Czym jest weksel in blanco przy kredycie hipotecznym - co dzieje się z wekslem po spłacie kredytu?

Czym jest weksel in blanco?

Banki dość często wymagają różnych form zabezpieczenia kredytów, ponieważ chcą w ten sposób ułatwić sobie dochodzenie należności na wypadek niewywiązywania się przez kredytobiorcę z warunków umowy. Z reguły dotyczy to większych kredytów takich jak kredyt hipoteczny.

Weksel in blanco jest w tym przypadku stosowany jako zabezpieczenie uzupełniające, ponieważ podstawowym jest hipoteka na nieruchomości. W ujęciu ogólnym weksel jest specyficznym rodzajem papieru wartościowego, który potwierdza bezwarunkowe zobowiązanie wystawcy weksla (czyli np. kredytobiorcy) do zapłaty określonej sumy pieniędzy na rzecz remitenta (np. banku) w konkretnym terminie i miejscu, które również powinny być wskazane w dokumencie.

Weksel in blanco to odmiana tego papieru wartościowego, który nie zawiera wszystkich wymienionych wyżej elementów treści, dlatego nazywany jest wekslem niezupełnym. W praktyce przy zabezpieczaniu kredytu na wekslu widnieje najczęściej wyłącznie przyrzeczenie zapłaty oraz podpis wystawcy.

Pozostałe informacje, czyli suma wekslowa oraz data zapłaty, są uzupełnianie w momencie, gdy bank chce wykorzystać ten dokument w procesie dochodzenia roszczeń od kredytobiorcy – dłużnika wekslowego.

Okoliczności uprawniające bank do uzupełnienia weksla in blanco, a więc wykorzystania go do dochodzenia roszczeń, powinny być ściśle określone w odrębnym dokmencie tzw. deklaracji wekslowej.

Kto i kiedy wystawia weksel in blanco?

Weksel in blanco dla banku jest zabezpieczeniem udzielonego klientowi kredytu, zatem do jego wystawienia dochodzi najczęściej w momencie zawarcia umowy kredytowej. Wystawcą weksla jest kredytobiorca, który składa podpis na blankiecie. Złożenie takiego podpisu jest nieodwracalne i daje wierzycielowi możliwość znacznie szybszego uruchomienia procedury egzekucyjnej.

Kredyt na weksel bardzo często proponowany jest osobom o niższej zdolności kredytowej, którym udzielenie finansowania wiąże się dla banku z podwyższonym ryzykiem. Choć zabezpieczenie to jest coraz rzadziej stosowane przez banki, musisz wiedzieć, że wciąż możesz się z nim spotkać nie tylko przy ubieganiu się o kredyt hipoteczny, ale nawet o kredyt gotówkowy w większej wysokości.

Kiedy weksel in blanco jest nieważny?

Sposób wystawiania weksla i egzekwowania na jego podstawie należności są ściśle określone przez Prawo wekslowe (ustawa 28 kwietnia 1936 r. Dz.U. nr 37, poz. 282). Wymienione są w nim także elementy, jakie powinny się znaleźć na wekslu i są to:

• nazwa „weksel” (w tekście dokumentu),
• przyrzeczenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej,
• oznaczenie terminu płatności,
• oznaczenie miejsca płatności,
• nazwisko osoby (lub instytucji), na której rzecz lub na której zlecenie zapłata ma być dokonana,
• oznaczenie daty i miejsca wystawienia dokumentu,
• podpis wystawcy wekslu.

Weksel jest nieważny, gdy brakuje w nim któregokolwiek z powyższych elementów lub gdy nie da się jednoznacznie ich ustalić. Warto też pamiętać, że weksel musi być sporządzony na piśmie – kiedyś służyły do tego specjalne blankiety, dzisiaj można treść weksla napisać nawet odręcznie. Jeżeli wystawcą weksla jest osoba fizyczna, musi go podpisać własnoręcznie.

Weksel in blanco a kredyt hipoteczny - jaką pełni funkcję?

Tak jak napisaliśmy na początku, weksel in blanco do kredytu hipotecznego pełni funkcję zabezpieczenia uzupełniającego spłaty zobowiązania. Podstawowym zabezpieczeniem kredytu jest bowiem hipoteka na nieruchomości. Weksle stosowane są w praktyce już tylko przez niektóre banki, ponieważ zabezpieczenie hipoteczne coraz częściej uzupełnia ubezpieczenie kredytu (np. na życie).

Weksel in blanco zabezpiecza kredyt hipoteczny na wypadek sytuacji, w której kredytobiorca zaprzestanie regulowania rat. Bank w deklaracji wekslowej określa moment, kiedy może go uzupełnić i wykorzystać do dochodzenia należności. Najczęściej musi dojść do przeterminowania co najmniej 2-3 rat.

Po uzupełnieniu weksla kwotą zadłużenia bank wzywa dłużnika do jego wykupienia. Jeśli ten nie zrobi tego w wyznaczonym terminie, bank może na podstawie weksla uzyskać sądowy nakaz zapłaty lub od razu bankowy tytuł egzekucyjny i skierować go do komornika.

Weksel in blanco a zabezpieczenie kredytu - co warto wiedzieć?

Weksel in blanco może zabezpieczać kredyt w całości lub tylko w jego części. W tym pierwszym przypadku bank będzie miał prawo wpisać jako sumę wekslową pełną kwotę kapitału wraz z odsetkami wyliczonymi na dany dzień, a także innymi należnościami wynikającymi z umowy.

W drugiej sytuacji może być to suma obejmująca na przykład tylko określoną wartość zaległych rat. Weksel in blanco jako zabezpieczenie kredytu hipotecznego daje możliwość szybszego i prostszego wyegzekwowania należności niż na podstawie hipoteki.

Oczywiście pod warunkiem, że gdy dojdzie do postępowania egzekucyjnego, komornik będzie miał z czego ściągnąć zaległe kwoty.

Jak ustanowić zabezpieczenie kredytu poprzez weksel?

Zabezpieczenie wekslowe kredytu polega na podpisaniu przez kredytobiorcę dokumentu weksla. Zazwyczaj widnieją na nim takie informacje jak data i miejsce wystawienia weksla, nazwa remitenta (czyli w tym przypadku banku) oraz klauzula bezwarunkowego przyrzeczenia zapłaty.

Czasami jest to wyłącznie data i miejsce wystawienia weksla oraz podpis wystawcy. Nie ma natomiast uzupełnionej rubryki dotyczącej sumy wekslowej. Oprócz tego powinna zostać zawarta między stronami (bankiem i kredytobiorcą) umowa wekslowa (inaczej deklaracja). Znaleźć się w niej powinny szczegółowe warunki uzupełnienia weksla, czyli np.:

• oznaczenie wierzytelności, która jest zabezpieczona wekslem – będzie to zatem umowa kredytowa,
• okoliczności, kiedy bank będzie mógł uzupełnić weksel – na przykład w przypadku niezapłacenia przez kredytobiorcę 3 kolejnych rat kredytu,
• termin, do którego bank może uzupełnić weksel,
• określenie kwoty, jaka będzie widniała na wekslu – np. do wysokości niespłaconego kredytu wraz z odsetkami i innymi należnościami wynikającymi z umowy kredytowej,
• określenie terminu płatności sumy wekslowej przez dłużnika – np. 14 dni od daty okazania weksla dłużnikowi.

Pamiętaj, że deklaracja wekslowa jest bardzo ważnym dokumentem, ponieważ dzięki niemu możesz mieć pewność, że weksel nie zostanie uzupełniony w dowolny sposób i w dowolnym terminie.

W umowie tej powinny znaleźć się także dodatkowe zapisy zabezpieczające interesy kredytobiorcy np. zobowiązanie banku do uprzedzenia klienta o zamiarze uzupełnienia weksla (np. w wezwaniu do zapłaty), a także jego zwrotu po spłacie kredytu.

Zabezpieczenie kredytu przez weksel - jakie przynosi korzyści?

Zabezpieczenie kredytu przez weksel jest korzystne przede wszystkim dla banku, który zyskuje dzięki niemu możliwość skorzystania z uproszczonej procedury uzyskania tytułu wykonawczego. Kredytobiorca ma bowiem niewiele możliwości podważenia sądowego nakazu zapłaty wystawionego na podstawie weksla, a więc także uchylenia się od zapłaty zobowiązania.

Jedyną korzyścią dla kredytobiorcy z zabezpieczenia kredytu przez weksel jest możliwość uzyskania lepszych warunków kredytowania lub zwiększenie swoich szans na uzyskanie finansowania. Dodatkowe zabezpieczenie zmniejsza bowiem ryzyko banku, który dzięki temu może łagodniej ocenić zdolność kredytową klienta.

Poręczenie wekslowe przy kredycie hipotecznym

Kredyt na weksel in blanco może być dodatkowo zabezpieczony przez poręczenie wekslowe. Jest to tzw. awal, który polega na tym, że osoba trzecia zobowiązuje się zapłacić całą lub część sumy wekslowej w przypadku gdy osoba, za którą poręcza, nie dokona wykupu weksla.

Poręczyciel weksla potwierdza to poprzez napisanie na wekslu słowa „poręczam za wystawcę” oraz przez złożenia własnoręcznego podpisu. Poręczyciel odpowiada solidarnie z dłużnikiem za spłatę długu wekslowego. Co ważne, jego odpowiedzialność dotyczy wyłącznie sumy wekslowej, a nie wierzytelności, która jest zabezpieczona wekslem.

Oznacza to, że poręczyciel nie może być wzywany do zapłaty zaległych rat kredytu hipotecznego kredytobiorcy. Będzie wezwany jedynie do zapłaty sumy wekslowej w przypadku, gdy kredytobiorca nie wykupi uzupełnionego przez bank weksla w wyznaczonym terminie.

Warto też pamiętać, że poręczenie wekslowe jest nieodwołalne, a więc nie może go cofnąć. W przypadku kredytu hipotecznego oznacza to, że poręczyciel będzie odpowiadał za zapłatę weksla tak długo jak sam wystawca tego dokumentu, czyli nawet do końca umowy kredytowej.

Bardzo często banki oczekują, aby poręczycielem weksla in blanco przy kredycie hipotecznym był małżonek kredytobiorcy. Wówczas będzie on odpowiadał za dług wekslowy nawet po rozwiązaniu małżeństwa.

Weksel in blanco do kredytu hipotecznego - wady i zalety

Jeżeli zaciągasz kredyt hipoteczny, weksel wymagany przez bank nie powinien Cię niepokoić. Banki zawsze do weksla in blanco dołączają deklarację wekslową, w której precyzyjnie są określone warunki uzupełnienia weksla, a więc nie ma ryzyka, że zostanie to zrobione w dowolnym momencie, a tym bardziej na zawyżoną kwotę.

Godząc się na zabezpieczenie wekslowe kredytu hipotecznego, możesz mieć szanse na uzyskanie lepszych warunków umowy. Jednak pamiętaj o najważniejszej wadzie tego rozwiązania – zobowiązanie do zapłaty sumy wekslowej jest bezwarunkowe, a więc gdy weksel in blanco wpadnie w niepowołane ręce, ktoś może go uzupełnić dowolną kwotą i próbować ją wyegzekwować od Ciebie na drodze sądowej. Niestety bardzo trudno jest w takim przypadku udowodnić, że żądanie zapłaty jest bezpodstawne.

Co z wekslem in blanco po spłacie kredytu hipotecznego?

Jeśli kredyt hipoteczny zostanie całkowicie spłacony, bank traci prawo do uzupełnienia weksla in blanco, który zgodnie z deklaracją wekslową przestaje być zabezpieczeniem wierzytelności.

Jednak ze względu na ryzyko uzupełnienia blankietu przez niepowołaną osobę zalecany jest odbiór weksla po spłacie kredytu. Najlepiej więc udać się do placówki i poprosić o jego zwrot lub dopilnować, by blankiet został zniszczony przez pracownika bankowego.