Czym jest całkowity koszt kredytu? Jak obliczyć koszty kredytowania?

Każdy kredyt wiąże się z kosztami i mają one ogromne znaczenie, ponieważ od nich zależy ostateczna kwota do spłaty oraz wysokość miesięcznych rat. 

• Podstawowym kosztem kredytu jest oprocentowanie, według którego bank dolicza odsetki do kolejnych rat kredytowych. 
• Na całkowity koszt kredytu składa się jednak nie tylko suma odsetek, ale także prowizja za udzielenie kredytu i inne opłaty związane z zawarciem umowy kredytowej. 
• O tym, co składa się na całkowity koszt kredytu, decydują przepisy Ustawy o kredycie konsumenckim oraz Ustawy o kredycie hipotecznym. Nie wlicza się do niego bowiem wielu opłat okołokredytowych. 
• Całkowity koszt kredytu jest ujęty kwotowo jako suma wszystkich odsetek i opłat, natomiast w ujęciu procentowym odzwierciedla go RRSO, czyli Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania. 

Co to jest całkowity koszt kredytu?

Całkowity koszt kredytu to pojęcie, pod którym rozumiemy łączną kwotę wszystkich opłat, jakie kredytobiorca musi ponieść w związku z zaciągnięciem konkretnego zobowiązania. Chodzi więc tutaj o koszty ponoszone przy zawieraniu umowy, jak i potem podczas jej obowiązywania. 

Dokładna definicja całkowitego kosztu kredytu widnieje w Ustawie o kredycie konsumenckim z dnia 12 maja 2011 r.: 

Całkowity koszt kredytu – wszelkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, w szczególności: 

• a) odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże jeżeli są znane kredytodawcy oraz 
• b) koszty usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, w przypadku gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu lub do uzyskania go na oferowanych warunkach – z wyjątkiem kosztów opłat notarialnych ponoszonych przez konsumenta.

Na podstawie całkowitego kosztu kredytu banki wyliczają RRSO, czyli Rzeczywistą Roczną Stopę Oprocentowania. Czym jest RRSO, wyjaśnimy Ci w dalszej części artykułu. Tutaj tylko zaznaczymy, że jeśli zależy Ci na korzystnym kredycie, na oba te parametry powinieneś zwrócić uwagę już na etapie wyboru oferty kredytowej. Warto tu sięgnąć po ranking kredytów hipotecznych lub gotówkowych, dzięki któremu dowiesz się, który kredyt ma najniższe RRSO i całkowite koszty, a więc który jest najtańszy. 

Co składa się na całkowity koszt kredytu? 

Na całkowity koszt kredytu składają się przede wszystkim: 

• całkowita kwota odsetek – są one naliczane przez bank według określonej w umowie stawki oprocentowania i doliczane do kolejnych rat kredytowych; 
• prowizja za udzielenie kredytu – najczęściej stanowi ona określony procent pożyczanej kwoty i może być pobierana w całości z góry lub podzielona na wszystkie raty; 
• inne opłaty związane z zawarciem lub obsługą umowy kredytowej – np. opłata przygotowawcza lub opłata za obsługę rachunku technicznego do spłaty kredytu, 
• ubezpieczenie kredytu – wlicza się go do całkowitego kosztu kredytu tylko wtedy, jeśli jego wykupienie jest obowiązkowe lub konieczne, by otrzymać kredyt na określonych warunkach; 
• koszt produktów dodatkowych – chodzi tu o produkty, z których skorzystanie jest niezbędne do uzyskania zobowiązania bądź otrzymania go na korzystniejszych warunkach (np. koszty związane z założeniem i późniejszą obsługą konta osobistego w banku kredytującym). 

Co nie jest wliczane do całkowitych kosztów kredytu? 

Zarówno przy zaciąganiu kredytu, jak i potem w trakcie jego spłaty możesz być obarczony wieloma innymi opłatami, jednak nie będą one wliczone do całkowitego kosztu kredytu. Chodzi tu przede wszystkim o takie opłaty jak: 

• opłaty bankowe za dodatkowe usługi – np. za wystawienie zaświadczenia o udzielonym kredycie; 
• opłaty związane z opóźnieniem w spłacie kredytu – np. odsetki za opóźnienie, czy też koszty monitów i postępowania windykacyjnego; 
• prowizja za wcześniejszą spłatę kredytu – może być ona pobierana także za nadpłatę kredytu, ale tylko na warunkach określonych w przepisach; 
• opłaty związane ze zmianą warunków umowy kredytowej – np. opłata za aneks do umowy lub z tytułu uruchomienia bankowych wakacji kredytowych; 
• koszty dobrowolnego ubezpieczenia kredytu – a więc gdy jego wykupienie nie wpływa na udzielenie i warunki kredytu; 
• koszty związane ze zmianą kursu walutowego – dotyczą one wyłącznie kredytów walutowych; 
• opłaty ponoszone na rzecz podmiotów zewnętrznych – np. koszty notariusza lub koszty pozyskania różnych dokumentów do kredytu. 

Zwróć zatem uwagę, że do całkowitego kosztu kredytu nie wlicza się wszelkich opłat dodatkowych, od których nie zależy udzielenie kredytu. 

Co obejmuje całkowity koszt kredytu hipotecznego?

Całkowity koszt kredytu hipotecznego jest zawsze wyższy od całkowitego kosztu kredytu gotówkowego. Wpływa na to jednak nie tylko większa kwota zobowiązania, od której naliczane są automatycznie wyższe odsetki, ale także znacznie dłuższa lista różnych opłat ponoszonych przez kredytobiorcę. 

Na całkowity koszt kredytu gotówkowego zwykle składają się jedynie trzy elementy: odsetki, prowizja oraz opcjonalnie ubezpieczenie. Z kolei całkowity koszt kredytu hipotecznego obejmuje: 

• odsetki za cały okres kredytowania, 
• prowizja za udzielenie kredytu, 
• opłata za wycenę nieruchomości – o ile została ona zlecona przez bank, 
• obowiązkowe ubezpieczenie związane bezpośrednio z udzieleniem kredytu – np. ubezpieczenie pomostowe lub ubezpieczenie niskiego wkładu własnego, 
• ubezpieczenie nieruchomości i/lub ubezpieczenie na życie – o ile są niezbędne do uzyskania kredytu i zostały wykupione z oferty banku, 
• koszty produktów dodatkowych wymaganych przy danej ofercie kredytu – np. koszt prowadzenia konta osobistego w banku kredytującym. 

W przykładach reprezentatywnych kredytu banki często do całkowitych kosztów kredytu wliczają także opłatę sądową i podatek PCC za wpis hipoteki do księgi wieczystej. 

W całkowitym koszcie kredytu hipotecznego nie są natomiast uwzględniane różne dodatkowe koszty okołokredytowe takie jak: 

• opłaty bankowe za dodatkowe usługi – np. koszt promesy kredytowej, 
• koszt wyceny nieruchomości dostarczonej przez klienta, 
• prowizja dla pośrednika nieruchomości, 
• opłaty notarialne – np. za sporządzenie aktu notarialnego zakupu nieruchomości, 
• opłaty sądowe niezwiązane z kredytem – np. za założenie księgi wieczystej, 
• podatki niezwiązane z kredytem – np. podatek PCC od umowy zakupu nieruchomości, 
• opłaty za dokumenty potrzebne do kredytu – np. za odpis z KW, wypis i wyrys z rejestru gruntów itp.

Całkowity koszt kredytu gotówkowego

Całkowity koszt kredytu przy kredycie gotówkowym w dużym stopniu kształtowany jest przez oprocentowanie, prowizję dla banku i koszt zakupu produktów dodatkowych, ale mogą się zdarzyć i inne koszty ponoszone w związku z jego zaciągnięciem, na które warto zwrócić uwagę.

Całkowity koszt kredytu konsolidacyjnego

Na całkowity koszt kredytu konsolidacyjnego bezpośredni wpływ mają takie czynniki, jak:

• odsetki,
• prowizja,
• ubezpieczenie kredytu.

Ponadto mogą pojawić się koszty dodatkowe, np. wynikające z wcześniejszej, przedterminowej spłaty zobowiązań kredytowych. Dlatego musisz dokładnie przeanalizować wszystkie warunki udzielania zobowiązania konsolidacyjnego przed podjęciem decyzji o jego zaciągnięciu.

Całkowity koszt kredytu a całkowita kwota do zapłaty - czym się różnią? 

Przy porównaniu ofert kredytowych spotkasz się nie tylko z kwotą całkowitego kosztu kredytu, ale także całkowitą kwotą do zapłaty i całkowitą kwotą kredytu. Warto więc wiedzieć, czym różnią się te parametry: 

• całkowita kwota kredytu – jest to kwota środków, jaką bank udostępnia kredytobiorcy z tytułu umowy kredytowej (jest to więc sam kapitał kredytu, bez kosztów kredytowych), 
• całkowity koszt kredytu – to suma wszystkich kosztów poniesionych w związku z zaciągnięciem kredytu, 
• całkowita kwota do zapłaty – jest to suma całkowitej kwoty kredytu oraz całkowitego kosztu kredytu, czyli łączna suma pieniędzy, jaką oddasz do banku w czasie trwania umowy kredytowej. 

RRSO a całkowity koszt kredytu 

RRSO to inaczej Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania, która zgodnie z ustawą o kredycie konsumenckim oznacza „całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta, wyrażony jako wartość procentowa całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym”. 

RRSO i całkowity koszt kredytu oznaczają zatem dokładnie to samo, ale z jedną istotną różnicą: 

• całkowity koszt kredytu – przedstawiony jest jako łączna kwota wszystkich kosztów ponoszonych przez kredytobiorcę w całym okresie kredytowania, 
• RRSO – przedstawione jest w formie procentowej i obrazuje całkowity koszt kredytu w stosunku rocznym. 

Dla kredytobiorcy bardziej czytelną informacją jest, ile wynosi całkowity koszt kredytu w formie konkretnej kwoty niż jako RRSO. Jednak RRSO ułatwia porównanie ofert za pomocą rankingów, ponieważ jego najniższa wartość dla tej samej kwoty kredytu i tego samego okresu kredytowania będzie oznaczała także najniższy całkowity koszt kredytu, a więc i najtańszą ofertę. 

Jak obliczyć całkowity koszt kredytu? 

Choć większość banków w praktyce podaje całkowity koszt kredytu, to czasami jednak należy go samodzielnie obliczyć. Jak to zrobić? 

👉Sposób 1 – kalkulator kredytowy 

Najprostszym sposobem na obliczenie całkowitego kosztu kredytu jest skorzystanie z gotowych narzędzi takich jak kalkulator kredytu hipotecznego, czy też kalkulator kredytu gotówkowego. Wystarczy, że wpiszesz w nich kwotę kredytu i okres spłaty, a od razu dowiesz się, ile taki kredyt będzie kosztował w poszczególnych bankach. Narzędzia dostępne na naszej stronie pokazują w tym zakresie wszystkie najważniejsze parametry, a więc: całkowity koszt kredytu w ujęciu kwotowym, RRSO oraz całkowitą kwotę do spłaty. 

👉Sposób 2 – samodzielna kalkulacja 

Załóżmy, że chcesz zaciągnąć kredyt gotówkowy w kwocie 20 000 zł na okres 48 miesięcy z oprocentowaniem 9% i prowizją 0%. Bank informuje Cię, że podstawowe warunki kredytu będą następujące: 

• miesięczna rata kredytu (równa) – 497,70 zł, 
• całkowita kwota do spłaty – 23 889,60 zł. 

Całkowity koszt kredytu obliczyć możesz według dwóch wzorów: 

(kwota miesięcznej raty x liczba rat) – całkowita kwota kredytu 

(497,70 zł x 48) – 20 000 zł = 23 889,60 zł – 20 000 zł = 3 889,60 zł 

całkowita kwota do spłaty – całkowita kwota kredytu 

23 889,60 zł – 20 000 zł = 3 889,60 zł. 

A co jeśli bank uwarunkuje otrzymanie kredytu od wykupienia ubezpieczenia? Jeśli założymy, że jego całkowity koszt wyniesie np. 12 000 zł, to wówczas całkowity koszt kredytu wzrośnie z 3 889,60 do 15 889,60 zł. 

Jak zmniejszyć całkowity koszt kredytu?

Koszty kredytowe bywają bardzo wysokie, ale są sposoby na ich obniżenie. Sprawdź kilka metod na obniżenie całkowitego kosztu:

1. Porównuj ze sobą różne oferty i wybierz taką, która ma najniższy możliwy całkowity koszt kredytowania.
2. Negocjuj oferty bankowe – masz silną pozycję negocjacyjną, która pomoże Ci w wywalczeniu niższego oprocentowania (marży bankowej) czy niższej prowizji za udzielenie kredytu, jeśli masz wysoką zdolność i dobrą historię w BIK-u.
3. Korzystaj z dodatkowych produktów przy kredycie – często banki są skłonne do obniżenia kosztów, jeśli kredytobiorca skorzysta łącznie z kredytem z oferty konta osobistego czy z innych produktów finansowych w tym samym banku.
4. Zadbaj o swoją historię kredytowania i zdolność kredytową – im większą wiarygodnością będziesz się odznaczał, tym korzystniejsze, bardziej preferencyjne warunki kredytu możesz wynegocjować.
5. Skróć do minimum okres kredytowania – pamiętaj przy tym, że Twoja zdolność musi pozwolić Ci na spłatę miesięcznej raty kapitałowo-odsetkowej i nie może zanadto obciążyć Twojego budżetu domowego.
6. Wybierz malejące raty – to dobry pomysł na obniżenie całkowitego kosztu kredytowania, ale musisz mieć przy tym wysoką zdolność.
7. Spłać kredyt przed terminem wskazanym w umowie – wcześniejsza spłata kredytu pozwoli zaoszczędzić na odsetkach.

Rozważ wszystkie oferty, negocjuj warunki kredytowania i spróbuj skorzystać z promocyjnych ofert, by całkowity koszt kredytu był jak najniższy.

Dodatkowe źródła informacji:

https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20111260715/U/D20110715Lj.pdf 

https://www.pkobp.pl/klient-indywidualny/kredyty-pozyczki/kredyt-hipoteczny 

Źródło zdjęcia głównego: https://depositphotos.com/pl/