Kim jest dłużnik wekslowy i jak wygląda proces windykacji dłużnika wekslowego?

Przy zaciąganiu kredytów i pożyczek, w tym kredytów konsolidacyjnych, ale i przy transakcjach handlowych możesz mieć do czynienia z wekslem jako formą zabezpieczenia. Z artykułu dowiedz się, że 

• Dłużnik wekslowy jest zobowiązany do zapłaty sumy wynikającej z weksla. 
• Weksel in blanco nie jest całkowicie wypełniony, a jego uzupełnienie realizowane jest na zasadach wskazanych w deklaracji wekslowej. 
• Windykacja należności od dłużnika wekslowego odbywa się w ramach uproszczonej procedury w sądzie. 
•  Poręczenie weksla jest dodatkowym zabezpieczeniem dla wierzyciela.  
• Weksel przedawnia się po 3 latach od daty płatności umieszczonej na nim.  

Kil jest dłużnik wekslowy i jak nim zostać?

Dłużnik wekslowy to osoba, która podpisała się pod wekslem. Dłużnikiem wekslowym jest zarazem:

• Wystawca weksla: to osoba, która zapisała na dokumencie słowo „zapłacę” i opatrzyła go własnoręcznym podpisem.
• Akceptant weksla: akceptantem stajesz się w sytuacji, gdy posiadacz weksla trasowanego skieruje do Ciebie, jako trasata (osoba wskazana na wekslu jako zobowiązana do zapłaty) żądanie wykupienia weksla we wskazanym miejscu i czasie. Akceptując żądanie, trasat staje się akceptantem, wpisze na wekslu słowo „zapłacę” lub „przyjmuję” i złoży podpis.
• Indosant weksla: puszcza weksel w obieg, przekazując prawa z niego wynikające, innej osobie. W momencie indosu – indosant sam staje się dłużnikiem wekslowym.
• Poręczyciel weksla: funkcją poręczenia jest dodatkowa forma zabezpieczenia dla wierzyciela. Poręczyciel podpisuje się albo na samym wekslu, albo na tzw. przedłużku, poprzedzając swój podpis słowem „per aval” albo „poręczam za trasata X” lub „gwarantuję za X”.

  Domyślnie poręczyciel odpowiada za całość zobowiązania, chyba że chce odpowiadać tylko za jego część – wtedy musi to zostać wyraźnie zapisane na wekslu. Jeśli wierzyciel zwróci się do poręczyciela o zapłatę z weksla, a poręczyciel jej dokona, poręczyciel może teraz żądać zwrotu sumy wekslowej od dłużnika głównego.

W praktyce więc jeden weksel może mieć kilku dłużników, który ponoszą solidarną odpowiedzialność.

Weksel własny a trasowany — czym się różnią? 

Weksel własny wystawiasz Ty i zobowiązujesz się do jego wykonania jako dłużnik wekslowy. Natomiast w przypadku weksla trasowanego, wystawiając go, musisz wskazać osobę trzecią do jego wykonania. Dłużnikiem jest trasat i to on musi wywiązać się z zobowiązania wynikającego z weksla.

Jak wygląda windykacja należności od dłużnika wekslowego? 

Proces windykacji należności od dłużnika wekslowego wygląda w taki sposób, że wierzyciel kontaktuje się z Tobą i przedstawia weksel z wezwaniem do zapłaty. Możesz dostać takie wezwanie listem poleconym za potwierdzenie odbioru na Twój adres lub wierzyciel pofatyguje się do Ciebie z wekslem w ręce. Następne kroki, jakie mogą być podjęte przez wierzyciela w przypadku braku Twojej reakcji to: 

• zaangażowanie profesjonalnej firmy windykacyjnej lub kancelarii prawnej do wyegzekwowania zapłaty weksla, 
• skierowanie sprawy do sądu – odbywa się postępowanie sądowe nakazowe, a Ty jako dłużnik wekslowy dostaniesz ostatecznie nakaz zapłaty, a jeśli go nie wykonasz sprawa trafi do egzekucji komorniczej, 
• sprzedanie na zasadzie cesji praw z wierzytelności wekslowej – nowy nabywca weksla podejmie się wobec Ciebie działań windykacyjnych i musisz liczyć się z wyższymi kosztami.  

Kiedy podpiszesz weksel w przyszłości przyjdzie Ci zapłacić zobowiązanie, które z niego wynika. Jeśli uchylisz się od tego obowiązku, rodzi to wiele skutków prawnych. Przede wszystkim zostaną wobec Ciebie uruchomione działania windykacyjne. Tak samo może stać się z poręczycielem wekslowym.

Co oznacza weksel in blanco? 

Weksel in blanco to specyficzny jego rodzaj. Nie ma na nim pełnych danych, m.in. sumy do zapłaty. Może ona zostać uzupełniona na warunkach wskazanych w umowie podpisanej pomiędzy Tobą a wierzycielem. To tak zwana deklaracja wekslowa.  

Taki weksel znajduje zastosowanie w momencie, kiedy z góry nie można określić konkretnej kwoty zobowiązania – na przykład przy niespłaconych terminowo ratach pożyczki lub kredytu.   

Nie jest jednak tak, że wierzyciel ma całkowitą dowolność w wypełnieniu pustych miejsc na wekslu. Może on jedynie uzupełnić jego brakujące dane w taki sposób, jak dopuszcza to deklaracja wekslowa. Wraz z wierzycielem możecie ustalić w niej: 

• wysokość możliwej do wpisania sumy wekslowej, 
• termin płatności, 
• sposób wezwania dłużnika wekslowego do zapłaty.  

Jak przebiega egzekucja weksla? 

Proces egzekucji weksla realizowany jest na podstawie art. 485 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego. Twój wierzyciel, mając w ręce weksel, nie musi przechodzić przez długotrwałą procedurę sądową. Wystarczy, że złoży pozew w trybie postępowania nakazowego, by szybko doszło do egzekucji. Sąd przy wydawaniu nakazu zapłaty w oparciu o weksel sprawdza przede wszystkim jego prawdziwość i treść – nie mogą one budzić żadnych wątpliwości.  

Kiedy sąd wyda wyrok, masz tylko 14 dni na uregulowanie swojego zobowiązania wynikającego z weksla. Będąc dłużnikiem wekslowym, możesz jednak wnieść zarzuty do sądu i wstrzymać nakaz zapłaty. Egzekucja ponownie zostanie wszczęta dopiero wtedy, gdy upłynie termin do zaspokojenia roszczenia i to pod warunkiem, że nie zostanie uwzględniony Twój wniosek o wstrzymanie wykonania nakazu zapłaty.

Bezpieczeństwo weksla dla wierzyciela i dłużnika 

Weksel ma zabezpieczać w pierwszej kolejności interesy wierzyciela. Zobowiązujesz się w nim do spełnienia pewnego świadczenia, dlatego musisz mieć pewność, że rozumiesz treść takiego dokumentu i świadomy swojego zobowiązania podpisujesz się pod wekslem. Jeśli nie jesteś pewien, z jakimi konsekwencjami będzie to związane, nie składaj swojego podpisu bez konsultacji np. z prawnikiem. Uważaj w szczególności na weksel in blanco – ostatecznie nie wiesz, jaką kwotę zapłacisz w związku z nim, choć górna jej granica powinna znaleźć się w deklaracji wekslowej.  

Z drugiej strony korzyść dla Ciebie jako dłużnika wekslowego stanowi to, że weksel jest dodatkowym zabezpieczeniem. Ułatwia podpisanie np. umowy kredytowej.  

Dla wierzyciela weksel jest narzędziem pozwalającym na zabezpieczenie transakcji handlowych czy finansowych. W przypadku gdy nie wywiążesz się w terminie z umowy, np. nie spłacisz kredytu lub pożyczki, wierzyciel będzie miał prawo do zrealizowania wystawionego przez Ciebie weksla. Tak zaspokoi swoje roszczenie w uproszczonym trybie dochodzenia praw do wierzytelności.  

Należy sprawdzić, czy dłużnik wekslowy podpisujący weksel, ma zdolność do spłaty zobowiązania, weksel jest dobrze wypełniony, a podpis dłużnika – wyraźny.  

Zasadniczo sam fakt, że weksel regulowany jest przez przepisy Prawa wekslowego, zapewnia bezpieczeństwo stronom i jasne, uregulowane odgórnie zasady. 

Czy weksel może się przedawnić? 

Weksel może się przedawnić i wówczas wierzyciel traci prawo do dochodzenia roszczeń związanych z nim. Okres przedawnienia wynosi 3 lata od daty płatności. Z kolei roszczenie posiadacza weksla przeciwko indosantom i wystawcy ulega przedawnieniu już po roku od daty protestu, jeśli zostanie on oczywiście dokonany we właściwym czasie.