Polski złoty: kurs, prognozy i wpływ osłabienia lub umocnienia złotego na gospodarkę

Polski złoty jest jednostką pieniężną pochodzącą z tak zwanych rynków wschodzących. Wzbudza znacznie mniejsze zainteresowanie inwestorów w porównaniu z wiodącymi walutami światowymi, jak dolar amerykański, frank szwajcarski, funt brytyjski, juan, jen czy euro.

Wpływ na wycenę naszej waluty ma polityka monetarna kształtowana przez Radę Polityki Pieniężnej (RPP) działającą przy Narodowym Banku Polskim. RPP od października 2021 roku do marca 2022 roku sześciokrotnie podnosiła wysokość stóp procentowych, by bronić złotego przed utratą wartości. Silnym ciosem dla złotówki jest jednak rosnąca inflacja, która w lutym 2022 roku według GUS wyniosła 8,5 proc. Czy podejmowane przez RPP decyzje pozwolą na umocnienie naszej waluty w przyszłości? Czy taka sytuacja będzie korzystna dla przeciętnego Polaka?

Polski złoty – historia waluty

Zanim polski złoty stał się realnym pieniądzem, służył jako jednostka obrachunkowa. Nazwa „złoty” po raz pierwszy została zastosowana podczas sejmu piotrkowskiego w 1496 roku. Ustalono wówczas, że 1 złoty będzie równy 30 groszom srebrnym.

Materialną postać złoty przyjął dopiero za panowania Jana II Kazimierza w 1663 roku – powstały wówczas trzydziestogroszowe monety nazywane tymfami. Stanisław August Poniatowski usankcjonował istnienie złotego w 1766 roku. Złotówka pojawiła się w postaci banknotu podczas insurekcji kościuszkowskiej.

Pierwszy emisyjny państwowy Bank Polski utworzono w 1828 roku, a w trakcie powstania listopadowego instytucja ta emitowała banknot jednozłotowy. Rosjanie wycofali go z obiegu po upadku tego zrywu niepodległościowego. Gdy Polska wróciła na mapy Europy, siłę nabywczą stanowiły pieniądze państw zaborczych, ale w 1920 roku do obiegu została wprowadzona marka polska. W 1924 roku Władysław Grabski przeprowadził reformę pieniężną i założył bank emisyjny, a polski złoty zaczął obowiązywać oficjalnie.

Warto wiedzieć, że w latach 1989–1990 miała miejsce hiperinflacja, co spowodowało, że nastąpiła pewna zmiana waluty w Polsce. W 1995 roku doszło do jej denominacji. Do tamtego czasu wynagrodzenie było wypłacane w milionach, co nie było jednoznaczne z zamożnością. Po denominacji 10 000 starych złotych zostało zastąpione 1 nowym złotym.

Kurs złotego – aktualna wartość złotówki

Wartość złotówki na przestrzeni lat zmienia się, tak jak wartości innych walut. Raz się umacniała, a raz słabła. Można prześledzić, jak zmieniała się jej wartość względem głównych walut światowych, posługując się kursem złotówki do euro czy kursem złotówki do dolara. W poniższej tabeli zgromadziliśmy dane dotyczące wartości krajowej waluty. Wykres utworzony na tej podstawie ułatwia zrozumienie, jakim wahaniom poddawany jest kurs polskiego złotego.

Wahania kursu złotówki wobec głównych walut światowych – euro i dolara amerykańskiego – obrazują, jak złoty okresowo umacniał się i osłabiał na rynku. Wyraźne odbicie kursu euro miało miejsce w 2003 roku, kiedy waluta ta wyceniana była w granicach 4,80 zł. Niemniej w 2001 czy w 2007 za 1 euro płacono w Polsce około 3,50 zł. Jeśli zaś chodzi o kurs złotego w stosunku do dolara, to amerykańską walutę najtaniej kupowaliśmy w 2007 roku – poniżej 2,50 zł. Najwyższy kurs dolar miał zaś w 2016 roku – trzeba było za niego zapłacić około 4,20 zł.

Czy złoty będzie się umacniać? Prognozy

Wybuch wojny na Ukrainie i nakładanie kolejnych sankcji gospodarczych na Rosję, jako agresora w działaniach wojennych, powodują, że kurs złotego spada. W obawie przed przedłużającym się konfliktem inwestorzy wycofują się z Polski – sprzedają walutę, przez co jest ona coraz tańsza.

Po 15 marca 2022 roku eksperci prognozowali umocnienie złotego i niewielką przecenę amerykańskiego dolara. Tak też się stało, ale w umiarkowanej skali. Nadzieja na udane rozmowy pokojowe Ukrainy i Rosji powoduje, że inwestorzy mają zwiększony apetyt na ryzyko, dlatego są skłonni inwestować w europejską walutę i w jednostki pieniężne rynków wschodzących, w tym polskiego złotego.

Takie inwestycje powodują, że dolar amerykański jest notowany na nieco niższym poziomie. Jeśli jednak rozmowy pomiędzy stroną ukraińską i rosyjską nie przyniosą spodziewanych efektów, najpewniej nakładane będą kolejne sankcje na Rosję, które mogą doprowadzić do umocnienia dolara jako bezpiecznej przystani walutowej dla inwestorów z całego świata. Mogą oni obawiać się, że reperkusje wojny na Ukrainie będą dla europejskiej gospodarki bardzo dotkliwe.

Jak wyglądają prognozy dla złotego? Eksperci wskazują, że w dłuższej perspektywie sytuacja złotego powinna się ustabilizować. Po okresie paniki i wystrzelenia w górę kursów głównych walut przyjdzie czas na uspokojenie i mozolną odbudowę siły złotego. Wspierać ją będą związane z polityką Narodowego Banku Polskiego czynniki oraz perspektywa napływu realnej pomocy finansowej z Unii Europejskiej w ramach tzw. funduszu odbudowy.

Na niekorzyść dla złotego przemawia obserwowany wzrost cen ropy naftowej.

Załamanie złotego w okresie pierwszych tygodni wojny na Ukrainie jest faktem, ale to przejściowa panika. Jak przewiduje ekonomista i strateg Ing Banku Śląskiego, docelowo kursy walut powinny znaleźć się na niższych poziomach niż przed rosyjskim atakiem na Ukrainę.

Co oznacza umocnienie złotego?

Waluty mogą okresowo umacniać się lub osłabiać. Co to znaczy, że złotówka się umacnia? Z taką sytuacją masz do czynienia, gdy główne waluty, jak euro, dolar czy frank szwajcarski, są wyceniane na coraz to niższym poziomie. To najlepszy dowód na to, że mamy mocnego złotego. Innymi słowy, kurs walutowy złotówki jest wyższy wobec innych jednostek pieniężnych, a przy tym rośnie siła nabywcza naszej mocnej waluty w rozliczeniach międzynarodowych. Wzmocnienie jest nazywane aprecjacją i oznacza spadek kursu, a jednocześnie wzrost wartości. Co oznacza w praktyce umocnienie złotego? Jeśli za 1 euro płaciłeś przed kilkoma dniami 4,70 zł, a obecnie 4,50 zł, to złoty umacnia się wobec europejskiej waluty i zwiększa się jego siła.

Co wpływa na umocnienie złotówki?

Obowiązującą walutą jest złoty polski, ale właściwie od momentu przyłączenia się naszego kraju do Unii Europejskiej toczą się debaty, czy euro powinno stać się w Polsce oficjalnym środkiem płatniczym. Złotówka zaliczana jest do walut rynków wschodzących i podlega sporym wahaniom wartości. Kiedy złotówka się umacnia, euro czy dolara możemy kupić taniej, w przeciwnym wypadku kupno walut obcych oznaczać będzie zwiększony wydatek. Sprawdź, jak wzmocnić złotego i czemu właściwie złoty umacnia się okresowo, a później osłabia.

Aktualnie średni kurs złotego w stosunku do euro wynosi (kurs NBP z 22 marca 2022 roku) 4,6876 zł, a w stosunku do dolara amerykańskiego to 4,2403 zł. Średni kurs franka szwajcarskiego w tym samym czasie wynosił 4,5127 zł.

Dla porównania 6 marca 2022 roku średnie kursy wskazanych walut wobec złotówki wynosiły:

• euro – 4,9647 zł,
• dolar amerykański – 4,5722 zł,
• frank szwajcarski – 4,9452 zł.

Wyraźnie widać więc, że w ciągu zaledwie kilkunastu dni złotówka zdecydowanie się umocniła, w wyniku czego główne waluty światowe można kupić taniej – euro o 28 gr, dolara o 33 gr, a franka szwajcarskiego o 42 gr.

Notowania walutowe, czyli również siła złotego, zmieniają się w zależności od rozmaitych czynników, takich jak:

• poziom stóp procentowych,
• poziom inflacji,
• tempo wzrostu gospodarczego,
• stopa bezrobocia.

Znaczenie mają ogólna sytuacja rynku, polityka i trendy globalne, a także napływ lub odpływ kapitału z krajów rozwijających się. Prognozy dla polskiej gospodarki i zmiany wartości polskiej waluty można ustalić wyłącznie na podstawie obserwacji wielu czynników. Znaczenie mają zarówno wydarzenia na świecie, jak i w Polsce.

Co oznacza mocny złoty i kto korzysta z umocnienia waluty?

Mocny złoty to rzeczywista większa wartość pieniądza w kraju, co stanowi dobry prognostyk dla gospodarczej sytuacji Polski. Silny złoty jest korzystny dla osób lubiących podróżować, ponieważ mogą kupić zagraniczną walutę za niższą cenę. Najczęściej kupowane w Polsce to dolar i euro.

Również importerzy zyskują, gdy złoty ulega umocnieniu – zakup produktów oraz usług od zagranicznych kontrahentów staje się tańszy. Sytuacja jest także korzystna dla klientów importerów, ponieważ zwykle mogą oni liczyć na niższe ceny.

Gdy kurs walut w Polsce wskazuje na siłę złotego, wpływa to pozytywnie na inwestycje zagraniczne w kraju, ponieważ inwestorzy z innych państw zarabiają. Mocna złotówka sprzyja Skarbowi Państwa, gdyż zagraniczny dług Polski jest wtedy niższy. Wpływa to na ograniczenie wydatków z budżetu. Równocześnie raty kredytów w obcej walucie zostają obniżone. Gospodarka może się bez przeszkód rozwijać, a inwestorzy w takim przypadku upatrują w Polsce dobrego miejsca na prowadzenie swoich inwestycji, co korzystnie wpływa na wiele sfer rynkowych.

Dla kogo mocna złotówka jest niekorzystna?

Gdy wartość złotówki rośnie, obniża się opłacalność inwestycji Polaków za granicą. Tracą na tym również osoby, które wyjechały do pracy w innym państwie lub otrzymują wynagrodzenie w obcej walucie, pracując w Polsce, ponieważ w momencie wymiany otrzymają mniej złotówek niż w przypadku słabszego złotego.

Rosnące notowania złotówki stwarzają problem eksporterom, których działalność staje się mniej rentowna. W przeciwieństwie do importerów muszą kupować złotówki, ponieważ kontrahenci płacą im za towary lub usługi w obcej walucie. Wymieniając np. złotówki na dolary, importer zyskuje, a eksporter traci, musi bowiem dokonać wymiany walutowej w kantorze czy w banku.

Mocny złoty jest równoważny z niskim kursem, więc eksporterzy dostają mniej złotówek niż wtedy, gdy złoty jest słaby. Długotrwałe utrzymywanie się wysokiej wartości złotego wspiera import, ale hamuje eksport, przez co istnieje ryzyko zwiększenia zadłużenia kraju. Z tego względu ważne jest, aby w gospodarce został zachowany odpowiedni balans. Dba o to Narodowy Bank Polski, który w ostateczności podejmuje interwencje walutowe na rynku – skupując lub sprzedając waluty w ramach rezerw.

Co oznacza słaby złoty?

Słaba złotówka jest niekorzystna dla gospodarki kraju, choć nie jest to absolutnie obowiązującą regułą. Co oznacza osłabienie złotego w praktyce i czy zawsze w takiej sytuacji trzeba dążyć do jego umocnienia? Niekoniecznie. Niekiedy odpowiednie organy krajowe celowo „grają” na osłabienie kursu własnej waluty. To bowiem sprawia, że robienie zakupów w Polsce jest korzystniejsze dla zagranicznych inwestorów. Inwestycje pociągają za sobą niższe koszty, co skłania ich do lokowania pieniędzy w naszym kraju.

Słaby złoty powoduje, że polskie przedsiębiorstwa zajmujące się eksportem stają się bardziej konkurencyjne od eksporterów z innych krajów, gdzie waluta pozostaje na dosyć mocnej pozycji.

Kiedy problemem jest słaba złotówka? Wady i zalety takiej sytuacji są zależne od tego, z czyjej perspektywy oceniana jest słabość lub siła rodzimej waluty. Jeśli złoty traci na wartości, zyskują eksporterzy, ale tracą importerzy, którzy przywożą towary z zagranicy i muszą wymieniać złotówki na waluty – w efekcie przy osłabieniu złotego płacą za nie coraz więcej.

Co wpływa na osłabienie złotego?

Prognozy mogą wskazywać na osłabienie waluty w najbliższym czasie, ale jakie czynniki powodują, że złotówka traci na wartości na rynkach walutowych? Dlaczego krajowa waluta słabnie? Istnieje wiele przyczyn jej deprecjacji. Zaliczają się do nich:

• pogorszenie nastrojów na świecie,
• konflikty zbrojne w regionie,
• wysoka inflacja,
• niskie stopy procentowe banku centralnego,
• poziom bezrobocia,
• globalne trendy – odwracanie się inwestorów od rynków wschodnich i wschodzących,
• niskie tempo wzrostu gospodarczego,
• odpływ kapitału z gospodarki.

To jedne z najważniejszych czynników, które mogą powodować osłabienie złotówki wobec głównych walut światowych. Również interwencje walutowe powodujące powiększanie rezerw Narodowego Banku Polskiego przyczyniają się do osłabienia polskiej jednostki pieniężnej.

Przeczytaj także na naszym blogu: 

• Jak inflacja wpływa na kredyt hipoteczny i gotówkowy?
• Zamrożenie WIBOR(R) ratunkiem dla kredytobiorców przed rosnącymi ratami kredytów?
• W co inwestować w 2022? Alternatywa dla lokat i kont oszczędnościowych