Co obniża zdolność kredytową? 17 powodów!

Jeśli planujesz ubiegać się o kredyt hipoteczny, gotówkowy lub każdy inny, powinieneś wiedzieć, co to jest zdolność kredytowa, ponieważ to właśnie od niej w głównej mierze zależeć będzie decyzja banku o udzieleniu Ci finansowania.

Warto też mieć świadomość, jak oceniają ją banki i co ją zaniża, aby dzięki temu lepiej przygotować się do procedury starania się o kredyt.

Dlaczego zdolność kredytowa jest tak ważna przy staraniu się o kredyt?

Banki mają ustawowy obowiązek sprawdzenia zdolności kredytowej każdej osoby starającej się o kredyt gotówkowy, czy hipoteczny. Przy jej wyliczaniu kierują się odgórnymi wytycznymi KNF oraz swoimi wewnętrznymi procedurami.

Najważniejszym kryterium oceny jest poziom dochodów kredytobiorcy w relacji do jego wydatków ponoszonych z tytułu spłaty innych zobowiązań. Od relacji tej zależy bowiem, jaką kwotę będzie mógł przeznaczyć na spłatę kredytu, a więc także jaką maksymalnie sumę można mu pożyczyć.

Maksymalną kwotę kredytu, jaką masz szanse uzyskać, możesz samodzielnie oszacować, korzystając z naszego kalkulatora zdolności kredytowej.

Pamiętaj jednak, że przy ocenie Twojej zdolności kredytowej banki wezmą pod uwagę także wiele innych czynników, które mogą tę zdolność obniżyć i tym samym utrudnić otrzymanie finansowania.

Co najbardziej psuje Twoją zdolność? Oto 17 czynników!

Poniżej prezentujemy 17 czynników, które obniżają zdolność kredytową. Zanim zaczniesz starać się o kredyt, koniecznie sprawdź, czy którykolwiek z nich nie dotyczy Ciebie. Jeśli tak, postaraj się wyeliminować problem – w naszym poradniku znajdziesz również podpowiedzi, jak to zrobić.

1. Niski scoring BIK-u

Przy weryfikacji zdolności kredytowej banki korzystają z danych Biura Informacji Kredytowej, aby poznać historię kredytową klienta. Na jej podstawie każdemu kredytobiorcy BIK wystawia też ocenę punktową w skali od 0 do 100. Ta wynosząca od 80 do 100 uznawana jest za najlepszą i zwiększa szanse na kredyt, natomiast niski scoring BIK, szczególnie poniżej 60 punktów, może te szanse przekreślić.

Rada: Niski scoring BIK możesz poprawić poprzez zaciąganie niewielkich zobowiązań i ich terminowe spłacanie. Warto też zweryfikować informacje w BIK, czy przypadkiem nie widnieją tam jakieś błędne dane.

2. Zatrudnienie na podstawie umowy cywilnoprawnej

Zatrudnienie na podstawie umowy cywilnoprawnej nie gwarantuje stabilności dochodów, dlatego ma negatywny wpływ na ocenę zdolności kredytowej. Szczególnie problematyczna jest umowa o dzieło, przy której dochody są często nieregularne i w zmiennej wysokości.

Co więcej, niektóre banki biorą pod uwagę jedynie 80% lub 50% takich dochodów, co automatycznie obniża zdolność kredytową.

Rada: Przed ubieganiem się o kredyt postaraj się zmienić formę zatrudnienia, najlepiej na umowę o pracę, ponieważ właśnie ona jest najwyżej oceniana przez banki. Jeśli nie jest to możliwe, zadbaj o to, aby dochody z umowy cywilnoprawnej miały od dłuższego czasu regularny charakter oraz były dobrze udokumentowane.

3. Wysokie koszty utrzymania gospodarstwa domowego

Przy wyliczaniu zdolności kredytowej banki biorą pod uwagę koszty utrzymania gospodarstwa domowego. Do niedawna określały je głównie wg minimum socjalnego np. dla gospodarstwa jednoosobowego wynosiły one 1200 zł, natomiast wieloosobowego – od 800 do 1000 zł na osobę.

Ze względu na wysoką inflację, od 2022 r. banki muszą je szacować na poziomie wyższym. Podwyższone koszty oznaczają mniejszy dochód rozporządzalny, a więc także niższą zdolność kredytową.

Rada: Dla banków istotny jest udział kosztów utrzymania w dochodach, dlatego im te dochody będą wyższe, tym większa będzie Twoja zdolność kredytowa.

4. Duża liczba osób na utrzymaniu

Jeśli zarabiający kredytobiorca ma kogoś na utrzymaniu np. dzieci lub schorowanych rodziców, jego zdolność kredytowa automatycznie maleje. Największy problem mają rodziny wielodzietne, ponieważ według szacunków każde kolejne dziecko obniża zdolność kredytową nawet o 10%.

Rada: Jeśli planujesz zaciągnąć większe zobowiązanie np. kredyt hipoteczny, postaraj się ubiegać o niego przed powiększeniem rodziny. Rozważ także kredyt z programu Mieszkanie bez wkładu własnego, ponieważ jeśli w trakcie jego spłaty urodzi Ci się drugie lub kolejne dziecko, państwo spłaci za Ciebie część kredytu.

5. Niekorzystny sposób opodatkowania działalności gospodarczej

Niektóre formy opodatkowania działalności gospodarczej obniżają zdolność kredytową. Chodzi tutaj o ryczałt, przy którym banki uwzględniają znacznie niższy dochód (np. tylko 30% tego rzeczywistego) oraz kartę podatkową, z której dochód do oceny zdolności kredytowej jest wyliczany jako mnożnik miesięcznej stawki podatku.

Rada: Planując zaciągnięcie większego zobowiązania, postaraj się rozliczać działalność według książki przychodów i rozchodów. Najlepiej jeśli tę formę opodatkowania wybierzesz na początku prowadzenia firmy lub będziesz stosował przynajmniej przez pełny rok podatkowy przed złożeniem wniosku o kredyt.

6. Nieregularna i nieterminowa spłata zobowiązań

Banki patrzą nie tylko na scoring BIK, ale także na historię kredytową, aby przekonać się, czy kredytobiorca dotychczas spłacał terminowo swoje inne zobowiązania. Zdolność kredytową obniżają najbardziej opóźnienia przekraczające 30 dni, ale także te krótsze (np. kilkudniowe), jeśli zdarzają się regularnie.

Rada: Jeśli spłacasz inne zobowiązania kredytowe, na długo przed wnioskowaniem o kolejny kredyt staraj się pilnować terminów płatności rat, by nie dopuścić do pogorszenia historii kredytowej.

7. Zaciągnięte inne zobowiązania finansowe

Im mniej masz zobowiązań, tym większa będzie Twoja zdolność kredytowa. Ponadto relacja rocznych zobowiązań do dochodów (tzw. wskaźnik DSTL) jest kluczowym kryterium przyznania kredytu.

Zgodnie z rekomendacją KNF, jeśli zobowiązania przekraczają 50% dochodów (w przypadku dochodów wyższych niż przeciętne) lub 40% (w przypadku niższych dochodów), kredyt nie powinien być udzielony.

Rada: Zanim zawnioskujesz o kredyt, postaraj się spłacić jak najwięcej zobowiązań finansowych – pozbądź się pożyczek, zakupów ratalnych itp. Zlikwiduj także kartę kredytową lub limit w koncie, nawet jeśli ich nie używasz, ponieważ banki i tak wezmą je pod uwagę.

8. Zaciągnięte już zobowiązanie w obcej walucie

Zdolność kredytową obniża w szczególności kredyt w obcej walucie, który obarczony jest ryzykiem kursowym – ewentualny wzrost kursu walutowego przekłada się bowiem na wzrost raty. Przy wyliczaniu zdolności kredytowej bank może więc znacząco podwyższyć wartość takiego zobowiązania i to nawet o kilkadziesiąt procent.

Rada: Jeśli spłacasz np. kredyt hipoteczny we frankach szwajcarskich lub euro, rozważ jego przewalutowanie na złotówki.

9. Część wynagrodzenia otrzymywana w gotówce

Banki do weryfikacji zdolności kredytowej potrzebują dokumentów potwierdzających dochody. Należy im zatem dostarczyć np. zaświadczenie o zarobkach, a także udostępnić historię rachunku bankowego, na które wpływa wynagrodzenie.

Jeśli część pensji wypłacana jest w gotówce, dane na zaświadczeniu nie będą się zgadzać z historią rachunku, co może wzbudzić podejrzenie w banku, że np. zaświadczenie jest sfałszowane.

Rada: Jeśli otrzymujesz część wynagrodzenia w gotówce, dołącz do wniosku potwierdzenia takich wypłat lub jeszcze lepiej zaświadczenie z ZUS o podstawie wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne.

10. Wynagrodzenie wieloskładowe

Na wynagrodzenie wieloskładnikowe składa się zazwyczaj stała podstawa pensji oraz jej część ruchoma np. w postaci prowizji, czy też premii za wyniki. Jeśli ta druga część każdego miesiąca jest w różnej wysokości (lub w niektórych miesiącach nie ma jej wcale), bank może nie wziąć jej pod uwagę przy wyliczaniu zdolności kredytowej.

Rada: Jeśli nie chcesz, by wynagrodzenie wieloskładnikowe obniżyło zdolność kredytową, wnioskuj o kredyt w takim momencie, gdy od co najmniej 3 lub 6 miesięcy miałeś wysoką część ruchomą wynagrodzenia. Dopilnuj także, by informacja o niej znalazła się w zaświadczeniu o zarobkach.

11. Wynagrodzenie w obcej walucie

Jeśli uzyskujesz dochody wyłącznie w walucie obcej, nie będziesz mógł wziąć kredytu hipotecznego w złotówkach. Zgodnie z przepisami taki kredyt może być bowiem udzielony wyłącznie w walucie, w jakiej się zarabia.

Rada: Jeśli chcesz wziąć kredyt hipoteczny w złotówkach, postaraj się, by oprócz dochodów w obcej walucie mieć także dochody w PLN i żeby były one wyższe niż dochody z zagranicy. Jeżeli natomiast chcesz wziąć kredyt walutowy, musisz zarabiać w popularnych walutach takich jak euro, dolar amerykański, funt brytyjski, czy frank szwajcarski.

12. Zbyt krótki czas uzyskiwania dochodów

Zbyt krótki czas uzyskiwania dochodów również obniża zdolność kredytową lub skutkuje automatycznym odrzuceniem wniosku. Banki określają minimalny staż zarobkowania i w przypadku etatu wynosi on 3 miesiące, przy umowie zlecenia lub o dzieło - 6 miesięcy, a przy własnej działalności gospodarczej - 12 lub nawet 24 miesiące.

Rada: Postaraj się złożyć wniosek o kredyt w takim momencie, by spełnić warunek minimalnego okresu uzyskiwania dochodów. Jeśli więc ostatnio zmieniłeś pracodawcę, odczekaj stosowny okres, aby móc dostarczyć do banku zaświadczenie o zarobkach za wymaganą liczbę miesięcy.

13. Zbyt krótki czas wygaśnięcia umowy o pracę

Banki preferują, aby mieć umowę na czas nieokreślony, a jeśli jest ona na czas określony, to także mają pewne wymagania. W przypadku kredytów krótkoterminowych zwykle taka umowa musi trwać co najmniej do końca okresu kredytowania.

Z kolei w przypadku kredytu hipotecznego umowa o pracę powinna obowiązywać przez kilka kolejnych miesięcy, choć każdy bank określa to w sposób indywidualny.

Rada: Jeśli nie chcesz, by zbyt krótka umowa na czas określony przekreśliła szanse na kredyt, postaraj się uzyskać od pracodawcy pisemną promesę jej przedłużenia.

14. Zbyt niski wiek kredytobiorcy

O kredyt w banku mogą ubiegać się osoby pełnoletnie, a więc przyszły kredytobiorca powinien mieć ukończone co najmniej 18 lat. Zbyt niski wiek może jednak obniżyć zdolność kredytową przez to, że np. kredytobiorca nie osiąga jeszcze regularnych dochodów.

Ponadto banki mogą się obawiać udzielenia większego kredytu młodej osobie także z tego powodu, że jej wiarygodność trudno ocenić ze względu na brak historii kredytowej.

Rada: Jeśli jesteś w młodym wieku, przed ubieganiem się o kredyt postaraj się zbudować pozytywną historię kredytową (np. poprzez zaciąganie niewielkich pożyczek, czy kupując sprzęt na raty), a także zadbaj o stałe źródło dochodów.

15. Przekroczenie górnego limitu wiekowego

Problemem może okazać się także zbyt wysoki wiek kredytobiorcy. Banki określają bowiem górne limity wiekowe, zwłaszcza w przypadku osób zaciągających długoterminowe kredyty hipoteczne.

Ogólna zasada jest taka, że ostatnia rata powinna być spłacona przed ukończeniem 70-75 lat (każdy bank określa ten limit inaczej). Z tego względu np. osoba w wieku 65 lat nie będzie mogła zaciągnąć kredytu na okres dłuższy niż 10 lat.

Rada: Jeśli jesteś osobą starszą, dobrze oszacuj okres kredytowania, aby zmieścić się w limicie wiekowym. W przypadku gdy ten okres będzie dość krótki, bank może wyliczyć dość wysokie raty kredytowe, na których spłatę możesz nie mieć odpowiedniej zdolności kredytowej. W takiej sytuacji poratuje Cię wysoki wkład własny, który zmniejszy wartość zobowiązania.

16. Źle wybrane parametry kredytu

Zdolność kredytową obniżają także źle wybrane parametry kredytu np. raty malejące zamiast równych lub zbyt krótki okres spłaty.

Rada: Przed złożeniem wniosku o kredyt dobrze oszacuj swoje możliwości finansowe, by prawidłowo określić parametry kredytu. Najważniejsze, by było Cię stać na spłatę miesięcznych rat i ich wysokość pomoże Ci wyliczyć kalkulator kredytowy.

17. Wydawanie większości środków z konta osobistego

Zdolność kredytową obniża regularne czyszczenie konta do „zera”, czyli wydawanie co miesiąc wszystkich zarobków. Dla banku oznacza to, że kredytobiorca albo zbyt mało zarabia w stosunku do potrzeb, albo nie umie planować wydatków, co w obu przypadkach rodzi ryzyko, że może mu nie starczyć pieniędzy na spłatę rat kredytowych.

Rada: Staraj się ograniczać wydatki, aby na koncie zawsze pozostawała jakaś kwota do dyspozycji. Jeszcze lepiej, jeśli otworzysz konto oszczędnościowe, na które będziesz systematycznie odkładał pieniądze w celu budowania poduszki finansowej. W oczach banku będzie to świadczyło o Twojej odpowiedzialności i zwiększy szanse na kredyt.

Dodatkowe źródła:

Czy dziecko wpływa na Twoją zdolność kredytową?, www.mfinanse.pl

KNF dokręca śrubę. O kredyt hipoteczny będzie jeszcze trudniej, www.businessinsider.com.pl

Czy zarobki w obcej walucie utrudniają uzyskanie kredytu hipotecznego?, www.bank.pl