Komornik w upadłości konsumenckiej – prawa dłużnika i obowiązki syndyka

Duże zadłużenie prowadzić może do problemów finansowych. Jeśli wynika ono z zaciągnięcia kilku zobowiązań jednocześnie, być może rozwiązaniem będzie kredyt konsolidacyjny. Jednak i jego możesz nie spłacać w terminie i pogarszać Twoją sytuację. Ostatecznym wyjściem z nich może okazać się upadłość konsumencka. Z mojego artykułu dowiesz się: 

• Ogłoszenie upadłości konsumenckiej zawiesza egzekucję komorniczą. 
• Uprawomocnienie się postanowienia o upadłości dłużnika skutkuje umorzeniem postępowania egzekucyjnego przez komornika.  
• Zajęcia dokonane przez komornika mogą wejść w skład masy upadłościowej zarządzanej przez syndyka.  

Jak działa komornik w kontekście upadłości konsumenckiej? 

Komornik to funkcjonariusz publiczny, działający przy sądzie rejonowym, który egzekwuje niezaspokojone wcześniej roszczenia wobec dłużnika na podstawie wydanych przez sąd orzeczeń¹. Upraszczając, komornik na podstawie tytułu wykonawczego ściąga dług. Prowadzi egzekucję komorniczą na polecenie konkretnego wierzyciela. Jeśli jesteś w takiej sytuacji, licz się z tym, że komornik w ramach swojego postępowania egzekucyjnego może m.in.: 

• Zająć, a następnie sprzedać elementy Twojego majątku, by pokryć egzekwowane wierzytelności. 
• Zająć wynagrodzenie – z tytułu pracy zawodowej, otrzymywaną rentę lub emeryturę itp., choć nie może pozostawić Cię bez środków do życia. 
• Zająć należące do Ciebie rachunki bankowe. 
• Zająć wierzytelności i prawa majątkowe.  

Jednak w przypadku, gdy masz komornika a postępowanie upadłościowe jest w toku, możesz uwolnić się od niego. Z dniem ogłoszenia Twojej upadłości konsumenckiej przez sąd zawieszeniu ulega z mocy prawa (art. 146 ust. 1 Prawa upadłościowego) postępowanie egzekucyjne². 

Różnice między upadłością konsumencką a egzekucją komorniczą 

Zarówno w przypadku upadłości konsumenckiej i egzekucji komorniczej podstawą wszczynania postępowania są Twoje długi. Jednak oba przypadki mają inny przebieg i konsekwencje. Prowadzą do zaspokojenia roszczeń wierzycieli, ale w przypadku upadłości nadrzędnym celem jest oddłużenie, czyli uwolnienie Cię od długów. Natomiast komornik dąży do zaspokojenia roszczeń wierzycieli. Zobacz w poniższej tabeli najważniejsze różnice występujące pomiędzy procesem upadłości konsumenckiej a egzekucją komorniczą: 

Do komornika może zgłosić się Twój wierzyciel, u którego masz niespłacone wierzytelności. Musi mieć tytuł egzekucyjny, np. orzeczenie sądu. Na tej podstawie komornik wszczyna egzekucję komorniczą. Może zająć Twoje wynagrodzenie, albo np. samochód – spieniężyć go i oddać konkretną kwotę wierzycielowi. Z Twojego majątku pokryje też koszty postępowania. 

Natomiast syndyk w upadłości konsumenckiej przejmuje zarząd nad masą upadłościową, do której wchodzą różne elementy Twojego majątku. Może upłynnić je, by zaspokoić roszczenia wierzycieli. Nie wszyscy otrzymają swoje płatności. Sąd ustala plan spłaty wierzycieli, ale ostatecznie z końcem postępowania upadłościowego może dojść do całkowitego lub częściowego umorzenia niespłaconych zobowiązań.  

Co dzieje się z egzekucją komorniczą po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej? 

Po wydaniu przez sąd postanowienia o ogłoszeniu Twojej upadłości konsumenckiej, zawieszeniu ulega wszczęte wcześniej postępowanie egzekucyjne prowadzone przeciwko Tobie i skierowane do majątku, który wchodzi w skład masy upadłościowej. Innymi słowy, komornik nie może w dalszym ciągu wykonywać działań w ramach postępowania egzekucyjnego.  

Jednak zmienia się to po uprawomocnieniu się postanowienia o upadłości. Co dzieje się z egzekucją komorniczą w upadłości konsumenckiej w takiej sytuacji? Musisz wiedzieć, że jest ona umarzana, czego skutkiem jest uchylenie wszystkich czynności dokonanych przez komornika, łącznie z zajęciami egzekucyjnymi. Jeśli więc z Twojego majątku komornik wyegzekwował jakieś sumy i nie przekazał ich wierzycielowi, to trafiają one do masy upadłościowej.  

Czy komornik może zająć majątek w trakcie upadłości konsumenckiej? 

Po dniu, w którym sąd ogłosił Twoją upadłość konsumencką, komornik nie może już skierować egzekucji do majątku, który wchodzi w skład masy upadłościowej. Nie może również wykonywać postanowień dotyczących zabezpieczenia lub zarządzać zabezpieczeniem na majątku upadłego. Wyjątkiem od tej reguły jest: 

• zabezpieczenie roszczeń z tytułu alimentów, 
• zabezpieczenie roszczeń o rentę z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci, 
• zamiana uprawnień objętych treścią prawa dożywocia na dożywotnią rentę (zamiana prawa do mieszkania w danym lokalu do śmierci na wypłatę regularnego świadczenia pieniężnego).  

Dłużnik, który wniesie do sądu wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej, w istocie ma szansę na powstrzymanie działań komornika. Jego działania są ograniczone przepisami prawa upadłościowego.  

Musi on wstrzymać się ze swoimi działaniami egzekucyjnymi, przez co zyskujesz czas na uregulowanie swojej sytuacji finansowej, na mocy postępowania upadłościowego. Wierzycielom nie pozostaje nic innego, jak zgłoszenie swoich roszczeń do masy upadłościowej i na listę wierzycieli, by móc uczestniczyć w postępowaniu upadłościowym. Nie będą mogli dochodzić swoich roszczeń za pośrednictwem egzekucji komorniczej.  

Jak upadłość konsumencka wpływa na długi egzekwowane przez komornika? 

Samo złożenie wniosku o upadłość nie powstrzyma działań komornika. Nadal może on egzekwować długi dla wierzyciela. Jednak już ogłoszenie upadłości konsumenckiej blokuje jego działania. Zawieszeniu ulegają wszystkie dotychczasowe egzekucje komornicze. Jeśli komornik zajął np. Twój samochód i nie zdążył go spieniężyć (zlicytować), trafi on do masy upadłościowej.  

Co ciekawe, ogłoszenie upadłości konsumenckiej jest pod wieloma względami korzystne dla Ciebie jako dłużnika. Jednym z jej skutków jest zatrzymanie narastania odsetek. Najważniejsze jest jednak to, że może prowadzić ona do umorzenia długów. Jeśli w wyniku upadłości zostaną uregulowane wszystkie zobowiązania, dotychczasowe postępowania egzekucyjne będą umarzane. 

Jak skutecznie chronić się przed działaniami komornika w upadłości konsumenckiej? 

Samo złożenie wniosku o upadłość konsumencką to za mało, byś uchronił się przed działaniami komornika. Dopiero po prawomocnym jej ogłoszeniu przez sąd Twój majątek stanie się częścią masy upadłościowej. Co więc możesz zrobić? Postaraj się: 

• Jak najszybciej złożyć wniosek o upadłość konsumencką do sądu wraz z wymaganymi dokumentami. 
• Poinformować komornika o ogłoszeniu upadłości. 
• Współpracować z syndykiem. 
• Złożyć do sądu wniosek o zawieszenie egzekucji komorniczej – najlepiej wraz z wnioskiem o ogłoszenie upadłości. 

Zawieszenie postępowania egzekucyjnego na polecenie sądu będzie wiązało się z zakazem podejmowania działań windykacyjnych.  

Upadłość konsumencka czy działania komornika – które rozwiązanie jest lepsze? 

W postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym przez komornika zajmuje on przymusowo Twoje środki pieniężne w gotówce i na kontach. Może zająć także wynagrodzenie, czy składniki majątku – zlicytować je, a pieniądze przeznaczyć na pokrycie roszczeń wierzycieli i swoich kosztów. Jeśli nie masz z czego spłacić długów, komornik nic nie zdziała, ale zawsze może wznowić swoje postępowanie, jeśli Twoja sytuacja materialna się poprawi. Widmo komornika nie znika w takim przypadku.  

Natomiast w upadłości konsumenckiej masz szansę na całkowite lub częściowe umorzenie długów i jednoczesne pozbycie się ich. Nie jest to jednak jedyną możliwością. Sąd ustali zwykle 3-letni plan spłaty wierzycieli, który będziesz musiał wypełniać. Wszystkie elementy majątku znajdą się w masie upadłościowej, z której będą po kolei zaspokajani wierzyciele. Upadłość konsumencka na długi czas rzutuje na Twoją sytuację finansową, ale ostatecznie prowadzi do wyjścia z długów. Będziesz mógł rozpocząć wszystko „od nowa”.