Windykator – kto to jest i czym różni się od komornika?

Blisko 2,6 mln osób w Polsce ma kłopoty z terminowym regulowaniem płatności. Łącznie niesolidni dłużnicy winni są wierzycielom 86,5 mld zł, jak wynika z Raportu InfoDług z września 2024 roku¹. Jako dłużnik musisz liczyć się z możliwością nawiązania z Tobą kontaktu przez windykatora. Sprawdź w moim artykule: 

• Windykator działa w ramach polubownej windykacji – dogadanie się z nim leży w interesie dłużnika. 
• Do głównych działań windykatora zalicza się przypominanie dłużnikowi o konieczności spłaty długu oraz negocjowanie z nim warunków spłaty. 
• Komornik ma znacznie szersze uprawnienia niż windykator – może m.in. zająć majątek dłużnika.  
• Nie ma ram prawnych funkcjonowania windykatorów – jedynie zasady etyki zawodowej. 

Kim jest windykator i jakie ma obowiązki? 

Windykator jest osobą wynajętą przez wierzyciela, która na różne sposoby stara się odzyskać dług od dłużnika. Wszystkie działania podejmowane przez niego muszą być zgodne z obowiązującym prawem, ale jednocześnie na tyle skuteczne, by skłonić do jak najszybciej spłaty. Kto to jest windykator? W praktyce pełni funkcję pełnomocnika wierzyciela, który z jego upoważnienia dochodzi zwrotu należności.  

A co robi windykator? W jego gestii jest: 

• odzyskiwanie długów, 
• kontaktowanie się z dłużnikiem – za pomocą różnych kanałów komunikacji, 
• kierowanie wezwań do dłużnika o uregulowanie długów (monitów), 
• informowanie dłużnika o konsekwencjach braku spłaty należności w terminie, 
• prowadzenie negocjacji z dłużnikiem celem wypracowania planu spłaty zadłużenia, 
• zawieranie ugody z dłużnikiem (w imieniu wierzyciela), 
• skierowanie sprawy długu na drogę postępowania cywilnego. 

Windykator może pracować na własny rachunek, jako niezależny specjalista od odzyskiwania długów, ale również być pracownikiem firmy windykacyjnej, czy instytucji finansowej, na przykład banku.  

Jeśli nie spłaciłeś kredytu gotówkowego, kredytu konsolidacyjnego czy hipotecznego, możesz spotkać na swojej drodze windykatora. Co to będzie oznaczało? To szansa dla polubownego załatwienia sprawy związanej z Twoim długiem. Wykorzystuje on różne metody mobilizacji dłużników do spłaty zaległości.  

Istnieją dwa podstawowe rodzaje windykacji: 

• polubowna, 
• sądowa. 

Windykacja polubowna, inaczej wstępna, prowadzona jest przez wierzyciela lub działającego w jego imieniu windykatora. Polega na podjęciu starań nawiązania kontaktu z dłużnikiem, by wyjaśnić przyczyny zaistniałej sytuacji. Szerokie pole manewru ma wówczas zarówno dłużnik, jak i windykator czy wierzyciel. Dłużnik może poprosić o wydłużenie okresu spłaty, obniżenie wysokości rat, czy częściowe wstrzymanie naliczania odsetek. Nawiązanie kontaktu z wierzycielem leży jak najbardziej w jego interesie, choć nie jest powiedziane, że ten przychyli się do jego prośby.  

Postępowanie sądowe, czy windykacja sądowa odbywa się na drodze postępowania sądowego. Wierzyciel korzysta wówczas ze swojego prawa do dochodzenia roszczeń, według przepisów ogólnych lub przepisów o postępowaniach odrębnych. W szczególności w zakresie dochodzenia roszczeń pieniężnych możesz wykorzystać postępowanie w trybie nakazowym lub upominawczym.  

Polega to na skierowaniu pozwu o zapłatę do sądu, który może wydać taki nakaz na posiedzeniu niejawnym, czyli bez rozprawy, a tym samym bez udziału wierzyciela i dłużnika. Na podstawie nakazu zapłaty nie windykator a komornik przeprowadza postępowanie egzekucyjne.  

Jakie są różnice między windykatorem a komornikiem? 

Różnice pomiędzy komornikiem a  windykatorem dotyczą przede wszystkim kompetencji i uprawnień. W obu przypadkach chodzi o odzyskanie długu na rzecz konkretnego wierzyciela. Generalnie, dopóki sprawa nie trafi na wokandę sądową, pieniądze próbuje odzyskać windykator, a po wydaniu wyroku przez sąd sprawa może trafić w ręce komornika. Jako dłużnik możesz spotkać w pierwszej kolejności windykatora należności, zanim Twój wierzyciel zdecyduje się pozwać Cię do sądu. Podejmuje on działania mające na celu uniknięcie sprawy w sądzie. 

W tabeli umieściłem porównanie obu zawodów: 

Skąd wynikają tak duże różnice między komornikiem a windykatorem? Z faktu, że komornik jest funkcjonariuszem państwowym, a windykator nie. Niemniej, żaden z nich nie ma prawa grozić dłużnikowi. Windykator absolutnie nie może przeprowadzać egzekucji z majątku dłużnika, do czego uprawniony jest z mocy prawa komornik, na podstawie wydanego przez sąd tytułu wykonawczego.

Jakie prawa ma windykator, a jakie dłużnik? 

Prawem windykatora jest podejmowanie takich działań, które mają zmobilizować dłużnika do spłaty zobowiązania wobec wierzyciela. Co może windykator? Wysyłać wezwania do zapłaty, nawiązywać kontakt telefoniczny i osobisty z dłużnikiem oraz podejmować negocjacje. Nie jest jednak funkcjonariuszem publicznym, jak komornik, dlatego granice prawne jego działań są znacznie mniejsze. Musi działać aktywnie i skutecznie, ale nie może łamać prawa. Niedopuszczalne jest na przykład nękanie dłużnika.  

Konsument przy kontaktach z windykatorem powinien być świadomy, jakie ma prawa w związku z windykacją. Nie może być zastraszany czy traktowany bez szacunku. Windykatorzy powinni przestrzegać na każdym etapie swojego działania praw konsumentów i zasad etyki zawodowej. Na pytanie o to, czy windykator może przyjść z policją do Twojego domu, odpowiedź będzie przecząca. Takie uprawnienia ma komornik.  

Co prawda nie ma przepisów wskazujących na to, jak powinien zachowywać się windykator. Jednak firmy windykacyjne, zrzeszone w Konfederacji Przedsiębiorstw Finansowych, wypracowały w ramach KPF Zasady Dobrych Praktyk i kierują się w codziennej pracy zapisami trzeciej księgi ZDP, dotyczącej praktyk tego rodzaju.  

Jakie są niedopuszczalne działania windykatora? 

Do niedopuszczalnych działań windykatora zaliczają się: 

• nękanie dłużnika, np. dzwonienie do niego po kilka razy dziennie, nachodzenie go bez zapowiedzi; 
• zastraszanie dłużnika i zachowywanie się w stosunku do niego agresywnie; 
• ujawnianie danych osobowych osoby zadłużonej; 
• konfiskowanie składników majątku; 
• wtargnięcie siłą do domu dłużnika. 

Windykator powinien skłonić dłużnika do spłaty długu, ale nie może naruszać jego dóbr osobistych. Wszelkie działania zmierzające do zajęcia majątku prowadzone mogą być jedynie przez komornika.  

Jak reagować na działania windykatora? 

W przypadku gdy windykator nawiąże z Tobą kontakt – np. zadzwoni do Ciebie czy wyśle Ci wiadomość pocztą, w Twoim interesie leży podjęcie rozmów. Unikanie tego ostatecznie spowoduje, że Twój wierzyciel skieruje sprawę do sądu. Będziesz musiał liczyć się z wszczęciem wobec Ciebie egzekucji komorniczej z majątku.  

Podejmij rozmowy i negocjacje z windykatorem. Kto to powinien zrobić? Każdy dłużnik, bez wyjątku. Pamiętaj, że działa on na zlecenie wierzyciela, któremu w pierwszej kolejności zależy po prostu na tym, byś spłacił dług. Nie chowaj więc „głowy w piasku”, tylko staw czoła problemom finansowym, w jakich się znalazłeś. Poproś o rozłożenie długu na raty, czy wydłużeniu okresu spłaty. Być może windykator będzie skłonny dopuścić możliwość wstrzymania naliczania odsetek od zaległości. Współpraca z nim pomóc może w wyjściu z długów.  

Jak zostać windykatorem? 

Możesz zostać windykatorem niezależnie od Twojego wykształcenia i dotychczas wykonywanego zawodu. Wszystko dlatego, że w tej profesji nie obowiązują takie uregulowania prawne.  

Możesz zatrudnić się w firmie windykacyjnej, ale również założyć taką działalność gospodarczą. Wtedy wymagane będzie od Ciebie dokonanie wpisu do rejestru przedsiębiorców w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Alternatywą jest utworzenie spółki, jako osoby prawnej. Musi ona zostać wpisana do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym.  

Praca windykatora powinna opierać się o poszanowanie etyki pracy, drugiego człowieka i znajomości zasad polubownego załatwiania sporów. Ważniejsze niż wykształcenie w zawodzie windykatora są indywidualne predyspozycje, wiedza i doświadczenie. Istnieją kursy doszkalające do wykonywania takich działań. 

Jakie powinny być cechy dobrego windykatora? 

Zawód windykatora nie jest łatwy – wymaga kilku ważnych cech i zdolności: 

• odporności psychicznej,  
• asertywności, 
• cierpliwości,  
• dyplomacji, 
• umiejętności negocjacji.  

Windykator powinien zmobilizować dłużnika do działania zmierzającego do spłaty długu. Musi jednak robić to w sposób wyważony, posługiwać się perswazją, a nie groźbami. Istotna w tej pracy jest odporność na stres, wytrwałość, opanowanie i nieuleganie emocjom. W połączeniu z wiedzą w zakresie prawa i finansów możesz odnieść sukces w tej branży.