Jak skorzystać ze zwolnienia podmiotowego z VAT?

W Polsce obowiązuje szereg różnego rodzaju danin publicznych, tj. podatków. Są różne progi podatkowe w podatku dochodowym, stawki w VAT, a także innych podatkach. Zajmiemy się jednak dziś wyłącznie podatkiem VAT.

Podatek VAT, czyli podatek od towarów i usług obciąża finansowo konsumentów i docelowych odbiorców, ale to podatnicy prowadzący działalność gospodarczą w wielu przypadkach zobowiązani są do rozliczania się z podatku VAT z urzędem skarbowym.

Mogą jednak uniknąć tego obowiązku, dzięki zwolnieniu z VAT – podmiotowemu i przedmiotowemu. Przyjrzyjmy się bliżej pierwszemu rodzajowi ulgi, jaką jest zwolnienie podmiotowe z VAT. Komu przysługuje?

Co to jest VAT i kto musi go opłacać?

Podstawą prawną naliczania i funkcjonowania podatku VAT w Polsce jest Ustawa z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług. Stanowi ona, że podatek VAT jest podatkiem naliczanym w związku z:

• odpłatną dostawą towarów i odpłatnym świadczeniem usług na terytorium kraju,
• eksportem towarów,
• importem towarów na terytorium kraju,
• wewnątrzwspólnotowym nabyciem towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju,
• wewnątrzwspólnotową dostawą towarów.

Innymi słowy, jest to podatek od towarów i usług, którego ciężar ponosi docelowy ich odbiorca, ale obowiązek rozliczenia się z VAT należy do przedsiębiorcy. Powinien on z tytułu uzyskiwanych płatności odprowadzać od razu podatek.

Jeśli tak się nie stanie, niewykluczone, że w terminie płatności podatnik będzie musiał sięgnąć w krytycznych sytuacjach po kredyty dla firm. Najlepiej skorzystać wówczas z najtańszych kredytów gotówkowych, a następnie w możliwie jak najkrótszym czasie je spłacić.

Zasadniczo to przedsiębiorcy mają obowiązek nie tylko rozliczania się z fiskusem z tytułu podatku VAT, lecz także rejestracji dla tego podatku oraz składania odpowiednich deklaracji okresowych. Podatek ten pobierany jest na każdym z etapów obrotu towarami lub usługami.

Jego wartość doliczona powinna być do każdej transakcji, choć są wyjątki od tej reguły. Niemniej podatników VAT można podzielić na dwie grupy:

• podatnicy VAT czynni, którzy w istocie płacą podatek;
• podatnicy VAT zwolnieni, czyli ci, którzy korzystają ze zwolnienia podmiotowego lub zwolnienia przedmiotowego ujętego w ustawie o VAT.

Sprawdź, czym jest zwolnienie podmiotowe z VAT, kogo obejmuje i kiedy można właściwie z niego skorzystać.

Czym jest zwolnienie podmiotowe z VAT?

Są przedsiębiorcy, którzy pomimo prowadzenia działalności gospodarczej i między innymi sprzedawania towarów czy usług nie płacą podatku VAT. Korzystają bowiem ze zwolnienia podmiotowego z VAT. Podstawą prawną jest tutaj, rzecz jasna, wspominana już ustawa o VAT.

Co to jest zwolnienie podmiotowe? Definicja tego rodzaju ulgi w podatku VAT została dokładnie opisana.

Zwolnienie podmiotowe zg. z art. 113. ust. 1 i 9 ustawy o VAT jest zwolnieniem pozwalającym na uniknięcie opłacania podatku od sprzedaży dokonywanej przez podatników, u których jej wartość nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 tys. zł.

Jakie usługi są zwolnione z podatku VAT?

Nie wszystkie usługi bez wyjątku są zwolnione z podatku VAT pod względem podmiotowym, z uwagi na wielkość dokonywanej przez przedsiębiorcę sprzedaży. Nie będziesz mógł skorzystać ze zwolnienia podmiotowego z VAT, jeśli świadczysz usługi:

• prawnicze,
• w zakresie doradztwa (z wyłączeniem doradztwa rolniczego),
• jubilerskie,
• polegające na ściąganiu długów (w tym factoring).

Jak mają się do siebie usługi kosmetyczne a zwolnienie podmiotowe z VAT? Przedsiębiorca prowadzący np. salon kosmetyczny będzie mógł spokojnie korzystać ze zwolnienia.

Zupełnie inaczej wygląda to, jeśli chodzi o usługi doradcze a zwolnienie podmiotowe z VAT, ponieważ są one ujęte w katalogu „wykluczeń”. Czy biuro podróży również z niego skorzysta?

Usługi turystyczne a zwolnienie podmiotowe z VAT mają ze sobą wiele wspólnego, na tyle, że osoby świadczące tego rodzaju usługi, o ile ich obroty w poprzednim roku podatkowym nie przekroczyły limitu 200 tys. zł, będą mogły bez żadnych przeszkód stosować zwolnienie.

Kto może skorzystać ze zwolnienia podmiotowego z VAT?

Przedsiębiorcy mogą zastanawiać się, kto jest podmiotowo zwolniony z VAT. Z takiego zwolnienia skorzystają podatnicy, którzy:

• mają limit obrotów z poprzedniego roku nie większy od wskazanych ustawowo limitów,
• świadczą usługi lub sprzedają towary, które nie są objęte wykluczeniem w zakresie zwolnienia z VAT.

Istnieje możliwość objęcia zwolnieniem podmiotowym z VAT podatników rozpoczynających działalność gospodarczą. Wszystko dlatego, że zwolnieniu może podlegać opodatkowana sprzedaż, jeśli jej przewidywana wartość nie będzie przekraczała limitów.

Z drugiej strony są przypadki, w których zwolnienie podmiotowe z VAT nie będzie w ogóle obowiązywało, nawet w razie przekroczenia limitu sprzedaży w wysokości 200 tys. zł.

Z taką sytuacją mamy do czynienia, gdy przedsiębiorca zajmuje się sprzedażą towarów lub usług wymienionych dokładnie w ustawie o VAT. Zwolnienie podmiotowe nie obowiązuje w podatku VAT, jeśli przedsiębiorca dokonuje sprzedaży:

• towarów wymienionych w załączniku nr 12 do ustawy o VAT, w tym metali szlachetnych i złomu, wyrobów jubilerskich, antyków o wieku przekraczającym 100 lat itp.;
• towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, z wyjątkiem energii elektrycznej, wyrobów tytoniowych i samochodów osobowych innych niż nowe, zaliczanych na podstawie przepisów o podatku dochodowym do środków trwałych, jakie podlegają amortyzacji;
• w niektórych przypadkach budynków, budowli lub ich części;
• terenów budowlanych;
• nowych środków transportu.

Nie będzie Ci przysługiwało zwolnienie podmiotowe z VAT przy sprzedaży przez internet:

• preparatów kosmetycznych i toaletowych;
• komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych;
• urządzeń elektrycznych i nieelektrycznego sprzętu gospodarstwa domowego;
• maszyn i urządzeń, które nie zostały w innym miejscu ustawy sklasyfikowane.

Zwolnienie nie należy się przedsiębiorcom sprzedającym hurtowo lub detalicznie części do pojazdów samochodowych lub motocykli. Automatycznie, niezależnie od typu prowadzonej działalności gospodarczej, przedsiębiorca nie będzie mógł skorzystać ze zwolnienia podmiotowego w VAT, jeśli nie ma siedziby działalności w Polsce.

Ile wynosi limit zwolnienia podmiotowego z VAT?

Limit zwolnienia podmiotowego z VAT w 2023 roku wynosi dokładnie tyle samo co w roku ubiegłym, czyli w 2022, czyli 200 tys. zł. Trzeba jednak podkreślić, że nie wszystkie przychody podatnika są do niego zaliczane.

Warto wiedzieć, w jaki sposób szacuje się kwotę limitu, która jest kluczowa dla skorzystania ze zwolnienia podmiotowego.

Jak obliczyć kwotę limitu zwolnienia podmiotowego z VAT?

Wiemy już, że istnieje limit 200 tys. zł do VAT – jak liczyć go w praktyce? Do limitu sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku oraz:

• wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz wewnątrzwspólnotowej;
• sprzedaży towarów na odległość, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem na terytorium kraju;
• sprzedaży na odległość towarów importowanych, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem na terytorium kraju;
• odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług, zwolnionych od podatku z wyjątkiem:
  • transakcji związanych z nieruchomościami,
  • usług, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38–41,
  • usług ubezpieczeniowych

Jeżeli czynności te nie mają charakteru transakcji pomocniczych:

• odpłatnej dostawy towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.

Nieco inaczej cała sytuacja ze zwolnieniem podmiotowym z VAT wygląda, jeśli chodzi o podatników rozpoczynających działalność w trakcie trwania roku.

Nie muszą oni z miejsca rejestrować się na potrzeby VAT, o ile ich szacowana wartość sprzedaży nie przekroczy w proporcji do okresu sprzedaży równowartości ustalonego limitu 200 tys. zł.

Dla oszacowania owej proporcji należy pomnożyć liczbę dni od rozpoczęcia działalności do końca roku przez obowiązujący limit VAT – 200 tys. zł, a następnie otrzymany wynik podzielić przez liczbę dni w roku – 365.

Kiedy następuje utrata prawa do zwolnienia podmiotowego z VAT?

Możesz stracić prawo do korzystania ze zwolnienia podmiotowego z VAT, jeśli:

• w ciągu roku podatkowego przekroczysz limit 200 tys. zł sprzedaży,
• zamierzasz wykonywać sprzedaż opodatkowaną, czyli towarów lub usług nieobjętych zwolnieniem przedmiotowym z VAT.

W takich sytuacjach przy utracie prawa do korzystania ze zwolnienia podmiotowego VAT i przy braku możliwości skorzystania z istniejącego zwolnienia przedmiotowego będziesz musiał zarejestrować się jako czynny podatnik VAT w urzędzie skarbowym.

Musisz dokonać zarejestrowania się w urzędzie skarbowym do VAT przed dniem dokonania pierwszej sprzedaży towarów lub usług innych niż zwolnione z podatku lub przed dniem, w którym stracisz prawo do zwolnienia, czyli przekroczysz kwotę 200 tys. zł netto obrotu ze sprzedaży.

Jak powrócić do zwolnienia podmiotowego z VAT?

Zdarza się, że podatnik, który utracił prawo do korzystania ze zwolnienia podmiotowego z VAT lub zrezygnował z niego dobrowolnie, będzie chciał do niego wrócić. Czy jest to możliwe? Okazuje się, że tak. Musi przy tym:

• spełnić wymienione wcześniej warunki dotyczące korzystania ze zwolnienia podmiotowego z VAT,
• odczekać rok od spełnienia warunków objęcia zwolnieniem,
• uzyskać obroty netto w ubiegłym roku mieszczące się w limicie 200 tys. zł,
• złożyć wniosek aktualizacyjny VAT-R w ciągu 7 dni od dnia wystąpienia zmiany.

Zmiana statusu VAT na zwolnienie podmiotowe powoduje, że przedsiębiorca musi dokonać również korekty podatku naliczonego, który został wcześniej odliczony z tytułu firmowych zakupów. Sposób ustalenia wysokości korekty uzależniony będzie od rodzaju dokonanego zakupu oraz jego wartości.

Powrót do zwolnienia z VAT może nastąpić od dowolnego miesiąca w trakcie roku, ale dopiero po spełnieniu warunku upływu pełnego roku. Będzie to możliwe jedynie wtedy, gdy przedsiębiorca nie wykonuje czynności wymienionych w art. 113 ust. 13 ustawy o VAT.