9/11/2023 | 12:00 AM
5 min. czytania
Polisa na życie a długi zmarłego to temat często poruszany przez najbliższą rodzinę, która jest wskazana do dziedziczenia. Środki pozyskane z ubezpieczenia mogą ułatwić wiele kwestii. Często zdarza się jednak, że ubezpieczony nie poinformował za życia uposażonych o posiadaniu polisy. Co w takiej sytuacji? Jak sprawdzić, czy należą się nam środki z ubezpieczenia? Kto właściwie może otrzymać środki z polisy? Sprawdzamy.
Śmierć bliskiej osoby to bardzo trudne przeżycie. Utrudniać mogą je tym bardziej kwestie finansowe, zwłaszcza gdy do spłaty pozostały liczne zadłużenia. Co dzieje się z długami po zmarłym? Sprawdź też, czy polisa na życie wchodzi w skład masy spadkowej.
Czy polisa na życie wchodzi w skład masy spadkowej?
Prawo spadkowe jasno mówi, że wypłacenie ustalonej sumy ubezpieczenia beneficjentowi nie jest związane z dziedziczeniem. Tym samym, kwota ubezpieczenia nie jest wliczana do ogólnej masy spadkowej po zmarłym, co oznacza, że nie ma konieczności przeprowadzania związanych z tym procedur spadkowych. Istnieje wyraźny podział między polisą na życie a dziedziczeniem. Oznacza to, że beneficjent polisy otrzymuje należne mu środki niezależnie od procesów spadkowych.
Polisa na życie stanowi swoistą odrębną wartość, która nie wpływa na dziedziczenie i może być wykorzystana przez uposażonego bez konieczności angażowania się w potencjalne zobowiązania lub długi spadkowe. Co więcej, środki z polisy mogą zostać przekazanie osobie, która nie dziedziczy po zmarłym. Zależy to od tego, kogo zmarły wskazał jako uposażonego w polisie na życie.
Komu należy się polisa na życie po zmarłym?
Decyzja o zakupie polisy na życie otwiera drzwi do możliwości uposażenia różnych osób. Choć najczęściej jako uposażonego wybiera się małżonka lub małżonkę, nie ogranicza się to tylko do tej możliwości.
Środki z polisy zapisać można również na partnera lub partnerkę w związku nieformalnym (który naturalnie nie posiada prawa do dziedziczenia jako spadkobierca ustawowy po zmarłej osobie). Beneficjentami polisy mogą również być dzieci – celem polisy na życie jest bowiem zabezpieczenie ich przyszłości na wypadek niesprzyjającego scenariusza.
Nie tylko bliscy mogą znaleźć się w roli uposażonych. Równie dobrze mogą to być przyjaciele czy znajomi. Nierzadko zdarza się również, że to instytucje stają się beneficjentami. Ma to miejsce m.in. w sytuacji, gdy dana osoba ubezpieczyła swój kredyt hipoteczny i decyduje się na wskazanie banku jako uposażonego. W takim wypadku, w momencie śmierci ubezpieczonego, ubezpieczyciel przekazuje środki z polisy na konto bankowe, co umożliwia spłatę zobowiązań. To z kolei oznacza, że następuje automatyczna spłata kredytu po śmierci kredytobiorcy, a osoby dziedziczące nie muszą się martwić o hipotekę.
Zgodnie z przepisami prawa, jeżeli ubezpieczony nie wyznaczył konkretnych beneficjentów w umowie, to osoby uprawnione do otrzymania świadczenia po jego śmierci zostaną określone w ogólnych warunkach ubezpieczenia, zgodnie z odpowiednią hierarchią.
W przypadku ogólnych warunków ubezpieczenia pierwszeństwo ma małżonek lub małżonka. Następnie świadczenie przysługuje dzieciom. Jeśli zmarła osoba nie posiadała potomstwa ani własnej rodziny, polisa na życie przypada rodzicom. Jeśli rodzice nie żyją, środki trafiają do rodzeństwa.
Jak sprawdzić kto jest uposażonym w polisie? Najprościej udać się do ubezpieczyciela i dopytać o polisę po zmarłym.
Czy przyjmując polisę na życie po zmarłym masz obowiązek spłacić jego długi?
Ubezpieczenie na życie a dziedziczenie to dwie, odrębne kwestie, co wyjaśniliśmy już powyżej. W związku z tym, długi zmarłego nie mają żadnego znaczenia w kontekście wypłaty środków z polisy. Beneficjent otrzyma pełną sumę odszkodowania, niezależnie od istnienia długów pozostawionych przez osobę zmarłą. Tym samym może zrzec się długów i jednocześnie pozyskać środki z polisy.
Czy odrzucając spadek po zmarłym traci się prawo do wypłaty polisy na życie?
W przypadku odmowy przyjęcia spadku po zmarłym spadkobierca nie traci możliwości otrzymania środków z ubezpieczenia na życie, które zostało wykupione na rzecz zmarłego.
Warto zaznaczyć, że osoba uprawniona do wypłaty z polisy na życie po śmierci niekoniecznie musi być spadkobiercą zgodnie z przepisami dziedziczenia. Ubezpieczający ma swobodę w wyborze beneficjenta, który może być dowolnie wskazany.
Czy komornik może zająć ubezpieczenie na życie?
Na mocy artykułu 831 § 1 punktu 5 Kodeksu cywilnego, świadczenia wynikające z ubezpieczeń osobowych (w tym ubezpieczenia na życie) są wyłączone spod egzekucji komorniczej. W teorii oznacza to, że komornik nie może zająć środków z ubezpieczenia na życie.
Jak sprawdzić, czy zadłużony zmarły miał polisę na życie?
Aby móc wypłacić środki z polisy, trzeba najpierw wiedzieć o jej istnieniu. Niestety, nie zawsze jest to takie proste. Jeśli nie masz pewności, czy bliska osoba miała zawartą polisę na życie, warto zacząć od przeszukania miejsc, w których mogą znajdować się dokumenty z nią związane, takich jak szafki, biurko lub komputer.
Możesz również skontaktować się z pracodawcą osoby zmarłej. Wiele ludzi posiada polisy na życie wykupione w swoim miejscu pracy, nierzadko stanowią one część pakietu świadczeń.
Ostateczny krok to wiadomość do wszystkich firm ubezpieczeniowych działających w Polsce. Ich lista nie jest aż tak długa, jak mogłoby się wydać. Chociaż każdy ma możliwość sprawdzenia, czy dana osoba posiadała polisę na życie, niekoniecznie uzyskasz dużo informacji bezpośrednio od ubezpieczyciela, chyba że jesteś osobą uprawnioną do odbioru świadczenia.
Gdy już ustalisz, gdzie została wykupiona polisa na życie, możesz skontaktować się bezpośrednio z firmą ubezpieczeniową. Niemniej jednak może być konieczne dostarczenie dowodów na to, że jesteś uprawniony, co zwykle obejmuje udokumentowanie tożsamości lub numeru polisy.
Czy można być uposażonym i o tym nie wiedzieć? Tak, to możliwe. Osoba może być uposażoną i nie zdawać sobie sprawy, że została wymieniona w polisie.
Zazwyczaj ubezpieczyciel dowiaduje się o zgonie osoby ubezpieczonej od jej rodziny lub uprawnionego beneficjenta, który kontaktuje się z firmą. Zdarza się jednak, że czasami takie informacje nie dochodzą do ubezpieczyciela, co komplikuje stwierdzenie, czy dana osoba była uposażona.
Anna Serafin
Dlatego ważne jest, aby osoba ubezpieczona zawsze informowała uposażonych, o tym, że ich dane zostały zawarte w polisie na życie. Taką informację warto zanotować na wszelki wypadek, aby wiedzieć, do którego ubezpieczyciela się udać w razie śmierci osoby ubezpieczonej.
