9/26/2018 | 12:00 AM
3 min. czytania
Historia istnienia obligacji korporacyjnych sięga XIX wieku, kiedy takie papiery wartościowe pojawiły się w Stanach Zjednoczonych. W Polsce ten instrument finansowy zyskał na popularności dopiero w ostatnich latach. Przełomowym wydarzeniem było uruchomienie 30 września 2009 roku rynku Catalyst – systemu autoryzacji i obrotu papierami dłużnymi. Wpłynęło to znacząco na wzrost świadomości dotyczącej takiego sposobu finansowania przedsiębiorstw oraz znacznie spopularyzowało w Polsce emisje obligacji korporacyjnych.
Przedsiębiorstwa mogą pozyskiwać środki niezbędne do działania od swoich właścicieli tudzież poprzez zadłużanie się na rynku. Ta pierwsza droga jest najprostsza, ale również najdroższa i dlatego częściej mamy do czynienia z tzw. finansowaniem dłużnym. Zaletą takiego finansowania jest korzyść podatkowa. Odsetki od kredytu czy obligacji stanowią koszt uzyskania przychodu, zmniejszają podstawę opodatkowania i tym samym cały podatek (tzw. tarcza podatkowa). Finansowanie dłużne, czyli kapitałem obcym to najczęściej wybór pomiędzy kredytem w banku, a właśnie emisją obligacji korporacyjnych.
Korporacyjne papiery dłużne oferują szereg korzyści względem tradycyjnego kredytu bankowego. Obligacje obecnie mogą wyemitować nawet małe i „słabsze” przedsiębiorstwa. W dobie ostatniego kryzysu finansowego banki mocno ucierpiały, przez co zaostrzone zostały kryteria przyznawania kredytów, a tym samym wiele firm nie miało możliwości ich otrzymania. Spowodowało to wzrost zainteresowania pozyskiwaniem środków poprzez emisję obligacji. Wiele podmiotów nie mających szans na kredyt w banku, jako alternatywę potraktowało emisję papierów dłużnych.
Ponadto poważną zaletą pozyskania kapitału inwestycyjnego w ten sposób jest to, że sama firma ustala wielkość odsetek od pożyczanego kapitału, sama też ustala wartość emisji oraz termin wykupu – w tym terminy wypłaty odsetek (np. co pół roku). Jest to również tańszy sposób pozyskania kapitału niż kredyt, bowiem koszty emisji są ustalane indywidualnie i należy do nich zaliczyć głównie wynagrodzenia dla podmiotów pomagających firmie w przygotowaniu emisji (np. doradców finansowych czy domów maklerskich).
Należy także zauważyć, że regularnie spłacane są tutaj tylko odsetki, zaś wartość nominalna obligacji dopiero w terminie wykupu (brak rat kapitałowych), co ułatwia finansowanie konkretnych projektów. Do zalet obligacji korporacyjnych zaliczyć należy także publiczną promocję spółki – firma emitująca papiery dłużne postrzegana jest jako nowocześniejsza i prorynkowa – tym bardziej jeśli obligacje są wprowadzone na wspomniany rynek Catalyst.
Finansowanie poprzez obligacje korporacyjne ma jednak taki minus, iż ich emisja dotyczy większych kwot, w przeciwnym wypadku korzystniejszy może się okazać niewielki kredyt czy pożyczka. Ponadto emisja obligacji notowanych na rynku publicznym wiążę się z koniecznością upublicznienia informacji o kondycji finansowej przedsiębiorstwa, do czego nie wszyscy są skorzy. Należy także zauważyć, że procedura emisji jest często czasochłonna – zdobywanie dokumentacji i przejście wszystkich procedur może trwać kilka miesięcy.
Emisję obligacji korporacyjnych można przeprowadzić na dwa sposoby. Pierwszym z nich to tzw. oferta publiczna. Polega ona na udostępnieniu przynajmniej stu osobom w dowolnie przyjętej formie i w każdy możliwy sposób informacji o emitowanych papierach, o warunkach ich nabycia i informacje te są wystarczające do podjęcia decyzji o nabyciu. Wymagane tutaj jest sporządzenie publicznego dokumentu informacyjnego – niczym w przypadku akcji – prospektu emisyjnego lub memorandum informacyjnego, który następnie musi zostać zatwierdzony przez KNF i udostępniony do publicznej wiadomości. Oferta publiczna wiąże się również z zawarciem umowy z domem maklerskim, który w procesie pełni rolę oferującego, zajmuje się przygotowaniem i przeprowadzeniem emisji.
Drugim sposobem emisji jest tzw. oferta prywatna. Tutaj z kolei propozycja nabycia papierów wartościowych kierowana jest maksymalnie do 99 inwestorów oznaczonych imiennie, a sporządzenie prospektu emisyjnego czy memorandum informacyjnego nie jest wymagane. Spółki, które planują debiut na Catalyst, zazwyczaj współpracują z autoryzowanymi doradcami, ale też nie jest to obowiązkowe. Oferta złożona przez inwestora w trakcie prywatnej emisji zostaje przyjęta po złożeniu odpowiedniego oświadczenia woli i wpłacie środków na tzw. rachunek subskrypcyjny.
Jak wspomniane zostało na początku – w Polsce finansowanie przedsiębiorstw poprzez emisje obligacji korporacyjnych staje się coraz popularniejsze. Sprzyja temu również rozwój wtórnego handlu obligacjami na rynku Catalyst. Nie można go co prawda porównywać jeszcze z giełdami zachodnimi – przykładowo na giełdzie luksemburskiej notowane są obligacje 3,5 tys. emitentów – jednak są dobre perspektywy na przyszłość. Obecnie na Catalyst notowane są obligacje 138 przedsiębiorstw, ale wiele wskazuje na to, że w niedalekiej przyszłości liczba ta będzie dynamicznie rosła.
