7/22/2022 | 12:00 AM
8 min. czytania
Program Rodzina na Swoim zakończył się wiele lat temu, a w 2021 roku przestały także przysługiwać w jego ramach dopłaty do preferencyjnych kredytów. Związany z tym wzrost rat kredytowych okazuje się dość trudny do udźwignięcia dla wielu kredytobiorców. Warto więc wiedzieć, czy możliwa jest już sprzedaż mieszkania z kredytem Rodzina na Swoim bez konsekwencji i czy istnieją inne sposoby na pozbycie się ciężaru takiego kredytu.
Raty kredytów hipotecznych w ciągu ostatnich miesięcy wzrosły nawet o kilkadziesiąt procent i dotyczy to również zobowiązań zaciągniętych w ramach programu Rodzina na Swoim (RnS). Ich wysokość utrzymywała się bowiem na niskim poziomie, dopóki działał system rządowych dopłat do odsetek, a ten skończył się w 2021 roku.
Wielu beneficjentów programu szuka więc sposobów na zmniejszenie obciążeń związanych ze spłatą takiego kredytu i jak się okazuje, jest ich całkiem sporo. Możliwa jest bowiem choćby sprzedaż mieszkania z kredytem RnS lub jego wynajęcie, a także refinansowanie kredytu w celu zmiany warunków jego spłaty.
Na czym polegał program Rodzina na Swoim?
Program Rodzina na Swoim to rządowy program wsparcia, z którego w latach 2007-2013 skorzystało bardzo wielu młodych Polaków. Szacuje się, że było to około dwieście tysięcy osób.
Przeznaczony był dla małżeństw oraz osób samotnie wychowujących dzieci. Jego celem była pomoc w zakupie własnego mieszkania dla tych, którzy nie mogliby sobie pozwolić na skorzystanie z kredytu hipotecznego.
Otrzymany w ramach programu kredyt Rodzina na Swoim można było przeznaczyć na zakup mieszkania w budynku wielorodzinnym, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub na budowę domu jednorodzinnego.
Ze środków można było również pokryć koszty budowy nowego mieszkania oraz sfinansować wkład budowlany do spółdzielni, a także rozbudować już istniejące nieruchomości.
O ile wzrośnie rata kredytu po kolejnej podwyżce stóp procentowych?
Dofinansowanie Rodzina na Swoim polegało na tym, że Skarb Państwa dopłacał do rat kredytowych przez 8 pierwszych lat spłaty zobowiązania. Wysokość tych dopłat zależała bezpośrednio od wielkości powierzchni nieruchomości.
Ponadto program określał maksymalną cenę za metr kwadrat mieszkania. Różniła się ona w zależności od województwa. Kredytów udzielały banki komercyjne, które miały podpisaną umową z Bankiem Gospodarstwa Krajowego.
Zaciągnięcie kredytu w ramach programu RnS możliwe było do 2013 roku (wnioski przyjmowane były do końca 2012 r.). Od 2014 roku zaczął bowiem obowiązywać inny program wsparcia, Mieszkanie dla Młodych (który dzisiaj również już nie funkcjonuje).
Dofinansowanie kredytu mieszkaniowego Rodzina na Swoim
Istotą programu Rodzina na Swoim była pomoc jego beneficjentom w spłacie kredytu zaciągniętego na cele mieszkaniowe. Polegało to na tym, że kredytobiorcy otrzymywali od państwa (a konkretnie z BGK) przez pierwsze 8 lat spłaty zobowiązania bezzwrotne dopłaty o równowartości 50% odsetek.
Łączna kwota dopłat mogła wynieść nawet 40 tys. zł, dzięki czemu raty kredytowe przez 8 lat były znacznie niższe niż raty kredytów hipotecznych udzielonych w tym samym okresie na standardowych warunkach.
Kto może liczyć na umorzenie kredytu hipotecznego w ramach spłaty rodzinnej? Kliknij i sprawdź!
Do kiedy beneficjenci programu RnS, otrzymywali dopłaty do raty kredytu?
Beneficjenci programu Rodzina na Swoim mogli korzystać z dopłat do odsetek wyłącznie przez pierwsze 8 lat okresu spłaty zobowiązania. Przypomnijmy, że preferencyjne kredyty RnS były udzielane od 2007 do 2013 roku, a więc aktualnie już wszystkie osoby, które skorzystały w tym czasie z programu, przestały otrzymywać dopłaty.
Największa grupa beneficjentów programu Rodzina na Swoim zaciągnęła kredyty hipoteczne z dopłatami w 2011 roku. Było to około 50 tys. osób. W ich przypadku ośmioletni okres dopłat do odsetek zakończył się w 2019 roku.
W 2021 roku dopłaty przestały natomiast otrzymywać osoby, które skorzystały z programu najpóźniej, a więc w ostatnim roku obowiązywania – 2013.
O ile wzrosły raty kredytu po utracie dopłaty z Rodzina na Swoim?
Dla największej grupy beneficjentów programu Rodzina na Swoim, czyli osób, które zaciągnęły preferencyjne kredyty w 2011 roku, raty kredytowe wzrosły już w 2019 roku. Wzrost rat nie był jednak dotkliwy, ponieważ zbiegł się z okresem niskich stóp procentowych.
Dzięki temu w 2019 r. oparta na stopie referencyjnej NBP stawka WIBOR 3M wynosiła około 1,72%, a więc była znacznie niższa niż w 2011 roku w czasie podpisywania umowy kredytowej (ponad 4%). Szacunkowo więc w 2019 roku raty kredytów po utracie dopłat z Rodzina na Swoim wzrosły średnio o 30-40%, a dokładnie o około 200 zł.
Nieco inaczej wygląda sytuacja osób, które jako ostatnie skorzystały z kredytów RnS, a więc w 2012 i 2013 roku. Dla nich wzrost rat kredytowych jest już bardziej odczuwalny, ponieważ w niektórych przypadkach sięga nawet 60-80%.
Wszystko dlatego, że tacy beneficjenci otrzymywali dopłaty w okresie niskich stóp procentowych, natomiast moment zakończenia ich obowiązywania przypadał na 2021 rok, w którym rozpoczął się cykl podwyżek stóp NBP i spowodował większy wzrost odsetek.
Czy można zmniejszyć ratę kredytu hipotecznego po utracie dopłaty z RnS?
Chcąc zmniejszyć ratę kredytu hipotecznego po utracie dopłaty z programu Rodzina na Swoim, można rozważyć przede wszystkim dwa rozwiązania: refinansowanie kredytu lub jego wcześniejszą spłatę.
Refinansowanie kredytu mieszkaniowego RnS
Refinansowanie kredytu hipotecznego Rodzina na Swoim polega na przeniesieniu zobowiązania do innego banku. Odbywa się to poprzez zaciągnięcie nowego kredytu hipotecznego, który jest przeznaczany na spłatę poprzedniego. Taka operacja umożliwia zmianę warunków spłaty zobowiązania na korzystniejsze - najlepiej w taki sposób, aby skutkowały one zmniejszeniem wysokości rat.
Najczęściej jest to możliwe, jeśli nowy kredyt będzie udzielony:
- na dłuższy czas,
- z niższym oprocentowaniem.
Wydłużenie okresu kredytowania jest możliwe tylko w niektórych przypadkach. Nie skorzystają z tego rozwiązania np. osoby, które miały zaciągnięty kredyt RnS na maksymalny dopuszczalny okres, czyli 35 lat. Ponadto dłuższy okres spłaty co prawda zmniejsza wysokość rat, ale przekłada się na zwiększenie odsetek.
Z kolei chcąc obniżyć oprocentowanie kredytu poprzez refinansowanie, należy zwrócić uwagę przede wszystkim na różnice w marżach starego i nowego kredytu. Marża jest bowiem stałym elementem oprocentowania, która nie zależy od zmiany stóp procentowych.
Pod tym względem refinansowanie najbardziej opłaca się więc osobom, które skorzystały z programu Rodzina na Swoim w latach 2009-2010, gdy marże bankowe wynosiły nawet 3%. Dzisiaj wynoszą one około 2%, a więc są znacznie niższe. Zamian starego kredytu RnS na ten z niższą marżą spowoduje zatem obniżenie oprocentowania i rat kredytowych.
Zanim zdecydujemy się na kredyt refinansowy, warto także przeliczyć opłacalność takiej operacji, czyli przede wszystkim dowiedzieć się, czy bank pobierze prowizję za wcześniejszą spłatę kredytu, a jeśli tak, to ile ona wyniesie.
Taka prowizja jest jednak pobierana głównie w przypadku spłaty kredytu w ciągu pierwszych 3 lat kredytowania, a więc nie będzie problemem dla osób, które chcą refinansować kredyt Rodzina na Swoim.
Wcześniejsza spłata kredytu Rodzina na Swoim
Każdy kredytobiorca ma prawo do wcześniejszej spłaty kredytu, dlatego jeśli mamy jakieś oszczędności, można rozważyć takie rozwiązanie w celu pozbycia się ciężaru zobowiązania. Przedterminowe uregulowanie całej, pozostałej kwoty kredytu pozwala ponadto oszczędzić sporo na odsetkach.
Należy jednak pamiętać o wspomnianej wyżej prowizji banku, która może zmniejszyć skalę opłacalności takiej operacji.
A co, jeśli nie mamy odpowiednio dużych oszczędności, by spłacić wcześniej kredyt? Można spróbować sprzedać mieszkanie z kredytem Rodzina na Swoim i w ten sposób pozyskać środki na spłatę swojego zobowiązania.
Rządowe wakacje kredytowe 2024
Sprzedaż mieszkania z kredytem Rodzina na Swoim
Sprzedaż mieszkania z kredytem Rodzina na Swoim jest dopuszczalna przez przepisy, ale w praktyce najbardziej opłaca się właśnie po zakończeniu okresu otrzymywania dopłat do odsetek.
W czasie obowiązywania tego 8-letniego okresu kredytobiorcy musieli bowiem uważać na różne ograniczenia w tym zakresie. Jeśli zdecydowali się wtedy na sprzedaż mieszkania z kredytem hipotecznym Rodzina na Swoim, musieli się liczyć przede wszystkim z utratą części dopłat.
Na szczęście nie było konieczne zwracanie tych już otrzymanych, ale pod warunkiem, że w ciągu 14 dni powiadomili bank o transakcji. Właśnie dlatego pozbycie się nieruchomości w czasie dopłat było dość problematyczne dla wielu osób, np. tych, które wzięły rozwód, a miały kredyt hipoteczny Rodzina na Swoim.
Jak podzielić lub przenieść kredyt hipoteczny po rozwodzie? Kliknij i sprawdź!
Po zakończeniu okresu dopłat wszystkie te niedogodności przestają jednak obowiązywać. Z tego względu dla beneficjentów programu, które już w normalnym trybie spłacają kredyt Rodzina na Swoim, sprzedaż mieszkania nie wiąże się z żadnymi konsekwencjami.
Darowizna mieszkania z kredytem Rodzina na swoim
Program Rodzina na Swoim co do zasady miał pomagać w zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych, a więc był przeznaczony wyłącznie dla osób nieposiadających innej nieruchomości na własność. W 2011 roku zaostrzono jednak jeszcze bardziej przepisy, zgodnie z którymi nabycie innej nieruchomości w trakcie pierwszych 8 lat spłaty kredytu RnS skutkował wstrzymaniem dopłat.
Dotyczyło to zarówno nabycia innego mieszkania lub domu w drodze transakcji kupna-sprzedaży, jak też wskutek darowizny. Wyjątkiem było otrzymanie nieruchomości w spadku. Powyższe przepisy dotyczyły osób, które zawarły umowy kredytowe w ramach programu RnS po 31 sierpnia 2011 r. oraz tych, które podpisały te umowy wcześniej, ale po 31 sierpnia nabyły lokal.
Wynajem mieszkania Rodzina na swoim
Zakończenie 8-letniego okresu dopłat oznacza, że mieszkanie kupione w ramach programu Rodzina na Swoim można także wynająć. Wcześniej nie opłacało się tego robić, bo skutkowało to wstrzymaniem dofinansowania.
Aktualnie jest to możliwe w przypadku wszystkich beneficjentów programu, którzy w ten sposób mogą ułatwić sobie spłatę zobowiązania. Czynsze najmu są dzisiaj bowiem na tyle wysokie, że w dużej części mogą pokryć raty kredytowe.
Kliknij i sprawdź, na co uważać wynajmując mieszkanie!
Oczywiście pozostaje kwestia znalezienia dla siebie innego lokum. Można tutaj rozważyć przeniesienie się na pewien czas do rodziny, wynajęcie tańszego mieszkania lub nawet zakup drugiej nieruchomości, który również nie będzie się już wiązał z żadnymi konsekwencjami.
