Raty annuitetowe – na czym polegają?

Rata kredytu składa się z części kapitałowej i odsetkowej. Możesz spłacać np. kredyt hipoteczny w systemie rat równych, inaczej annuitetowych, albo rat malejących. Sprawdź ze mną w kalkulatorze rat kredytu hipotecznego, co jest dla Ciebie bardziej opłacalne. Z mojego artykułu dowiesz się że: 

• Raty annuitetowe to inaczej raty stałe – spłacasz je w tej samej wysokości w okresie kredytowania. 
• Cechą charakterystyczną rat annuitetowych są zmienne proporcje części kapitałowej i odsetkowej raty. 
• Raty annuitetowe generują wyższe ogólne koszty kredytowania. 
• Łatwiej otrzymasz kredyt spłacany w ratach annuitetowych – do rat malejących musisz wykazać wyższą zdolność kredytową.  

Czym są raty annuitetowe?

Raty annuitetowe to inaczej raty równe w całym okresie kredytowania. Przy założeniu stałego oprocentowania np. kredytu hipotecznego raty te będą wynosić dokładnie tyle samo przez cały czas trwania umowy. Takie oprocentowanie odgrywa w tym wypadku istotną rolę, ponieważ wysokość raty może ulec zmianie jedynie w przypadku jego aktualizacji.

Jeśli więc wybierzesz raty annuitetowe, a kredyt zostanie oprocentowany zmiennie, to wysokość miesięcznej płatności będzie ustalana od nowa co 3 lub 6 miesięcy. W każdym przypadku wraz z postępem spłaty zobowiązania część kapitałowa raty będzie rosła, a odsetkowa malała. 

Zwykle przy zaciąganiu kredytu na mieszkanie masz wybór pomiędzy ratami malejącymi a równymi. Wiesz już, co to są raty annuitetowe. Dowiedz się, kiedy powinieneś rozważyć ich wybór. 

Dlaczego skład raty annuitetowej jest zmienny?

Rata kredytowa składa się z części kapitałowej i odsetkowej. W przypadku rat annuitetowych – o ile część kapitału oddawanego do banku jest zawsze taka sama, o tyle część odsetkowa ulega zmianie wraz z upływem czasu.

Jeśli zdecydujesz się na raty annuitetowe, to początkowo będziesz spłacać głównie odsetki na rzecz banku. Dopiero po czasie zaczniesz faktycznie realnie obniżać swoje zadłużenie. I choć nie brzmi to zbyt optymistycznie, to takie rozwiązanie ma także zalety, o których opowiem nieco później. 

Stąd też wynika zmienność składu rat annuitetowych. Przez cały okres spłaty będziesz regulować raty o tej samej wysokości, choć stosunek kapitału do spłacanych odsetek będzie się zmieniał. Składowe płatności nie pozostają stałe, gdyż ich wartość podlega zmianie wraz z upływem czasu.

Czym różni się rata annuitetowa od malejącej?

Raty annuitetowe różnią się od rat malejących tym, że w stałych część kapitałowa zmienia się w czasie, ale sama rata pozostaje taka sama. Z kolei w przypadku rat malejących część kapitałowa pozostaje taka sama, ale rata z miesiąca na miesiąc maleje. Najlepiej widoczne jest to na przykładzie, który umieściłam w poniższej tabeli: 

Źródło: Opracowanie własne na podstawie kalkulatora rat kredytu hipotecznego. Pod uwagę wzięłam kredyt na 300 000 zł na okres 20 lat z oprocentowaniem 8% w skali roku. Dane w tabeli aktualne na 28.08.2024 r. 

Gdy wysokość części kapitałowej raty annuitetowej wraz z postępem spłaty rośnie, to część odsetkowa spada, przez co kredyt spłacasz wolniej. Musisz bowiem wiedzieć, że część kapitałowa jest bezpośrednio związana z sumą, którą pożyczyłeś od banku. Każda jej spłata pomniejsza Twoje zadłużenie. 

Część odsetkowa natomiast jest kosztem zobowiązania, czyli prowizją banku za udzielenie Ci kredytu. Wysokość odsetkowa połączona jest z oprocentowaniem, które stanowi sumę marży i stawki referencyjnej. 

W związku z tym korzystniejsze są raty równe czy malejące? Jak już wiesz, w przypadku malejących część kapitałowa jest stała. Wylicza się ją poprzez podział kwoty kredytu przez liczbę rat. Do tej kwoty doliczone zostaną oczywiście odsetki. Jednak w związku z tym, że są one szacowane od kapitału, który zmniejsza się każdego miesiąca, kolejna rata jest niższa od poprzedniej. Pamiętaj, że opisana zasada jest spełniona, gdy stawki WIBOR® spadają bądź pozostają niezmienne. 

Wybór rat malejących może okazać się korzystny w przypadku długoterminowych kredytów. Jeśli Twoje wynagrodzenie w dniu uruchomienia finansowania jest wysokie, ale za kilka lat taka sytuacja ma szansę się zmienić, zastanów się nad ratami malejącymi. Dzięki temu za kilkanaście lat wysokość Twojej raty może zmniejszyć się nawet o połowę. 

Jak obliczyć wysokość rat annuitetowych? Wzór

Wysokość rat annuitetowych wyliczysz poprzez podzielenie kwoty kredytu na liczbę rat. Generalnie kalkulator rat kredytu hipotecznego pozwala na oszacowanie, ile będziesz płacić miesiąc w miesiąc do banku. Wystarczy, że wpiszesz: 

• kwotę kredytu – ile pieniędzy potrzebujesz, 
• okres spłaty – w latach, 
• oprocentowanie – w procentach. 

Kalkulator pokaże, ile szacunkowo wyniesie Twoja rata kredytowa i przedstawi harmonogram spłaty.  

Możesz samodzielnie spróbować obliczyć, ile wyniosą Twoje raty annuitetowe. Wzór na to, jak obliczyć raty annuitetowe jest następujący: 

             S ∗ l 

R = ________ 

                 −n   

          1 – (1 + l)  

gdzie: 

• R – rata spłaty, 
• S – suma kredytu do spłaty, 
• l – stopa procentowa, 
• n – liczba rat. 

Wiesz już, jak się liczy raty annuitetowe, ale obliczenia te mogą być skomplikowane. W samodzielnym ustaleniu ich wysokości pomoże Ci kalkulator rat annuitetowych i malejących, który bez problemu znajdziesz w sieci. Pamiętaj jednak, aby wyliczone dane potraktować jedynie szacunkowo. Ostateczny wygląd raty może nieco różnić się od tej, którą wskaże narzędzie. 

Wybór pomiędzy ratami annuitetowymi a malejącymi ma wpływ na zdolność kredytową. Przez pierwsze miesiące kredytobiorca, który zdecyduje się na raty annuitetowe, płaci mniej, to jego zdolność będzie wyższa. W praktyce okazuje się, że raty annuitetowe są droższym rozwiązaniem, lecz dla wielu kredytobiorców jedynym możliwym. 

Oblicz wysokość raty swojego kredytu z naszym kalkulatorem kredytu hipotecznego! 

Kiedy warto zdecydować się na raty annuitetowe (równe)? 

Wybór annuitetowych rat kredytu będzie odpowiednią decyzją, jeśli masz skromną zdolność kredytową. Banki mają zwykle mniejsze wymagania pod względem wysokości i źródła uzyskiwanych dochodów, jeśli kredyt ma być spłacany w ratach równych.  

Ponadto raty annuitetowe będą korzystniejsze dla Ciebie przy planowaniu budżetu domowego. Jeśli na dodatek zaciągasz kredyt ze stałym oprocentowaniem, choćby na 5-10 pierwszych lat okresu spłaty, to masz absolutną pewność, że wysokość rat annuitetowych w tym czasie pozostanie niezmienna.  

Kiedy wybór raty annuitetowej będzie niekorzystny? 

Wybór stałej raty kredytowej z pewnością nie będzie dla Ciebie korzystny, jeśli Twoja zdolność jest na tyle wysoka, że pozwala Ci skorzystać z rat malejących. Raty annuitetowe w ostatecznym rozrachunku generują znacznie wyższe koszty kredytowania niż raty malejące, w których najpierw spłacasz większą część kapitału kredytowego. Odsetki są więc naliczane od coraz mniejszej kwoty. Przy ratach równych zostaniesz obarczony wieloma kosztami, których mógłbyś uniknąć, gdybyś zdecydował się na inną opcję. 

Rata annuitetowa może też okazać się niezbyt dobrym rozwiązaniem, jeśli Twoja zawodowa kariera zbliża się ku końcowi. Świadczenia emerytalne są w naszym kraju znacznie niższe niż wynagrodzenia. Rata, którą też spłacasz bez żadnego problemu, za 10 lat może stanowić dla Ciebie olbrzymi ciężar. 

Jeśli zamierzasz oddać dług wobec banku szybciej, niż wskazywałby na to harmonogram spłaty kredytu, lepszym wyborem będą raty malejące. Na początku spłacisz większe raty, ale i sporą część kapitału kredytowego. Dzięki temu później saldo kredytu będzie niższe i łatwiej Ci będzie dokonać przedterminowej, całościowej spłaty. 

Źródło zdjęcia głównego: https://depositphotos.com/pl/