Open banking – na czym polega otwarta bankowość w procesie kredytowym?

Czym jest open banking?

Wiele się słyszy o otwartej bankowości, szczególnie teraz, gdy od roku w całej Unii Europejskiej zaczęła w pełni obowiązywać dyrektywa PSD2. Co to jest open banking i dlaczego określana jest jako nowy standard na rynku usług płatniczych?

Open banking, czyli otwarta bankowość to termin, którym określa się ogół usług i technologii w obszarze finansów. To zupełna rewolucja oraz nowa jakość usług płatniczych. Zgodnie z dyrektywą unijną, banki zobowiązane zostały do tego, aby udostępnić innym podmiotom (bankom, fintechom czy serwisom płatniczym), dostęp do rachunków swoich klientów.

Dzięki temu klient konkretnego banku logując się do swojej bankowości elektronicznej, może zobaczyć rachunki prowadzone w innych bankach, a także zyskać podgląd na całość swoich finansów.

Wprowadzenie w życie open bankingu stało się możliwe dzięki dostosowaniu odpowiedniej technologii, która działa na podstawie otwartej architektury interfejsów programistycznych, regulacji prawnych (przepisy dotyczące udostępniania danych) oraz biznesowych (nowe modele biznesowe).

Co oferują banki w ramach open banking?

Otwarta bankowość to nie tylko łatwy podgląd na swoje finanse. Banki w ramach usługi umożliwiają swoim klientom wykonywanie wygodniejszych przelewów — korzystając ze swojej bankowości elektronicznej, mogą wykonać przelew z innego banku, w którym posiadają konto, ale również szybciej i łatwiej otrzymać kredyt gotówkowy, pożyczkę, czy nawet kredyt hipoteczny.

Agregacja kont ułatwia weryfikację zdolności kredytowej, dzięki czemu oferty, zostaną jeszcze lepiej dopasowane do profilu konkretnego klienta. Banki mając podgląd, chociażby do historii transakcji, nie potrzebują dodatkowych dokumentów czy zaświadczeń. 

Dzięki otwartej bankowości instytucje finansowe mogą lepiej dopasowywać swoje oferty, rozbudowując je o dodatkowe usługi, tworząc materiały edukacyjne czy przyznając premie za lojalność. Personalizacja ofert pomoże też zacieśnić relację z klientem i budować z nim nową relację.

Kiedy wprowadzono open banking?

Aktem prawnym, który zapoczątkował rewolucje była Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2366 z dnia 25 listopada 2015 r. w sprawie usług płatniczych w ramach rynku wewnętrznego, czyli tzw. PSD2.

Swoim zasięgiem miała objąć wszystkie kraje Unii Europejskiej, z czasem jednak zaczęła pojawiać się również w innych krajach i rejonach świata, które wprowadziły open banking na podstawie lokalnych regulacji. Ciekawostką jest, że w Stanach Zjednoczonych w dalszym ciągu nie obowiązują żadne przepisy, które określają zasady funkcjonowania otwartej bankowości.

Firmy finansowe swoje działania opierają na screen scraping’u, który uważany jest za mało bezpieczną metodę. W 2018 roku Departament Skarbu opublikował raport, który zawiera rekomendacje dotyczące funkcjonowania usług finansowych, opartych o dostęp do danych.

Open banking w Polsce

Dyrektywa unijna została zaimplementowana do prawa polskiego poprzez Ustawę z dnia 10 maja 2018 r. o zmianie ustawy o usługach płatniczych oraz niektórych innych ustaw.

Z możliwości, które niesie za sobą open banking, korzystają szczególnie banki, a pierwszą instytucją, która umożliwiła swoim klientom podgląd rachunków z innych banków, był ING Bank Śląski. Aktualnie usługa dostępna jest już w sześciu bankach.

Otwarta bankowość a bezpieczeństwo

Bankowość otwarta jest procesem w pełni bezpiecznym. Dane klientów chronią najnowsze technologie oraz wysoko wyśrubowane standardy bezpieczeństwa. Dodatkowo należy pamiętać o tym, że to klient ostatecznie decyduje, komu przekazuje swoje dane, wyrażając na to odpowiednią zgodę.

Zmiany wynikające z dyrektywy PSD2, nakładają na instytucje finansowe obowiązek silnego uwierzytelniania. Oznacza to, że wykonując dowolną operację w bankowości elektronicznej czy aplikacji mobilnej, system poprosi o dodatkowe potwierdzenie np. w postaci wpisania SMS kodu czy dodania identyfikatora biometrycznego (odcisk palca czy face ID).

Jakie banki w Polsce działają według zasad otwartej bankowości?

Lista banków, które działają według zasad open bankingu, stale się powiększa tak, jak liczba usług przez nich oferowanych. Aktualnie, sześć banków umożliwia swoim klientom wykonywanie operacji, określonych w dyrektywie. Instytucje, oferując możliwość agregacji kont, określają konkretną listę banków, której dotyczy usługa.

Dodatkowo banki masowo wprowadzają modyfikacje w zakresie poprawy bezpieczeństwa, dzięki czemu zmienia się np. sposób logowania do bankowości elektronicznej, wymagane są dodatkowe potwierdzenia wykonywanych operacji czy też ustawiony jest krótszy czas bezczynności, po którym następuje automatyczne wylogowanie z systemu.

Otwarta bankowość w Polskich instytucjach finansowych

Jakie są zalety i wady bankowości otwartej?

Open banking nieodwracalnie zmienił rynek usług płatniczych. Personalizacja ofert, bezpieczeństwo informacji i szybkość reakcji na problemy klientów to tylko część zalet, jakie za sobą niesie. Wprowadzenie zasad bankowości otwartej do polskich realiów, zdecydowanie poprawiła relację klienta z instytucją finansową.

Bank ma okazję do częstszych interakcji oraz podniesienia sprzedaży produktów dodatkowych, w a zmian za to klient otrzymuje spersonalizowaną ofertę, dzięki czemu nie będzie szukał potrzebnych usług w innym miejscu. Jakie jeszcze zalety kryją się za pojęciem open bankingu?

Pełen obraz swoich finansów. Użytkownik bankowości elektronicznej może w jednym miejscu zarządzać wszystkimi swoimi finansami, co znacznie ułatwi planowanie wydatków. Dodatkowo agregacja kont zdecydowanie przyspiesza badanie zdolności kredytowej, dzięki czemu klient może liczyć na lepszą ofertę kredytową lub bez problemu otrzymać debet.

Nie bez znaczenia pozostaje również fakt wykorzystania sztucznej inteligencji. Pozwala ona nie tylko wyeliminować potrzebę wykonywania żmudnych i powtarzalnych prac przez pracowników banku, ale również minimalizuje ryzyko pomyłki oraz poprawia efektywność i skuteczność podejmowanych decyzji.

Każde rozwiązanie, jakkolwiek doskonałe by nie było, ma też swoje wady. Największą bolączką nowych rozwiązań może być problem z ich wykorzystywaniem przez osoby starsze.

Nie ma co ukrywać, że nowoczesna bankowość trafia przede wszystkim do pokolenia dzisiejszych 30-sto latków oraz ludzi młodszych, którzy aktywnie korzystają z portali społecznościowych, potrafią wirtualnie kontaktować się z pracownikiem banku czy chętnie korzystają z narzędzi, które mają im pomóc w zarządzaniu finansami. Nie mniej jednak świat pędzi do przodu, a w ten kierunek rozwoju, banki powinny z całą pewnością inwestować.