Obowiązki informacyjne kredytodawcy - sprawdź o czym musi Cię poinformować bank udzielając kredytu

Zarówno prawa, jak i obowiązki kredytobiorcy możesz znaleźć w ustawie o kredycie konsumenckim. Dotyczy ona m.in kredytów gotówkowych. Należy mieć jednocześnie na względzie, że kredyt hipoteczny nie jest już zaliczany do kredytu konsumenckiego, zatem omawiana ustawa nie będzie go obejmować. 

O czym mówi ustawa o kredycie konsumenckim?

Efektem wdrożonej 18 grudnia 2011 roku Ustawy o kredycie konsumenckim jest fakt, że kredytobiorcom, czyli osobom zainteresowanym skorzystaniem z kredytu, banki zobligowane są do udzielenia tzw. asysty przedkontraktowej. Na czym ona dokładnie polega?

Jest to wsparcie w jasnym i zrozumiałym przedstawieniu wszystkich aspektów umowy kredytowej, w tym dokładnego przedstawienia wszystkich kosztów i warunków związanych z udzieleniem kredytu. Co więcej, Ustawa o kredycie konsumenckim odnosi się zarówno do kredytobiorców (klientów), jak i kredytodawców (banków).

Dnia 11 marca 2016 roku została ona znowelizowana. Dodany został zapis m.in. o maksymalnych pozaodsetkowych kosztach kredytu. Jakie inne informacje można znaleźć w Ustawie? Dotyczą one szczegółowych uprawnień konsumentów, wysokości RRSO, nadpłaty kredytu czy też jego wcześniejszej spłaty.

Obowiązki kredytodawcy - jakich dokładnie kredytów dotyczą?

Obowiązki kredytodawcy, jak i kredytobiorcy określone we wspomnianej wyżej ustawie odnoszą się do kredytów konsumenckich. Warto najpierw odpowiedzieć na pytanie, co właściwie oznacza to pojęcie? Jakie konkretne rodzaje kredytów i pożyczek zaliczają się do tej kategorii?

Zgodnie z definicją kredytem konsumenckim są kredyty, których wysokość nie przekracza 255 550 zł bądź równowartości tej sumy w obcej walucie. Ponadto, zobowiązanie to nie może zostać udzielone na cele związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Po kredyt konsumpcyjny sięgnąć mogą jedynie osoby fizyczne.

Do tego pojęcia zaliczają się również kredyty przeznaczone na remont domu lub mieszkania, o ile nie zostały zabezpieczone hipoteką. W tym przypadku limit kwotowy nie musi odnosić się do przytoczonej wyżej sumy.

Jakie zatem kredyty uznaje się na kredyty konsumpcyjne? Będzi to m.in. umowa pożyczki, umowa o kredyt odnawialny czy umowa kredytu rozumieniu przepisów prawa bankowego. Taki kredyt udzielić mogą nie tylko banki, ale i instytucje pożyczkowe, usługodawcy czy spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe.

Obowiązki informacyjne kredytodawcy - czego może domagać się konsument?

Klient ma prawo żądać bezpłatnego egzemplarza wzoru umowy kredytowej, może także wymagać od banku przedstawienia tzw. formularza informacyjnego, który zawiera wszystkie informacje na temat kosztów kredytu oraz ewentualnych innych wymaganych produktów, które są niezbędne do uruchomienia kredytu na danych warunkach.

Ponadto bank powinien przestawić prawa i obowiązki kredytodawcy w związku z podpisywaną umową kredytową. Szczegółowe objaśnienie dotyczące obowiązku informacyjnego kredytodawcy znajdziesz poniżej.

Obowiązek informacyjny w reklamie

Znaczna część kredytobiorców ostateczną decyzją o wyborze zobowiązania finansowego, podejmuje na podstawie reklamy. Nie da się ukryć, że ten element marketingowy służy właśnie temu celowi. Część z nich działa na zasadzie niedopowiedzeń, co ma pomóc ukryć nie do końca atrakcyjne fakty.

Na szczęście nie dotyczy to reklam nawiązujących do produktów bankowych, zwłaszcza kredytów. Banki mają bowiem obowiązek zawrzeć w reklamie konkretne informacje. Jakie? Odnoszące się do stóp oprocentowania kredytu, RRSO, czasu obowiązywania umowy, całkowitej kwoty kredytu, wysokości miesięcznych rat czy poszczególnych opłat uwzględnianych w całkowitym koszcie kredytu.

Sposób przekazania informacji

Samo przekazanie informacji w reklamie to nie wszystko. Sprytni marketingowcy są w stanie tak je przekazać, że konsument i tak niewiele zrozumie na temat zagadnień, o których usługodawca czy sprzedawca nie chce mówić wprost. I tu jako kredytobiorca jesteś chroniony.

Sposób przekazania informacji o kredytach ma być przede wszystkim zrozumiały i co najważniejsze widoczny dla przeciętnego konsumenta. Triki dotyczące mniejszej czcionki czy pominięcia niewygodnych informacji, nie przejdą. 

Przedstawienie przykładu reprezentatywnego

Natknąłeś się na reklamę kredytową? W takim razie zauważyłeś zapewne, że pojawia się w niej przykład reprezentatywny. Ustawa o kredycie konsumenckim nakłada bowiem obowiązek zawarcia tego elementu w przekazie reklamowym.

Musi on zatem uwzglęniać całkowitę kwotę kredyto oraz średni okres kredytowania. Ciekawą informację jest także częstotliwość występowania na rynku umów danego rodzaju.

Ocena zdolności kredytowej

Wiesz zapewne, że zanim bank zgodzi się przyznać Ci kredyt, zbada Twoją zdolność kredytową. Co jednak istotne, jeśli decyzja będzie odmowna, to bank ma obowiązek poinformować Cię, z jakich powodów kredytu nie otrzymasz. Najczęstszy powód to zła historia kredytowa, która sprawdzona została w rejestrze BIK.

Obowiązek udzielenia wyjaśnień

Jako kredytobiorca nie musisz posiadać wiedzy na temat kredytów ani tym bardziej innych produktów bankowych. Od udzielenia Ci szczegółowych wyjaśnień w tym aspekcie jest pracownik banku. Powinien przekazać wszystkie informacje w przystępny dla Ciebie sposób.

Jeśli czegoś nie zrozumiałeś, nie bój się zadawać pytań. Pośrednik kredytowy pozostaje do Twojej dyspozycji aż do chwili podpisania umowy kredytowej. Poświęci Ci zatem tyle czasu, ile potrzebujesz. 

Prawo do otrzymania bezpłatnego projektu umowy kredytowej

Projekt umowy kredytowej nie jest wiążący dla żadnej ze stron. Jeśli jednak chcesz, to masz prawo złożyć wniosek o jego wydanie. Co najważniejsze, wniosek jest bezpłatny. Otrzymasz go pod warunkiem, że kredytodawca stwierdzi, że spełniasz warunki niezbędne do przyznania kredytu konsumenckiego.

Jakie informacje możesz znaleźć w projekcie umowy? Będą to m.in. Twoje dane osobowe, jak również warunki dotyczące udzielenia kredytu. Każdy zapis powinien być dla Ciebie zrozumiały.

W projekcie nie powinny znajdować się zaś luki techniczne, poza datą zawarcia umowy czy podpisami stron. Ponadto, nie różni się on niczym od ostatecznej umowy, którą otrzymasz do podpisania, jeśli przystaniesz na warunki kredytowe.

Obowiązek przedstawienia formularza informacyjnego

Informacje przekazane w formie ustnej z pewnością okażą się przydatne, lecz łatwo możesz o nich zapomnieć. Dlatego aby mieć pewność, że w pełni znasz i rozumiesz wszystkie warunki i zapisy dotyczące wybranej oferty kredytowej, otrzymasz specjalny formularz informacyjny.

Wydawany jest on w formie drukowanej lub na nośniku cyfrowym. Co więcej, powinieneś go otrzymać w takim czasie, aby móc na spokojnie się z nim zapoznać. 

Asysta kredytodawcy - na czym polega?

Wszystkie opisane powyżej obowiązki, czyli m.in. obowiązek dotyczący podawania konkretnych informacji w reklamach kredytu konsumenckiego czy obowiązek przedstawienia projektu umowy na wniosek kredytobiorcy tworzą tzw. asystę przedkontraktową.

Jej celem jest zapewnienie kredytobiorcy dostępu do rzetelnych informacji. Nacisk kładzie się przede wszystkim na ich zrozumienie, właśnie dlatego muszą zostać przekazane w sposób zrozumiały w kilku formach, np. ustnej i pisemnej. 

Sprawdź koniecznie: Jakie są prawa i obowiązki kredytobiorcy?

W jaki sposób sprawdzić rzetelność kredytodawcy?

Nie tylko bank ma prawo sprawdzić rzetelność swoich klientów. Ty także masz prawo do zweryfikowania, czy dany bank aby na pewno uczciwie wywiązuje się ze swoich obowiązków. W jaki sposób to zrobić? Istnieje na tylko przynajmniej kilka rozwiązań.

Przede wszystkim musisz wiedzieć, że wszystkie instytucje finansowe podlegają kontroli Komisji Nadzoru Finansowego. Co to dla Ciebie oznacza? Jeśli istnieje podejrzenie o popełnieniu przestępstwa, to tego rodzaju informacje są podawane do informacji publicznej.

Możesz je zatem łatwo sprawdzić na stronie KNF. Witryna jest intuicyjna, ponieważ uwzględnia podział na kilka kategorii, do jednej z nich zaliczają się banki. 

Jeśli chcesz uzyskać więcej informacji na temat danego banku, w którym ubiegasz się o kredyt, powinieneś skorzystać z raportów KNF. Znajdziesz w nim dane dotyczące sytuacji finansowej polskich banków. Raporty są dość obszerne. Jakich informacji warto w nich szukać? Zwróć szczególną uwagę na:

• współczynnik wypłacalności banku, 
• odsetek kredytów zagrożonych
• współczynnik płynności,
• stosunek kredytów do depozytów.

Co jeszcze możesz zrobić, aby mieć pewność, że wybrałeś właściwy bank? Sprawdź, czy podlega on ochronie Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, czyli instytucji, która wypłaca składki klientom banków na wypadek ich niewypłacalności. BFG podlegają wszystkie banki, które mają siedzibę w Polsce, jak i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe.

A co z firmami pożyczkowymi? Także one mogą przecież udzielać kredytów określanych mianem konsumpcyjnych. Z zaufaniem do nich bywa również, dlatego warto zweryfikować ich wiarygodność. Możesz to zrobić z pomocą Rejestru Firm Pożyczkowych. 

Co robić gdy kredytodawca nie jest wiarygodny?

Masz wątpliwości, co do wiarygodności kredytodawcy? Zastanawiasz się, co zrobić w takiej sytuacji? To proste - zrezygnuj. Czasem lepiej stracić dobrą ofertę aniżeli później mieć problemy finansowe z tytułu skorzystania z usług nierzetelnego kredytodawcy.

Jeśli jednak posłużysz się wyżej opisanymi sposobami na sprawdzenie instytucji udzielającej pożyczek czy banków, nie powinieneś mieć takiego problemu. Pamiętaj - lepiej dmuchać na zimne. Sprawdzenie banku zajmie Ci kilka minut, a zaoszczędzi mnóstwo stresów. Z pewnością warto to zrobić.

Warto wiedzieć: Ustawa o wsparciu kredytobiorców 2020 - nowe zasady udzielania wsparcia dla osób w trudnej sytuacji finansowej

Co grozi kredytodawcy za niedotrzymanie obowiązków informacyjnych?

O obowiązkach informacyjnych kredytodawcy wiesz już bardzo dużo. Pozostaje jeszcze jedna istotna informacja - co grozi kredytodawcy za ich niedotrzymanie? Nie masz co oczekiwać, że w przypadku naruszenia obowiązku informacyjnego, przysługuje Ci darmowy kredyt, czyli kredyt na 0%.

Niestety, to tak nie działa. Nie spodziewaj się także, że bank anuluje Twoją umowę kredytową uznając ją za nieważną. Niedotrzymanie obowiązków informacyjnych przez kredytodawcę nie stanowi podstawy do odstąpienia od umowy kredytu.

Zdarza się jednak, że udzielenie nieprawdziwej informacji stwarza prawo do uchylenia się od skutków prawnych umowy, ze względu na wadę oświadczenia woli. Co więcej, ustawa o kredycie konsumenckim przewiduje sankcje dla kredytodawcy bądź pośrednika kredytowego, który nie dopełnił swoich obowiązków.

Ponadto, może on zostać pociągnięty do odpowiedzialności publicznoprawnej. Bezsprzecznie warto ubiegając się o kredyt poświęcić w tym celu trochę czasu i porównać dostępne aktualnie na rynku oferty kredytowe, w tym te promocyjne.

Jednak należy uważać, aby wskutek specjalnych warunków nie okazało się, że po zsumowaniu wszystkich kosztów związanych z udzieleniem przez bank kredytu na takich warunkach nie okazał on się droższy od standardowej propozycji. Na szczęście przed takimi sytuacjami w dużej mierze chronią Cię przepisy zawarte w Ustawie o kredycie konsumenckim.

Nie oznacza to jednak, że możesz wyłączyć czujność. Zawsze dokładnie sprawdzaj, co podpisujesz. Chodzi w końcu o Twoje pieniądze.