3/10/2023 | 12:00 AM
5 min. czytania
Kiedy wierzyciel nie chce czekać na termin wykupu np. bonów skarbowych, tylko zależy mu na natychmiastowym otrzymaniu pieniędzy, musi zgodzić się na potrącenie stopy dyskontowej. Co to jest? To stopa wykorzystywana do przeliczania przyszłej wartości kapitału, po uwzględnieniu poziomu inflacji.
Stopy procentowe Narodowego Banku Polskiego są narzędziem, jakim posługuje się bank centralny, kształtując politykę pieniężną w kraju. Instytucja ta ustala ich wysokość na posiedzeniach swojego organu decyzyjnego, jakim jest Rada Polityki Pieniężnej. Dla wielu Polaków ustalenia RPP mają ogromne znaczenie, ponieważ główne stopy procentowe NBP wpływają m.in. na wysokość oprocentowania kredytów hipotecznych czy też lokatach terminowych. Taki wpływ ma stopa referencyjna. Czym jednak jest stopa depozytowa weksli, którą również ustala RPP? Czy oznacza ona to samo co stopa dyskontowa?
Stopa dyskontowa – co to jest?
Na początek warto dowiedzieć się, czym jest stopa dyskontowa i jakie ma znaczenie. Zgodnie z definicją jest ona narzędziem, które służy do przeliczania przyszłej wartości kapitału. 10 zł w 2020 roku było warte więcej niż w 2021 roku. Wszystko to za sprawą rosnącego poziomu inflacji, czyli wzrostu cen dóbr i usług konsumpcyjnych. Wartość pieniądza w czasie jest zmienna. Maleje, jeśli inflacja rośnie. Z kolei w przypadku deflacji, czyli obniżki cen dóbr i usług, owa wartość pieniądza w czasie zwiększa się.
Stopa dyskontowa określa, jakich przyszłych przepływów pieniężnych trzeba by się zrzec, aby z miejsca mieć możliwość dysponowania środkami finansowymi. Jeśli na przykład remitent zdecydowałby się już dziś sprzedać weksel, z którego za rok mógłby otrzymać kwotę 20 tys. zł, to z miejsca weźmie za niego 18 tys. zł. Oznacza to, że stopa dyskontowa wyniesie 10 proc.
W analizie ekonomicznej dotyczącej projektów inwestycyjnych można spotkać się z pojęciem społecznej stopy dyskontowej. Odzwierciedla ona społeczny punkt widzenia na wartościowanie przyszłych korzyści i kosztów względem obecnie obowiązujących.
Dowiedz się także: czym jest stopa referencyjna NBP i na co wpływa?
Stopa dyskontowa NBP – kiedy ma znaczenie?
Zasadniczo stopa dyskontowa w Polsce wykorzystywana jest do obliczania kosztu, jaki poniesie wierzyciel, który chce od razu otrzymać pieniądze od dłużnika, czyli jeszcze zanim nastąpi termin wykupu, jak w przypadku bonów skarbowych. Stosowana jest ona w wielu finansowych obszarach, m.in. za jej pośrednictwem banki określają stawkę, po jakiej przyjmują od podmiotów gospodarczych weksle do dyskonta.
Równocześnie stopa dyskontowa przy inwestycjach pozwala na ich poprawną wycenę.
Stopa dyskontowa NBP dotyczy oprocentowania kredytów udzielanych bankom komercyjnym przez bank centralny. Za jej pośrednictwem NBP może regulować podaż pieniądza w gospodarce. Im wyższa będzie ta stopa, tym mniej pieniędzy będzie w gospodarce, bo spadkowi ulega baza monetarna kraju. Na jej podstawie określane jest oprocentowanie pożyczek udzielanych przez bank centralny bankom komercyjnym.
Czym różni się stopa dyskontowa od dyskontowania?
Jaki jest związek pomiędzy stopą dyskontową a zjawiskiem dyskontowania? Czy oprócz podobnego nazewnictwa cokolwiek łączy te dwa pojęcia? Otóż dyskontowanie polega na przeliczeniu przyszłej wartości kapitału na jego bieżącą wartość. Jeśli dany podmiot chce szybciej otrzymać zwrot pieniędzy z wykupionych bonów skarbowych, zanim nastąpi termin ich wykupu, trzeba dokonać dyskontowania. Przeliczenia przyszłej wartości kapitału na wartość bieżącą dokonuje się przy użyciu stopy dyskontowej. Ta informuje, z jakiej wartości przyszłych, należnych środków dany podmiot jest w stanie zrezygnować, aby mieć możliwość dysponowania środkami już teraz, na bieżąco.
Istnieje ścisły związek pomiędzy stopą dyskontową a dyskontowaniem. Kwota dyskonta wyliczona w ramach dyskontowania, odniesiona do przyszłej wartości kapitału, wyrażona w procentach, pozwoli na oszacowanie stopy dyskontowej w danej sytuacji.
Jaka jest wysokość stopy dyskontowej weksli?
Chcesz wiedzieć, ile wynosi stopa dyskontowa? Wzór pozwalający na jej wyliczenie nie jest skomplikowany:
(FV-PV)/FV*100 proc.
FV to przyszły przepływ pieniężny,
PV to bieżący przepływ pieniężny.
W przypadku realnych wartości przepływów pieniężnych nie ma problemu z określeniem wysokości stopy dyskontowej. Jak ją obliczyć, jeśli przyszły przepływ pieniężny wynosi 10 000 zł, a bieżący – 9500 zł?
(10 000 – 9500)/10 000*100 proc. = 5 proc.
Wyliczoną stopę dyskontową można skorygować o bieżący poziom inflacji, co pozwoli oszacować, ile wynosi ona aktualnie. Wystarczy w tym celu zastosować wzór: (r-i)/(i+1), w którym „i” to poziom inflacji, a „r” to stopa oprocentowania kredytu. Realna stopa dyskontowa kredytu informuje, ile realnie klient będzie musiał zapłacić do banku tytułem spłaty długu.
A ile wynosi aktualna stopa dyskontowa? Jest ona zbliżona do wysokości rynkowych stóp procentowych, co udaremnia ryzyko tego, że banki komercyjne mogłyby osiągnąć niespodziewane zyski dzięki tańszym kredytom w banku centralnym i sprzedaniu ich drożej na wolnym rynku.
Ostateczną wysokość stopy dyskontowej w danym momencie reguluje wolny rynek. Inaczej jest w przypadku stopy dyskontowej weksli i stopy redyskontowej weksli – obie takie stopy są ustalane przez RPP. W maju 2023 roku stopa dyskontowa weksli wynosi 6,85% w skali rocznej, a stopa redyskontowa weksli – 6,80 proc. w skali rocznej.
Stopy procentowe w Polsce. Prognozy i aktualne informacje o stopach procentowych w Polsce
Stopa dyskontowa a redyskontowa – różnice
W Narodowym Banku Polskim określane są różne stopy procentowe, w tym stopa dyskontowa weksli. Bank centralny stosuje również tzw. stopę redyskontową weksli. To zgodnie z nią NBP odkupuje od banków komercyjnych weksle, które wcześniej były zdyskontowane.
Polega to na tym, że banki komercyjne skupują weksle pochodzące z obrotu gospodarczego. Koszt zakupu jest wówczas wyliczany według stopy dyskontowej, a stopa procentowa, po jakiej bank centralny może kupować od banków komercyjnych wcześniej wykupione weksle od przedsiębiorców, jest równa stopie redyskontowej. Poziom takiej stopy ustala RPP.
Celem redyskonta jest zaciągnięcie kredytu redyskontowego przez banki komercyjne przy użyciu weksli. Natomiast taki weksel musi być przy tym podpisany przez dwóch solidnych płatników i nie może zawierać informacji, że wynikająca z niego płatność może zostać przeniesiona.
