Podatek od wzbogacenia - czym jest i kiedy trzeba zapłacić podatek od wzbogacenia?

Podatek od wzbogacenia, jak sama nazwa wskazuje, dotyczy osób, których majątek w ostatnim czasie uległ powiększeniu. Oczywiście nie mówimy tu o sytuacji, w której na nasze konto wpłynął przelew od banku wynikający z zawarcia umowy o kredyt gotówkowy.

Wzbogacenie się w zamyśle ustawodawców dotyczy jedynie sytuacji, w której świadomie nabywamy daną rzecz lub zostajemy obdarowani.

Podatek od wzbogacenia — czym właściwie jest?

Może być to zadziwiające, jednak Podatek od wzbogacenia się nie funkcjonuje w środowisku prawnym. Tutaj, myśląc o tej daninie, powiemy o Podatku od Czynności Cywilnoprawnych (PCC) lub o Podatku od Spadków i Darowizn.

W zależności od sytuacji, w której się znajdziemy, a w szczególności od rodzaju umowy, z której będzie wynikało owo wzbogacenie, będziemy zobowiązani do opłacenia innego podatku.

Podatek PCC i Podatek od Spadków i Darowizn — definicje

Obie opłaty są obowiązkowe i dotyczą jedynie pewnej grupy podatników.

• Podatek od Czynności Cywilnoprawnych (PCC), to opłata, którą musi ponieść każdy, kto dokonał czynności prawnych (zakupu) i nie opłacił przy tym podatku VAT. Taka sytuacja najczęściej ma miejsce w przypadku zakupu samochodu używanego, dzieł sztuki czy nieruchomości z rynku wtórnego. 
• Podatek od Spadków i Darowizn (PCC od darowizn) to opłata, która dotyczy osób, które zostały obdarowane darowizną lub otrzymały rzeczy (ewentualnie prawa majątkowe) ponad swój udział w spadku. Podatek od wzbogacenia obliczany jest od wartości nabytej rzeczy po potrąceniu długów.

Podatek od wzbogacenia — w jakiej sytuacji zapłacimy?

Używany w potocznym języku podatek od wzbogacenia może dotyczyć różnych sytuacji. Najczęściej mówimy o nim po zakupie nieruchomości, samochodu, czy innego pojazdu.

• Podatek od wzbogacenia się — auto

Zakup samochodu nie zawsze wymaga opłacenia podatku od wzbogacenia się. Taka danina jest obowiązkowa tylko w sytuacji, gdy zakupu auta dokonasz od osoby prywatnej, niebędącej płatnikiem VAT. Dokumentem, który potwierdzi transakcję, jest w tym przypadku umowa sprzedaży samochodu.

Podatek od wzbogacenia się dotyczy tylko pojazdów, które w chwili zakupu znajdowały się w Polsce lub za granicą, jednak miejsce zamieszkania sprzedającego lub jego siedziba znajduje się w naszym kraju i umowa została zawarta również tutaj.

Z obowiązku zapłaty podatku od wzbogacenia po zakupie auta, zwolnione są transakcje, w których wartość pojazdu wynosi mniej niż 1000 zł lub w sytuacji, gdy zakupu pojazdu dokonała osoba niepełnosprawna na własny użytek.

Warto pamiętać jednak o tym, że wspomniana wcześniej kwota dotyczy faktycznej wartości samochodu, a niekoniecznie musi to być cena pojazdu, która została wpisana w umowie.

Po sprzedaży samochodu podatek od wzbogacenia się powinna opłacić osoba kupująca. Zgodnie z prawem ma ona 14 dni od daty zawarcia umowy, na złożenie deklaracji PCC-3, na podstawie której będzie musiała zapłacić podatek w wysokości 2% wartości samochodu.

• Podatek od wzbogacenia - mieszkanie

Decydując się na zakup nieruchomości, bardzo często zwracamy uwagę na jego lokalizację, metraż oraz cenę, nie zdając sobie przy tym sprawy z dodatkowych opłat, jakie przyjdzie nam ponieść po zakupie mieszkania. Podatek od wzbogacenia, obok taksy notarialnej czy kosztu założenia księgi wieczystej, należy do grupy obowiązkowych kosztów, jednak dotyczy tylko wybranej grupy podatników.

Kupując mieszkanie od dewelopera, czyli takie z rynku pierwotnego, nie musimy dodatkowo opłacać PCC, ponieważ w cenę nieruchomości wliczony jest już podatek VAT. Nieco inaczej wygląda sytuacja w przypadku rynku wtórnego.

Cena za podobny lokal jest najczęściej nieco niższa, ale do finalnego kosztu musimy doliczyć jeszcze podatek od wzbogacenia. Kupno domu z tzw. drugiej ręki wymaga wniesienia opłaty w wysokości 2% od wartości rynkowej zakupionej nieruchomości. Finalną kwotę oblicza notariusz, który jednocześnie odbiera opłatę od osoby kupującej.

Co jeszcze warto wiedzieć o podatku od wzbogacenia? Sprzedaż mieszkania wbrew pozorom nie sprawia, że obowiązkową opłatą obarczeni są sprzedający. Jedynie osoby kupujące, które na drodze umowy kupna-sprzedaży nabyły:

• nieruchomość,
• rzeczy ruchome,
• prawa użytkowania wieczystego,
• własnościowe spółdzielcze prawa do lokalu mieszkalnego,
• spółdzielcze prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego, oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym są zobowiązane do poniesienia stosownej opłaty.

• Podatek od wzbogacenia — zakup jednośladu

Myśląc o zakupie jednośladu, najczęściej myślimy o motocyklu. Podatek od wzbogacenia się w tej sytuacji naliczany jest w ten sam sposób jak w przypadku podatku od zakupu samochodu i również wynosi 2% od wartości rynkowej zakupionego motocykla.

Podatek od wzbogacenia — kto go zapłaci?

Podatek od wzbogacenia dotyczy osoby, która po zawarciu umowy kupna-sprzedaży zwiększyła swój majątek. W zależności od konkretnej sytuacji będzie to:

Kiedy jesteśmy zobowiązani do zapłaty podatku od wzbogacenia?

Podatek od wzbogacenia jesteśmy zobowiązani opłacić we wszystkich przypadkach, które zostały opisane w punkcie powyżej. Warto jednak zadać sobie jeszcze jedno, ważne pytanie, a mianowicie: od jakiej kwoty płaci się podatek od wzbogacenia?

Wysokość podatku zależy od konkretnego przypadku (procent od wartości), jednak opłata ta dotyczy jedynie przedmiotów, których wartość rynkowa przekracza 1000 zł. Warto pamiętać, że cena wpisana w umowę lub ta, która została opłacona, nie ma w tym przypadku żadnego znaczenia.

Ile mamy czasu na zapłatę podatku od wzbogacenia?

Osoba, której dotyczy obowiązek podatkowy zgodnie z prawem ma 14 dni na złożenie deklaracji dotyczącej podatku od wzbogacenia. Ile ma czasu na jego zapłatę?

Podatek od wzbogacenia 2020 oraz 2021 musimy opłacić w ciągu 14 dni od zakupu danej rzeczy. Oznacza to, że w deklaracji, którą złożymy do Urzędu Skarbowego, musimy podać kwotę podatku, którą wcześniej samodzielnie obliczymy.

A kiedy płacimy podatek od wzbogacenia przy zakupie samochodu? Tutaj sytuacja wygląda tak samo. Wyliczoną kwotę podatku należy przelać na konto bankowe wskazane przez urząd skarbowy.

Ile wynosi podatek od wzbogacenia?

W zależności od rodzaju umowy oraz wartości danej rzeczy podatek od czynności cywilnoprawnych nigdy nie będzie wynosił takiej samej kwoty dla wszystkich podatników. Jeśli chcesz samodzielnie wyliczyć, ile wynosi podatek od spadku mieszkania czy zakupu samochodu, możesz skorzystać z narzędzia, jakim jest kalkulator podatku od wzbogacenia.

Pamiętaj, że jeśli wyliczona przez Ciebie kwota będzie błędna, fiskus wezwie Cię do poprawienia deklaracji i przedstawi skorygowaną kwotę.

Gdzie zapłacić podatek od wzbogacenia?

Należny podatek od wzbogacenia należy wpłacić na podane konto bankowe Urzędu Skarbowego. Opłaty, podobnie jak złożenia deklaracji można dokonać osobiście lub przez internet.

Podatek od wzbogacenia — czy można go uniknąć?

Podatku od wzbogacenia z całą pewnością nie zapłacisz w sytuacji, gdy podpisujesz akt notarialny. Wtedy należny podatek zapłacisz już u notariusza i nie ma potrzeby wnoszenia ponownej opłaty w US. Kiedy jeszcze możesz uniknąć płacenia podatku?

• gdy kupujesz obce waluty,
• gdy pożyczasz nie więcej niż 9 637 zł (liczą się łącznie pożyczki z ostatnich 5 lat od jednej osoby) – jeśli jest to pożyczka prywatna od bliskiej rodziny (mamy, taty, zięcia, teściowej, dzieci, wnuków, pasierbów itd.),
• pożyczasz pieniądze od osób spoza bliskiej rodziny – jeśli wysokość pożyczki nie przekracza 1 000 zł.

Przypomnijmy, do jakiej kwoty nie płaci się podatku. Zgodnie z prawem, jeśli kupujesz rzeczy ruchome, których wartość rynkowa nie przekracza 1 000 zł, to również nie musisz martwić się o opłatę PCC.

Kto jest zwolniony z podatku od kupna samochodu?

Z podatku od kupna samochodu zwolnieni są ci kupujący, którzy mają orzeczenie o niepełnosprawności, a samochód kupują jedynie na własny użytek.

Warunkiem jest jednak orzeczenie o znaczącym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności (bez względu na schorzenie) lub o stopniu lekkim, które ma związek z narządami ruchu.

Podatek od wzbogacenia - czy poniesiemy karę za nieuregulowanie płatności?

Nieuregulowanie podatku od wzbogacenia, wiąże się z możliwością nałożenia na nas kary, której można uniknąć po skierowaniu czynnego żalu do naczelnika urzędu skarbowego. Podatek skarbowy od wzbogacenia należy bowiem opłacić w terminie 14 dni od dnia wystąpienia czynności prawnej.

Jeśli z jakiegoś powodu przekroczyłeś termin zapłaty, powinieneś przygotować dokument, w którym przyznasz się do przekroczenia terminu płatności podatku i jednocześnie podasz przyczynę niedopełnienia obowiązku. W niektórych sytuacjach naczelnik decyduje o nienałożeniu kary.

Jeśli danemu podatnikowi zdarzy się to któryś raz z kolei, to możliwe, że jego wniosek zostanie odrzucony, a konsekwencje przekroczenia terminu będzie trzeba ponieść.

Podatek od wzbogacenia — co jeszcze warto wiedzieć?

Obowiązkowa opłata od wzbogacenia dotyczy również podatku od zakupu działki. Podobnie jak w innych przypadkach, tutaj również ważne kto jest osobą sprzedającą, ponieważ PCC naliczany jest tylko przy transakcjach z osobą fizyczną.

Jeśli chcesz kupić działkę pod budowę domu od standardowego Kowalskiego, to będziesz musiał zapłacić 2% od rynkowej wartości działki. Podatek od wzbogacenia w tej sytuacji opłacany jest u notariusza podczas sporządzania aktu notarialnego.

Jeśli jesteś podatnikiem, powinieneś wiedzieć, że możesz opłacić podatek od wzbogacenia online. Wystarczy, że skorzystasz z formularza elektronicznego PCC dostępnego na stronie Podatki.gov i samodzielnie wypełnisz deklarację lub skorzystasz z kreatora, który krok po kroku przeprowadzi Cię przez cały proces.