Nowelizacja Rekomendacji T - znów będzie można łatwiej i szybciej uzyskać kredyt

Początkowo rozporządzenie KNF wywołało mnóstwo kontrowersji. Jego przeciwnicy twierdzili, że nowe postanowienia nie rozwiązały dotychczasowych problemów w kontekście kredytów gotówkowych, a co więcej, stworzyły nowe. Być może dlatego od pierwotnego wprowadzenia rekomendacji T, mieliśmy do czynienia z aż dwiema nowelizacjami, które nastąpiły odpowiednio w 2013 i 218 roku.

Sprawdźmy, co uległo zmianie i dlaczego właściwie były one potrzebne. Co musisz wiedzieć o rekomendacji T, gdy starasz się o kredyt hipoteczny?

Czym jest rekomendacja T?

Jaka jest definicja rekomendacji T? Określa się ją jako zbiór zasad, które wyznaczają dobre praktyki w zakresie zarządzania ryzykiem detalicznym ekspozycji kredytowych.

Co to właściwie oznacza? Regulacja T stworzona przez KNF ma za zadanie regulować zasady, które odnoszą się do wyliczania przez banki zdolności kredytowej klientów decydujących się na zobowiązanie finansowe w postaci kredytu hipotecznego. Początkowo to wszystko może brzmieć dość skomplikowanie, dlatego warto oprzeć się o historię.

Przed rokiem 2010 banki prowadziły rozluźnioną politykę kredytową. W praktyce oznaczało to, że mogły dowolnie przyznawać swoim klientom kredyty hipoteczne. W efekcie taki kredyt często otrzymywały osoby niezdolne do jego spłaty, co doprowadzało do spirali zadłużenia. Rekomendacja T wprowadziło obowiązek weryfikacji wszystkich parametrów, które mogą mieć wpływ na zdolność kredytową.

W jakim celu została wprowadzona?

Rekomendacja T wprowadzona przez KNF miała na celu ograniczenie stosowania przesadnie uproszczonych zasad oceny zdolności kredytowej, przez które kredytobiorcy masowo wpadali w pętle zadłużenia. Stworzona została zatem, aby chronić interesy klientów banków.

Założenia rekomendacji T

Jakie zmiany przyniosła rekomendacja T? Jej podstawowe założenie dotyczyło wprowadzenia skrupulatnej weryfikacji osób ubiegających się o kredyt pod kątem zdolności kredytowej. Dawniej bank rozważając przyznanie pożyczki, stosował wskaźnik DTI, czyli stosunek sumy zobowiązań kredytobiorcy do jego dochodu netto.

W pierwotnej wersji rekomendacji T zobowiązania kredytowe klienta nie mogły być większe niż 50-65% jego dochodów netto. Górna granica dotyczyła wyłącznie osób, których zarobki wynosiły więcej niż średnia krajowa.

Od kiedy obowiązuje rekomendacja T?

Projekt Komisji Nadzoru Finansowego podlegał licznym modyfikacjom. Kiedy więc weszła rekomendacja T? Pierwszy raz została przedstawiona w 2010 roku, co jednak nie oznacza , że od razu banki zaczęły się do niej stosować. W życie rekomendacja T weszła dopiero rok później, czyli w 2011 roku.

Niemal od razu pojawiły się zarzuty, że jest ona zbyt restrykcyjna. Jak się okazało, takie opinie nie były do końca bezpodstawne. Rekomendacja T w pierwotnej wersji wprowadziła bowiem zbyt wygórowane wymogi dotyczące przyznawania kredytów.

W konsekwencji mnóstwo osób nie mogło liczyć na przyznanie pożyczki. Zniechęceni udawali się zatem do firm pożyczkowych, których oferta nie była dla nich zbyt atrakcyjna. Jak łatwo się domyślić, poziom zadłużeń wzrastał. 

Jakie zmiany przyniosła nowelizacja rekomendacji T w 2013 roku?

KNF szybko dostrzegła problem z regulacjami wprowadzonymi przez rekomendację T. Zaledwie 2 lata później zdecydowała się  wprowadzić kluczowe zmiany. W 2013 roku wprowadzono więc nowelizację dokumentu.

W znowelizowanej wersji rekomendacji T zniesiono ograniczenia odnoszące się do wysokość raty kredytu w stosunku do dochodów kredytobiorcy. Od tej pory granicę tę bank może ustalać indywidualnie, lecz zachodzi konieczność jej zatwierdzenia przez radę nadzorczą.

To nie jedyna zmiana. Banki zyskały także prawo do korzystania z uproszczonej procedury oceny zdolności kredytowej. Zastosować można ją jednak wyłącznie w konkretnych sytuacjach:

• gdy całkowity koszt kredytu nie przekracza 4-krotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw,
• o ile w grę wchodzi przyznanie pożyczki nieratalnej na rzecz stałego klienta banku (tj. klienta, który korzysta z usług tego samego banku min. pół roku).

Uproszczona procedura oceny zdolności kredytowej znacząco skróciła czas oczekiwania na decyzję banku odnośnie przydzielenia pożyczki. Co więcej, zgodnie z założeniami rekomendacji T, banki zostały zobligowane do korzystania z zewnętrznych baz danych w procesie badania zdolności kredytowej klientów.

Taki zabieg miał zwiększyć skuteczność i właściwą ocenę klientów, którzy ubiegają się o pożyczkę. Banki od 2013 roku w procesie przydzielania pożyczki mają więc korzystać zarówno z oceny ilościowej, jak również jakościowej.

Nowelizacja rekomendacji T w 2018 roku

Dnia 14 września 2018 roku wprowadzono kolejną nowelizację do rekomendacji T. Tym razem zmiany dotyczyły tylko jednego zapisu, tj. punktu 19.3, który odnosił się do kwestii informowania kredytobiorcy o ryzyku wynikającym z niekorzystnej zmiany kursów walut.

Od 2018 roku bank udzielający kredytu w zagranicznej walucie, ma obowiązek wyliczyć koszty kredytu zgodnie z obowiązującym aktualnie kursem walut. Powinien jednocześnie poinformować klienta o kosztach obsługi ekspozycji kredytowej w przypadku zmiany kursu walutowego, która okaże się dla klienta niekorzystna.

Informacje tego rodzaju mogą zostać przekazane kredytobiorcy, chociażby w formie symulacji wysokości rat kredytu.

Jaki wpływ na zdolność kredytową ma rekomendacja T?

Brzmienie rekomendacji T było zmieniane aż dwukrotnie, jaki więc obecnie ma ona wpływ na zdolność kredytową? Za sprawą tego rozporządzenia, instytucje finansowe zyskały większą swobodę w określaniu wskaźnika obciążeń kredytowych w stosunku do dochodów netto.

Zyskały jednocześnie prawo do korzystania z uproszczonej procedury oceny zdolności kredytowej. Należy jednak pamiętać, że każdorazowo banki mają obowiązek poinformować KNF o zastosowaniu tejże procedury. Ponadto, rekomendacja T nałożyła na banki obowiązek sprawdzania konsumenta w zewnętrznej bazie danych, do której zalicza się m.in. Biuro Informacji Kredytowej.

Wszystko to sprawia, że obecnie nie tak łatwo o przyznanie kredytu w przypadku, gdy konsument posiada złą historię kredytową bądź nie wykazuje dostatecznego dochodu.

Nie ulega wątpliwości, że rekomendacja T zapobiega przyznaniu kredytu osobom, które nie byłyby w stanie spłacić zaciągniętego zobowiązania. Można więc stwierdzić, że chroni zarówno interesy kredytobiorców, jak i instytucji finansowych.