Okres ochronny przed emeryturą – zasady, wyjątki 2025

Okres ochronny przed emeryturą to rozwiązanie kodeksu pracy, które ma zabezpieczyć pracowników w ostatnich latach kariery zawodowej. Obejmuje 4 lata przed osiągnięciem wieku emerytalnego i ogranicza możliwość zwolnienia przez pracodawcę. To ważny element szerszego systemu emerytalnego, którego celem jest zapewnienie stabilności i płynnego przejścia z pracy zawodowej na świadczenie emerytalne. Warto wiedzieć, kto dokładnie podlega ochronie, jak ją liczyć i w jakich sytuacjach nie obowiązuje.

• Okres ochronny trwa 4 lata przed osiągnięciem wieku emerytalnego (od 56 lat dla kobiet, od 61 lat dla mężczyzn).

• Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy, ale istnieją wyjątki (np. dyscyplinarka, likwidacja stanowiska, upadłość firmy).

• Ochrona dotyczy umów o pracę – nie obejmuje zleceń, B2B ani próbnej czy zastępstwa.

• Można obliczyć początek ochrony prostym kalkulatorem: wiek emerytalny – 4 lata.

Czym jest okres ochronny przed emeryturą?

Okres ochronny przed emeryturą to szczególne zabezpieczenie dla osób, które wkraczają w ostatnie lata aktywności zawodowej. Zgodnie z kodeksem pracy, na 4 lata przed osiągnięciem wieku emerytalnego pracodawca nie może wypowiedzieć im umowy o pracę.

👉 Innymi słowy: jeśli kobieta ma 56 lat, a mężczyzna 61 – od tego momentu wchodzą w ochronę aż do osiągnięcia odpowiednio 60 i 65 lat.

Przykład:

Pani Anna kończy 56 lat 10 lipca 2025 roku. Tego dnia zaczyna się jej okres ochronny, który potrwa do 10 lipca 2029 roku, czyli do momentu osiągnięcia wieku emerytalnego.

Kiedy zaczyna się i kiedy kończy okres ochronny przed emeryturą?

Okres ochronny trwa 4 lata przed ustawowym wiekiem emerytalnym.

Okres ochronny przed emeryturą – tabela

Czy można zwolnić pracownika w okresie ochronnym przed emeryturą?

Tak, ale tylko w wyjątkowych przypadkach. Ochrona nie jest absolutna i nie obejmuje wszystkich sytuacji.

• Okres ochronny przed emeryturą a zwolnienie dyscyplinarne

Jeśli pracownik rażąco naruszy obowiązki, może zostać zwolniony dyscyplinarnie – nawet w ochronie.

• Okres ochronny a likwidacja stanowiska lub zakładu pracy

Jeżeli firma upada, przechodzi likwidację lub znosi dane stanowisko – ochrona nie działa.

• Okres ochronny a zwolnienia grupowe i upadłość

W przypadku zwolnień grupowych lub bankructwa firmy pracodawca może rozwiązać umowę.

• Okres ochronny a zwolnienie lekarskie

Krótka choroba nie ma wpływu na ochronę. Jednak długotrwała niezdolność do pracy (np. ponad 182 dni) może skutkować rozwiązaniem umowy na podstawie art. 53 kodeksu pracy.

Okres ochronny a rodzaj umowy

• Umowa na czas określony

Pracownik jest chroniony, ale tylko do momentu zakończenia umowy – pracodawca nie musi jej przedłużać.

• Umowa na zastępstwo a okres ochronny przed emeryturą

Nie daje ochrony – kończy się z chwilą powrotu zastępowanej osoby.

• Umowa na okres próbny

Przepisy o ochronie nie mają tu zastosowania.

Jak liczyć 4 lata ochrony przedemerytalnej?

Okres ochronny liczy się od dnia urodzin – dokładnie 4 lata przed osiągnięciem wieku emerytalnego.

👉 Najprościej: wiek emerytalny – 4 lata.

Przykład:

• Kobieta urodzona 1 marca 1969 r. – wchodzi w ochronę 1 marca 2025 r. (60–4=56).

• Mężczyzna urodzony 15 maja 1964 r. – wchodzi w ochronę 15 maja 2025 r. (65–4=61).

Można to łatwo policzyć za pomocą prostego kalkulatora:

Data wejścia w ochronę = data urodzin + (wiek emerytalny – 4 lata).

Ile można chorować przed emeryturą?

Samo korzystanie ze zwolnień lekarskich nie przerywa ochrony. Jednak zbyt długa absencja (np. ponad 182 dni, a w niektórych przypadkach 270 dni) może być powodem do rozwiązania umowy przez pracodawcę na podstawie art. 53 KP.

Dodatkowe świadczenia i uprawnienia przed emeryturą

W niektórych zakładach (np. w sektorze publicznym lub firmach z układami zbiorowymi) pracownikom mogą przysługiwać dodatkowe benefity, np. dodatek do pensji przed emeryturą czy dodatkowe dni wolne. To jednak zależy od wewnętrznych regulacji, nie od kodeksu pracy.

Okres ochronny przed emeryturą po nowemu – co się zmieniło?

Przepisy były kilkukrotnie nowelizowane – np. po obniżeniu wieku emerytalnego w 2017 r. Zmiany dotyczą głównie wieku granicznego i wyjątków od ochrony. Warto śledzić aktualne interpretacje, ponieważ okres ochronny przed emeryturą po nowemu może różnić się od starszych zasad.

Podsumowanie – najważniejsze zasady okresu ochronnego przed emeryturą

• Ochrona trwa 4 lata przed emeryturą – od 56 r.ż. dla kobiet, od 61 r.ż. dla mężczyzn.

• Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy, ale są wyjątki (np. dyscyplinarka, likwidacja stanowiska, upadłość firmy).

• Ochrona zależy od rodzaju umowy – nie obejmuje próbnej czy zastępstwa.

• Długotrwała choroba może prowadzić do rozwiązania umowy.

• Dodatki i benefity zależą od pracodawcy lub układów zbiorowych.