz zbycia prawa własności lub współwłasności tego mieszkania, dopłaty do wkładu własnego kredytu MdM trzeba będzie zwrócić. Powyższe zasady dotyczą jednak wyłącznie osób, które kupiły mieszkanie w ramach programu MdM po 1 września 2015 roku. Jeśli stało się to wcześniej, dopłaty nie trzeba zwracać.

Wskazany 5-letni okres liczy się od dnia nabycia mieszkania, a właściwie od daty zawarcia aktu notarialnego, do końca 59. miesiąca upływającego od tego terminu.

Zasady sprzedaży mieszkania kupionego w ramach programu MdM są takie same jak w przypadku sprzedaży każdej innej nieruchomości obciążonej hipoteką.

Z drugiej strony, ile można nadpłacić kredytu MdM? W przypadku kupna mieszkania na kredyt MdM niewykluczone, że w umowie kredytowej znajduje się zapis o naliczeniu odpowiedniej prowizji za przedterminową całościową lub częściową spłatę zobowiązania. Dopiero od 22 lipca 2017 roku obowiązują nowe przepisy ograniczające możliwość naliczania takiej prowizji.

Wcześniejsza spłata kredytu z dofinansowaniem MDM

Wcześniejsza spłata kredytu pozwala na pozbycie się zobowiązania kredytowego i zaoszczędzenie na naliczanych odsetkach. Jednak przy MdM wcześniejsza spłata kredytu nie jest taka prosta. Jak ma się kredyt MdM do skrócenia okresu kredytowania?

Otóż na mocy nowelizacji Ustawy z dnia 25 czerwca 2015 roku o zasadach funkcjonowania programu MdM wcześniejsza spłata kredytu lub jego części nie jest możliwa w ciągu 5 lat od zaciągnięcia zobowiązania.

Rzeczona ustawa mówi, że pieniądze z dotacji w całości lub w części będzie musiał zwrócić ten beneficjent, który dokonał wcześniejszej spłaty całości kredytu lub jego części przekraczającej wysokość udzielonego dofinansowania wkładu własnego.

Dotację trzeba też oddać, jeśli uczestnik programu MdM jeszcze przed dniem nabycia mieszkania spłaci całość kredytu lub więcej niż 50 proc. ceny zakupu mieszkania.

Co warto wiedzieć o programie MDM?

Mieszkanie dla Młodych to program, który już nie funkcjonuje w Polsce. Jednak warto wiedzieć, czym był MdM. Co to jest Mieszkanie dla Młodych? Na czym polega ten program i sam kredyt MdM? Program obejmuje kredyt hipoteczny z dofinansowaniem wkładu własnego.

Wszystkie warunki obowiązywania programu regulowała Ustawa z dnia 27 września 2013 roku o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez osoby młode oraz jej nowelizacja z 2015 roku. Program MdM był adresowany do młodych osób, które chciały kupić mieszkanie na rynku pierwotnym lub wtórnym i w tym celu zaciągały kredyt hipoteczny.

Jak działał program MDM?

Jak działał program MdM w praktyce? Beneficjenci otrzymywali dopłaty do kredytu hipotecznego zaciąganego na zakup domu lub mieszkania, które spełniały wymagania programu MdM. Ile można było dostać? Nawet do 30 proc. dopłaty.

Jakie były warunki przystąpienia do programu Mieszkanie dla Młodych?

Program MdM jest już za nami. Jakie warunki trzeba było spełnić, aby zaciągnąć kredyt MdM? Warunki były proste. Każda osoba – beneficjent programu – musiała spełnić poniższe wymagania:

• Chęć zakupu mieszkania albo domu jednorodzinnego na rynku pierwotnym (czyli od osoby, która wybudowała nieruchomość w ramach działalności gospodarczej, na przykład u dewelopera albo spółdzielni mieszkaniowej) lub wtórnym. Nieruchomość musiała spełniać określone wymagania dotyczące powierzchni mieszkalnej oraz ceny.
• Zaciągnięcie kredytu hipotecznego na zakup mieszkania albo domu. Kredyt musiał mieć określone parametry.
• Mieć mniej niż 36 lat (w przypadku małżeństwa liczył się wiek młodszego małżonka). Jeśli w danym roku dana osoba kończyła 35 lat – mogła złożyć wniosek jedynie do 31 grudnia tego roku. Jeśli miała co najmniej troje dzieci – kryterium wiekowe nie obowiązywało.
• Nie była właścicielem mieszkania albo domu jednorodzinnego (w przypadku małżeństwa każdy z małżonków musiał spełniać to wymaganie).
  • Jeśli jednak posiadała część ułamkową (na przykład połowę lub jedną czwartą) mieszkania lub domu jednorodzinnego – mogła skorzystać z programu MdM.
• Nie przysługiwało jej spółdzielcze własnościowe prawo do mieszkania albo domu jednorodzinnego (w przypadku małżeństwa każdy z małżonków musiał spełniać to wymaganie).
• Nie była właścicielem budynku mieszkalnego, na przykład kamienicy (w przypadku małżeństwa każdy z małżonków musiał spełniać to wymaganie).
  • Jeśli była współwłaścicielem budynku mieszkalnego – nie mogła skorzystać z programu MdM, o ile udział we własności budynku był równy powierzchni co najmniej jednego mieszkania w tym budynku.

Jeśli dana osoba wychowywała co najmniej troje dzieci, mogła otrzymać dofinansowanie na zakup drugiego lub kolejnego mieszkania. Ale dofinansowanie z MdM można było otrzymać tylko raz.

Kto mógł skorzystać z dofinansowania MDM?

Kto mógł skorzystać z MdM? Przede wszystkim osoby młode, do 35 roku życia, które nie miały własnego mieszkania czy spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego i chciały kupić mieszkanie określonego rodzaju na rynku pierwotnym lub wtórnym.

Na jakie dofinansowanie można było liczyć, przystępując do programu?

Ile dofinansowania mogli otrzymać uczestnicy programu MdM? Otóż jeśli beneficjent miał troje dzieci i więcej, mógł otrzymać dopłatę do 65 mkw (nie więcej niż metraż nieruchomości) lub 30 proc. dopłaty do wkładu własnego. Mając 1–2 dzieci, otrzymywał dopłatę do 50 mkw., w wysokości 20 proc. dofinansowania wkładu własnego.

Osoby i małżeństwa wychowujące co najmniej jedno dziecko mogły liczyć na 15 proc. dopłaty, a 10 proc. otrzymywali single i małżeństwa bezdzietne. Dodatkowe 5 proc. na wcześniejszą spłatę części kredytu można było otrzymać, jeśli w ciągu 5 lat od dnia nabycia mieszkania urodziło się trzecie lub kolejne dziecko.

Na jakie mieszkanie mógł sobie pozwolić kredytobiorca w programie MdM?

Mieszkanie albo dom kupowany w programie Mieszkanie dla Młodych musiały spełniać poniższe wymagania:

• całkowita powierzchnia użytkowa mieszkania nie mogła przekraczać 75 mkw, a domu rodzinnego – 100 mkw, jeśli beneficjent w dniu złożenia wniosku o dofinansowanie wychowywał jedno lub dwoje dzieci bądź nie miał dzieci;
• powierzchnia użytkowa lokalu mieszkalnego nie mogła przekroczyć 85 mkw, a domu jednorodzinnego 110 mkw, jeśli w dniu złożenia wniosku o dofinansowanie beneficjent wychowywał troje lub więcej dzieci;
• cena zakupu lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego nie mogła przekroczyć ustalonego limitu aktualizowanego co 6 miesięcy.

Jakie zarobki kwalifikowały do uczestnictwa w programie?

Właściwie w programie Mieszkanie dla Młodych nie było określone, jakie zarobki musieli mieć beneficjenci. Ważne było jedynie to, aby mieli odpowiednio wysoką zdolność kredytową, dzięki czemu bank mógł przychylić się do ich wniosku o udzielenie kredytu.

Jakie limity obowiązywały przy przystąpieniu do programu?

Obowiązujące w programie Mieszkanie dla Młodych limity dotyczyły:

• wieku beneficjenta – do 35 lat,
• powierzchni kupowanej nieruchomości – nie więcej niż 75 mkw dla mieszkania lub 85 mkw przy trójce dzieci oraz 100 lub 110 mkw dla domu jednorodzinnego,
• dofinansowania – liczonego maksymalnie do 50 mkw powierzchni użytkowej lub do 65 mkw dla osób wychowujących co najmniej troje dzieci,
• kredytu, który musiał być wzięty na co najmniej 50 proc. ceny nieruchomości i na co najmniej 15 lat w walucie polskiej.

Jakie dokumenty były wymagane przy składaniu wniosku o dofinansowanie?

Jakie dokumenty należało złożyć, biorąc udział w programie MdM? Podstawą było złożenie wniosku o dofinansowanie razem z wnioskiem o kredyt w banku, w którym miał być wzięty kredyt. Wniosek o dofinansowanie beneficjenci mogli złożyć jednocześnie w kilku bankach i podpisać umowę kredytową i o dofinansowanie w tym, który zaproponował im najlepsze warunki spłaty kredytu.

Wniosek trzeba było złożyć do Banku Gospodarstwa Krajowego za pośrednictwem instytucji kredytującej.

MDM a spadek

Co prawda ustawa o MdM zabraniała beneficjentom programu podejmowania działań, których skutkiem byłoby wejście w posiadanie całości lub części innej nieruchomości mieszkalnej, ale dopuszczalny był jeden wyjątek – gdy spadek uzyskany przez beneficjenta uwzględniał nieruchomość.

Jeśli beneficjent dziedziczył dom lub mieszkanie po rodzinie, Bank Gospodarstwa Krajowego nie miał prawa upomnieć się o zwrot dofinansowania.

W jakich sytuacjach środki uzyskane z MDM podlegały zwrotowi?

Zasadniczo środki pozyskane z MdM były bezzwrotne, ale jeśli beneficjent programu złamał jeden z jego warunków, np. wynajął kupione mieszkanie, wówczas musiał zwrócić część dofinansowania.

Wysokość zwrotu obliczana była z uwzględnieniem pełnych miesięcy, które zostały danej osobie do końca 5-letniego okresu. Na każdy miesiąc przypadało 1/60 dofinansowania.

MDM a kupno drugiego mieszkania

Jak ma się program MdM do kupna drugiego mieszkania w trakcie spłaty kredytu zaciągniętego z dofinansowaniem rządowym? Jeśli w trakcie uczestnictwa w programie beneficjent kupi drugie mieszkanie, dopłatę będzie musiał zwrócić do BGK. Będzie to bowiem oznaczało złamanie zasad obowiązujących w programie MdM.

Jak program MDM wpłynął na rynek mieszkań w Polsce?

Nie ulega żadnym wątpliwościom, że program MdM wpłynął na rynek nieruchomości w Polsce. W podsumowaniu programu Mieszkanie dla Młodych można powiedzieć, że przyczynił się on do rozkręcenia koniunktury na rynku. MdM powodował ustalanie odpowiednich dla programu cen zakupowych nieruchomości. Rynek nie był w stanie się sam regulować.

Mieszkanie dla Młodych kosztowało budżet państwa 3 mld złotych. Około 70 proc. z dopłat trafiło do singli i par bezdzietnych, a pieniądze przyznano ponad 110 tys. beneficjentów.

Jednak nie wszystko poszło zgodnie z planem. Cele stojące przed programem nie zostały w całości zrealizowane. Typowym beneficjentem MdM byli single kupujący pierwsze mieszkanie, nie zaś rodziny, a to one miały najwięcej skorzystać na tej inicjatywie.

Funkcjonowanie MdM, opartego na limitach cen mieszkań, miało wpływ na lokalne stawki. Eksperci wykazali, że w miejscach, gdzie obowiązywały wysokie limity w stosunku do lokalnych średnich cenowych, ogólny poziom cen rósł. Ogólne podsumowanie tego programu nie do końca jest korzystne.