Obowiązki banku wobec klienta – co musisz wiedzieć przed podpisaniem umowy kredytowej

Zanim podpiszesz umowę kredytową, warto wiedzieć, jakie obowiązki ma wobec Ciebie bank – zarówno przed, jak i po udzieleniu kredytu gotówkowego czy hipotecznego. Dzięki temu unikniesz nieporozumień i łatwiej zadbasz o swoje prawa jako klient.

Najważniejsze informacje, które warto zapamiętać:

• Bank musi przekazać Ci pełną informację o kosztach kredytu, w tym RRSO, oprocentowanie i dodatkowe opłaty.

• Masz prawo wycofać się z umowy kredytowej w ciągu 14 dni bez podawania przyczyny.

• Bank jest zobowiązany do informowania Cię o zmianach w umowie, a Twoje dane są chronione na mocy prawa bankowego.

Jakie informacje dotyczące kosztów musi podać bank przed udzieleniem kredytu?

Zanim podpiszesz jakąkolwiek umowę kredytową, masz prawo wiedzieć, ile dokładnie będzie Cię to kosztować.

To trochę jak z zamawianiem usługi z wyprzedzeniem – chcesz znać cenę, zanim powiesz „tak”. Bank nie może ukrywać ani „drobnych druczków”, ani dodatkowych opłat.

Obowiązek informacyjny banku obejmuje m.in.:

• całkowity koszt kredytu (łącznie z prowizją, opłatami dodatkowymi, ubezpieczeniami),

• wysokość oprocentowania (stałe czy zmienne – i co to oznacza),

• rzeczywistą roczną stopę oprocentowania (RRSO),

• plan spłaty rat,

• warunki wcześniejszej spłaty i możliwe z tym związane opłaty.

To wszystko powinno być przedstawione w formularzu informacyjnym – przejrzystym, ustandaryzowanym dokumencie, który umożliwia porównanie ofert różnych banków.

Obowiązki banku wobec klienta w trakcie trwania umowy kredytowej

Podpisanie umowy kredytowej to nie koniec – to dopiero początek relacji klienta z bankiem.

W jej trakcie bank nadal ma konkretne obowiązki, np. musi informować Cię o:

• każdej zmianie oprocentowania (jeśli jest zmienne),

• zmianach w harmonogramie spłaty lub opłatach,

• zaległościach w spłacie (najczęściej wysyła upomnienia listem, e-mailem lub przez bankowość elektroniczną).

Zadania banku to nie tylko pożyczenie pieniędzy – to również uczciwe i terminowe informowanie. Obowiązki informacyjne banku wobec kredytobiorcy wynikają z przepisów ustawy – Prawo bankowe, a konkretnie m.in. z art. 75c, który zobowiązuje bank do przedstawienia klientowi pełnej informacji o stanie zadłużenia na jego żądanie.

Prawo klienta do wycofania się z umowy kredytu

W życiu bywa różnie – czasem po podpisaniu umowy dochodzisz do wniosku, że to nie była dobra decyzja.

Na szczęście prawo daje Ci możliwość wycofania się z umowy kredytowej – w ciągu 14 dni od jej zawarcia.

Jak to działa?

1. Składasz pisemne oświadczenie o odstąpieniu od umowy.

2. Oddajesz bankowi pożyczone pieniądze w ciągu 30 dni.

3. Bank zwraca Ci opłaty, np. prowizję, poza tymi należnymi za dni, w których pieniądze były do Twojej dyspozycji.

Nie musisz podawać powodu. Ten okres to taki „czas na zastanowienie się” – dokładnie tak, jak przy zakupach online.

Odpowiedzialność banku za terminowe spłaty kredytu

Tu ważne rozróżnienie: za spłatę kredytu odpowiada klient, ale bank ma swoje obowiązki w zakresie komunikacji i ostrzegania.

Jeśli przestajesz spłacać raty na czas, bank:

• kontaktuje się z Tobą, aby przypomnieć o zaległości,

• może doliczać odsetki karne,

• może przekazać informacje do Biura Informacji Kredytowej (BIK).

Czy bank ponosi odpowiedzialność za Twoje opóźnienia? Formalnie nie – ale ma obowiązek informować Cię o skutkach nieterminowej spłaty i prowadzić z Tobą transparentną komunikację.

Zgłoszenie do BIK to ostateczność, ale pamiętaj – to może wpłynąć na Twoją zdolność kredytową w przyszłości.

Komu bank może udzielić informacji o koncie?

Dostęp do informacji o Twoim koncie ma tylko kilka ściśle określonych podmiotów.

Najważniejsze z nich to:

• Ty sam jako właściciel konta,

• organy ścigania (np. policja, prokuratura),

• sąd, urząd skarbowy, ZUS – ale tylko na podstawie przepisów prawa.

To oznacza, że bank nie może udzielić informacji np. członkom rodziny bez Twojej zgody. Chroni Cię tutaj m.in. Prawo bankowe i ustawa o ochronie danych osobowych.

Kto posiada uprawnienia do kontrolowania banku na podstawie ustawy?

Funkcjonowanie banków nie odbywa się w próżni. W Polsce instytucje te są kontrolowane przez:

• Komisję Nadzoru Finansowego (KNF) – sprawdza, czy bank działa zgodnie z prawem i interesem klientów,

• Narodowy Bank Polski (NBP) – odpowiada m.in. za stabilność systemu bankowego,

• wewnętrzne działy audytu bankowego i Komisję Etyki Bankowej – ta ostatnia rozpatruje skargi i dba o standardy etyczne w sektorze.

Dzięki temu możesz mieć pewność, że jeśli bank działa nieuczciwie – zostanie z tego rozliczony.

Centralna informacja o rachunkach – czym jest i do czego służy?

Wyobraź sobie, że musisz odnaleźć wszystkie rachunki bankowe osoby bliskiej – np. po jej śmierci. Nie musisz sprawdzać każdego banku z osobna.

Z pomocą przychodzi Centralna informacja o rachunkach – to ogólnopolski rejestr, który pozwala ustalić, gdzie dana osoba ma lub miała rachunki.

Dostęp do tej informacji mają:

• spadkobiercy,

• komornicy,

• sądy i organy administracji publicznej.

To ważne narzędzie nie tylko przy sprawach spadkowych, ale też np. w postępowaniach egzekucyjnych.

Podsumowanie – jakie są obowiązki banku wobec klientów?

Bank ma wiele obowiązków – nie tylko wobec prawa, ale też wobec Ciebie jako klienta. Najważniejsze z nich to:

• przejrzyste informowanie o kosztach,

• transparentność w zmianach warunków umowy,

• ochrona Twoich danych,

• odpowiedzialna komunikacja w przypadku zaległości,

• umożliwienie Ci wycofania się z umowy,

• podleganie zewnętrznym kontrolom.

Pamiętaj też, że jakie są obowiązki klienta banku? Przede wszystkim terminowa spłata zobowiązań, aktualizacja danych kontaktowych i zgłaszanie nieprawidłowości.

Zrozumienie tych zasad to pierwszy krok do budowania świadomej i bezpiecznej relacji z instytucją finansową.

Źródła:

https://www.knf.gov.pl/knf/pl/komponenty/img/OST%20Obowi%C4%85zki%20bankow%20wobec%20klientow%20interaktywna_65257.pdf

https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/prawo-bankowe-16799069/roz-8