10/25/2021
10 min. czytania
Mienie przesiedleńcze to powszechnie funkcjonujące określenie na rzeczy osobiste przewożone w ramach przeprowadzki z jednego kraju, do drugiego. Ilość spraw, które należy załatwić, aby bezcłowo przetransportować rzeczy, może wyglądać nieco inaczej w zależności od danego państwa. Sprawdźmy co na temat mienia przesiedleńczego, mówią przepisy oraz jakie warunki należy spełnić, aby kwalifikować się do przewozu.
Decyzja o przeprowadzce lub powrotu do kraju nigdy nie należy do najłatwiejszych. Nierzadko, aby pozwolić sobie na taki krok, musimy pozamykać wszystkie sprawy zawodowe, wypowiedzieć umowę o najem mieszkania czy wręcz przeciwnie, wynająć komuś posiadany lokal, aby swobodnie móc spłacać raty kredytu hipotecznego. Niezależnie od przyczyny takiej decyzji, czeka Cię więc wiele formalności oraz pakowania. No właśnie! Czy możesz zabrać ze sobą wszystko, co do tej pory było Twoją własnością? Na to pytanie opowiem w dzisiejszym artykule.
Mienie przesiedleńcze – co to? O czym mówimy w ten sposób?
O mieniu przesiedleńczym mówimy najczęściej w przypadku powrotów zza granicy. Większość Polaków, którzy zdecydowali się na przeprowadzkę parę lub paręnaście lat temu, z czasem postanawia wrócić do swojego kraju. Tutaj, oprócz tematów organizacyjnych, najczęściej pojawia się problem: co zrobić z rzeczami zgromadzonymi przez ten czas, kiedy mieszkaliśmy za granicą? Przecież nie z wszystkim chcemy się rozstawać.
W tej sytuacji z pomocą przychodzi właśnie mienie przesiedleńcze. Co to jest i w jaki sposób działa? Najprościej rzecz ujmując, definicja mienia przesiedleńczego mówi, że są to rzeczy, które przeznaczone są na własny użytek, osób zainteresowanych lub służących do zaspokojenia potrzeb ich gospodarstw domowych. Na liście takich przedmiotów mogą znaleźć się, chociażby: samochody, rowery, meble czy też zwierzęta domowe. Od kiedy Polska, znalazła się w Unii Europejskiej i została objętą umową celną, rzeczy przewożone w ramach mienia przesiedleńczego zwolnione są z obowiązku opłacenia cła.
Co ciekawe, zwolnienie z cła nie obowiązuje:
- napojów alkoholowych,
- tytoniu,
- środków transportu, które służą do prowadzenia działalności gospodarczej,
- towarów, które wykorzystywane są do działalności zawodowej lub zarobkowej (nie dotyczy sprzętu potrzebnego do wykonywania zawodu).
Warto pamiętać, że przedmioty, które wchodzą w skład mienia przesiedleńczego, możesz przewozić partiami (w częściach) jednak nie dłużej niż przez okres 12 miesięcy, licząc od daty ustalenia miejsca zamieszkania na obszarze celnym Unii Europejskiej.
To również warto wiedzieć: Mienie ruchome – czym jest i jak je ubezpieczyć?
Procedura i formalności w przypadku mienia przesiedlenia
Formalności, które będziesz musiał przeprowadzić w sprawie sprowadzenia mienia przesiedleńczego z innego kraju, w dużej mierze zależą od rodzaju mienia (np. samochody rządzą się nieco innymi prawami) oraz kraju, z którego nastąpi transport. Zanim jednak majątek ruchomy przekroczy granice, musisz pamiętać o tym, aby dopełnić kilku podstawowych formalności.
Zgodnie z przepisami, mienie przesiedleńcze musi zostać zgłoszone organowi celnemu, znajdującego się na terytorium Polski, do procedury dopuszczenia do obrotu. Następnie należy złożyć wniosek o zwolnienie celne oraz zgłosić się do procedury tranzytu. Tutaj wymagane będzie przesłanie elektronicznego zgłoszenia do unijnego systemu tranzytowego NCTS oraz złożenie zabezpieczenia w wysokości należności celnych i podatkowych.
Do zgłoszenia celnego, który zawiera wniosek o zwolnienie z należności celnych, musisz dołączyć spis przewożonych rzeczy (w dwóch egzemplarzach), które ukażą zestawienie ilościowe oraz wartościowe mienia.
Jakie warunki musimy spełnić, by kwalifikować się do mienia przesiedleńczego?
Posiadane mienie, zanim zostanie zakwalifikowane do mienia przesiedleńczego, musi spełnić kilka warunków. Przede wszystkim, po przeprowadzce powinno służyć Ci do takich samych celów, jak i przed. Jakie jeszcze kryterium musi spełnić?
Mienie było posiadane co najmniej pół roku w poprzednim miejscu zamieszkania
Zgodnie z prawem, mienie przesiedleńcze zostanie zwolnione z obowiązku opłacenia cła pod warunkiem, że znajduje się w posiadaniu osoby zainteresowanej, conajmniej przez 6 miesięcy przed przeprowadzką. Zasada ta jednak nie dotyczy szczególnie uzasadnionych okoliczności oraz towarów przeznaczonych do konsumpcji.
Mienie było używane co najmniej pół roku w poprzednim miejscu
Chcąc udowodnić, że przewożony towar był używany przez okres co najmniej 6 miesięcy, należy okazać fakturę zakupu lub inny dokument, który może o tym poświadczyć. W przypadku prywatnych pojazdów wystarczający będzie np. dowód rejestracji wystawiony na nazwisko osoby, która wraca zza granicy. Potrzebny może być też dokument, który potwierdza, że używany pojazd został dopuszczony do ruchu w danym państwie.
Mieszkanie poza UE nieprzerwanie przez ponad rok
Chcąc skorzystać z prawa przesiedleńczego w przypadku powrotu z państwa trzeciego (które nie należy do Unii Europejskiej), warunkiem, który należy spełnić, jest nieprzerwane zamieszkanie poza Unią przez okres co najmniej 12 miesięcy. W jaki sposób można udokumentować ten fakt? Wystarczy, przedłożyć umowę o pracę, umowę najmu mieszkania czy opłacone rachunki za gaz, energię itd.
Kiedy samochód może być uznany za mienie przesiedleńcze?
Auto stanowi ważną i często sporną kwestię w przypadku mienia przesiedleńczego. Samochody sprowadzane są często zza granicy celem ich dalszej odsprzedaży, dlatego ustawodawcy starają się w tej kwestii zabezpieczyć po zęby.
Jak sprowadzić auto na mienie przesiedleńcze? Przede wszystkim musisz pamiętać o tym, że mimo tego, iż pojazdy nie są objęte w tym wypadku cłem, to w dalszym ciągu obowiązuje nas podatek akcyzowy, który można uchylić pod pewnymi warunkami.
Przede wszystkim akcyzy nie zapłacą przesiedleńcy, którzy dopiero po roku mieszkania za granicą, wrócili do kraju. Oczywiście w tym czasie mogli podróżować i przyjechać np. w odwiedziny do Polski, jednak stałe miejsce zamieszkanie musiało przez ten czas znajdować się poza granicami naszego państwa.
Co więcej, o czym już wspomniałam, przywożony pojazd musi być używany przez osobę, która ubiega się o zwolnienie z podatku, co najmniej przez okres 6 miesięcy przed planowanym powrotem do kraju. Ważne jest, aby pojazd przeznaczony był jedynie do użytku prywatnego (a nie służył np. do wykonywania działalności), a po przywiezieniu do kraju, był używany w tym samym charakterze przez kolejne 12 miesięcy. Dodatkowo musisz pamiętać o kilku formalnościach.
Jak zarejestrować auto na mienie przesiedleńcze? Krok po kroku
- W pierwszym urzędzie celnym Unii Europejskiej, znajdującym się na granicy z tzw. państwem trzecim, czyli spoza UE, należy objąć samochód procedurą celną tranzytu. Zgłoszenie należy złożyć w formie elektronicznej do systemu NCTS2.
- Aby zakończyć procedurę tranzytu, należy złożyć zgłoszenie o dopuszczeniu towaru do obrotu w granicznym urzędzie celnym lub w wewnętrznym urzędzie celnym. Można zrobić to poprzez:
- dokument papierowy SAD (wzór znajdziesz na portalu PUESC), dołączając dokument transakcyjny, dokumenty pojazdu z kraju jego pochodzenia oraz inne dokumenty związane z nabyciem samochodu);
- w formie komunikatu elektronicznego zgłoszonego do systemu AIS/IMPORT.
Chcąc dokonać zgłoszenia w formie elektronicznej do systemu NCTS, konieczne będzie posiadanie stosownej aplikacji. Osoby fizyczne, które nie prowadzą obrotu towarowego, mogą w tej sprawie skorzystać z usług pośrednika, czyli z agencji celnej.
Jak wygląda sprawa mienia przesiedleńczego dla poszczególnych krajów?
Jak już wspomniałam, przebieg procesu legalnego sprowadzania mienia przesiedleńczego do Polski w dużej mierze zależy od tego, z jakiego kraju zdecydujesz się powrócić. Mienie przesiedleńcze z Unii Europejskiej nie podlega obowiązkowi zapłaty cła. A jak wygląda to w przypadku innych krajów? Zdecydowanie największe obawy pojawiły się w momencie, gdy Wielka Brytania zdecydowała się na Brexit. Ciekawym przypadkiem jest też powrót z USA czy Kanady.
USA
Mienie przesiedleńcze z USA podlega pewnym restrykcjom. Oprócz tego, że mienie może zgłosić jedynie osoba, która przebywała w Stanach przez co najmniej 12 miesięcy oraz posiada stałe zameldowanie w Polsce, to dodatkowo musi używać danego przedmiotu do celów prywatnych, przez co najmniej 6 miesięcy.
Zgodnie z przepisami przy wysyłce mienia przesiedleńczego konieczne jest okazanie następujących dokumentów:
- ID (ang. identity card, czyli dowód osobisty) lub prawo jazdy,
- lista mienia,
- potwierdzenie zameldowania w Polsce,
- trzy rodzaje dokumentów, które potwierdzą pobyt w USA np. rachunek za media, rozliczenie podatków, umowa o pracę itd.
W przypadku sprowadzenia samochodu, do potrzebnych dokumentów, należy dołączyć również Certificate of Title, który potwierdza, kto jest posiadaczem danego pojazdu. Co ciekawe jest to jedyny dokument, dotyczący auta, jaki możesz otrzymać z USA.
Oczywiście zgłoszenia mienie przesiedleńczego można dokonać również z Polski do USA. W tym wypadku należy okazać dokument, który świadczy o legalności pobytu w Stanach Zjednoczonych, złożyć deklarację celną oraz przedstawić dokument, który poświadczy o stałym miejscu pobytu w USA.
Niemcy
Mienie przesiedleńcze z Niemiec podlega takim samym zasadom jak w przypadku innych krajów, które są członkami Unii Europejskiej. To oznacza, że przedmioty nie nie podlegają akcyzie i można je sprowadzać na ogólnych zasadach.
Kanada
Każdy, kto chce dokonać zgłoszenia mienia przesiedleńczego z Kanady, musi posiadać przede wszystkim ważny dowód osobisty (lub paszport), zaświadczenie o zameldowaniu na pobyt stały w Polsce oraz dokumenty, które potwierdzą pobyt w Kanadzie.
W przypadku sprowadzenia samochodu niezbędny będzie oryginał aktu własności wraz z tłumaczeniem, oryginał dowodu rejestracyjnego oraz dokument potwierdzający ubezpieczenie auta.
Wielka Brytania
Mienie przesiedleńcze z UK w ostatnim czasie uległo zmianom. To wszystko za sprawą Brexitu, który spowodował, że od 1 stycznia 2021 roku, Wielka Brytania przestała być członkiem UE i w zakresie prawa, dołączyła do innych państw znajdujących się na liście tzw. krajów trzecich. Przez to, każdy, kto chce przetransportować swoje mienie z UK do Polski, musi zapoznać się z przepisami rozporządzenia Rady (WE) nr 1186/2009 z 16 listopada 2009 r. ustanawiającego wspólnotowy system zwolnień celnych (w szczególności art. 3 - 11).
Norwegia
Do mienia przesiedleńczego z Norwegii, podobnie jak w przypadku innych krajów, kwalifikują się rzeczy wchodzące w skład majątku ruchomego gospodarstwa domowego (ubrania, meble), rowery, motocykle czy prywatne łodzie, ale też dobytek gospodarstwa domowego, czyli np. zwierzęta domowe. Warunki, które należy spełnić (12-miesięczny okres zamieszkiwania oraz 6-miesięcy czas użytkowania) również są takie same. Co więc warto wiedzieć o mieniu przesiedleńczym w kontekście Norwegii?
Ciekawostką jest, że wywożąc mienie do Norwegii (np. z Polski), musimy zwrócić szczególną uwagę na niektóre przedmioty. Na liście mienia, które objęte jest cłem, dodatkowymi opłatami lub po prostu wymaga uzyskania specjalnego pozwolenia, znalazły się bowiem m.in.: rośliny, sprzęt radiowo-telewizyjny czy też zwierzęta. Przed wyjazdem warto więc szczegółowo prześledzić tę kwestię.
Mienie przesiedleńcze – poręczne Q&A
O mieniu przesiedleńczym można pisać długo, ponieważ różne zasady mogą dotyczyć konkretnych państw. Poniżej zebrałam jednak odpowiedzi udzielone na najczęściej pojawiające się w tej kwestii pytania.
Różnica między mieniem przesiedleńczym a darowizną
Chociaż nie poruszyłam w artykule tego zagadnienia, okazuje się, że różnice pomiędzy mieniem przesiedleńczym a darowizną są dla wielu osób niejasne szczególnie w sytuacji, gdy zechcemy „pozbyć się” przetransportowanego mienia. Prawo w tej sprawie jest jednak jednoznaczne.
Zgodnie z art. 7 rozporządzenia Rady (EWG) NR 918/83 z dnia 28 marca 1983 r. ustanawiającego wspólnotowy system zwolnień celnych, przedmiot, który został zwolniony z należności przewozowych, nie może być pożyczany, oddawany w zastaw, lub zbywany bez uprzedniego poinformowania o tym właściwych organów. W przeciwnym razie będzie trzeba uiścić stosowną opłatę celno-przewozową.
Czy mienie przesiedleńcze może być zwolnione z VAT?
Co ciekawe, zwolnienie z obowiązku opłacenia cła nie oznacza, że mienie przesiedleńcze zwolnione jest z VAT czy też podatku akcyzowego. To, czy będziesz mógł skorzystać ze zwolnień, zależy od postanowień odpowiednich przepisów prawa podatkowego.
Ogólnie rzecz ujmując, mienie przesiedleńcze zwolnione jest z podatku VAT tylko wtedy gdy zostaną spełnione wszystkie warunki wymienione w art. 47 i art. 81 Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2020 r. poz.106 z późn.zm.).
Ile razy można przewozić mienie przesiedleńcze?
Prawo w żaden sposób nie definiuje, ile razy mienie przesiedleńcze może zostać przetransportowane. Warto jednak pamiętać, że niezależnie od tego w ilu częściach przedostanie się ono do kraju, na całą operację masz jedynie 12 miesięcy.
Mienie przesiedleńcze – podsumowanie
Przeprowadzka do innego kraju lub powrót do swojej macierzy to bez wątpienia duże przedsięwzięcie. Zwłaszcza gdy za granicami spędziłeś kilka ładnych lat i zgromadziłeś wokół siebie sporo rzeczy, które wliczają się do tzw. mienia przesiedleńczego. Na szczęście w przypadku migracji w ramach krajów należących do wspólnoty Unii Europejskiej, przepisy dot. mienia przesiedleńczego są łaskawe i nie wymagają wypełniania dużej ilości procedur.
Inną kwestią, która wiąże się ze znaczną ilością biurokracji, są pojazdy. Mienie przesiedleńcze na samochód wymaga wypełnienia kilku dodatkowych dokumentów i nierzadko w tej sprawie nieoceniona okazuje się pomoc agencji celnej. Zanim jednak zdecydujesz się skorzystać z usług profesjonalistów, sprawdź, czy pojazd, który posiadasz, może zostać potraktowany, jako mienie przesiedleńcze. Najczęściej musi on po prostu stanowić Twoją własność przez co najmniej 6 miesięcy przed dniem przeprowadzki.
