Alimenty w upadłości konsumenckiej – najważniejsze informacje i zasady

Upadłość konsumencka umożliwi Ci oddłużenie i choć częściowe umorzenie długów. Sprawdź, co dzieje się z alimentami w takiej sytuacji: 

• Alimenty nie podlegają umorzeniu w upadłości konsumenckiej. 
• Syndyk z masy upadłościowej wypłaca bieżące alimenty. 
• Maksymalnie jeden uprawniony do alimentów otrzyma je w wysokości do minimalnego wynagrodzenia krajowego. 
• Zaległe alimenty są zaspokajane w toku postępowania alimentacyjnego, w pierwszej kolejności.  

Czym jest upadłość konsumencka i jakie są jej konsekwencje? 

Upadłość konsumencka umożliwia osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej, które nie są w stanie z różnych powodów spłacać swoich zobowiązań, na ich częściowe umorzenie. Jest to procedura realizowana w sądzie, która ma doprowadzić do oddłużenia na wniosek dłużnika. Jeśli zostanie on pozytywnie rozpatrzony, otwierane jest postępowanie upadłościowe i powoływany syndyk.  Pełni on funkcję zarządcy majątkiem dłużnika, który staje się masą upadłościową.  

Część Twoich długów może zostać umorzona. Czy również te wobec banku? Co się dzieje z kredytem po ogłoszeniu upadłości? Jeśli miałeś zaciągnięte kredyty bankowe, w tym kredyt konsolidacyjny łączący inne zobowiązania, to w części lub w całości mogą one zostać anulowane. Jednak nie będzie tak z długami alimentacyjnymi. Musisz je prędzej czy później spłacić.  

Czy alimenty mogą zostać umorzone w ramach upadłości konsumenckiej? 

Alimenty bieżące i zaległe, do których zapłaty jesteś zobowiązany, podlegają zaspokojeniu w ramach postępowania upadłościowego na zasadach opisanych w przepisach ustawy Prawo upadłościowe¹. Nie licz na to, że po zatwierdzeniu przez sąd planu spłaty wierzycieli dojdzie do umorzenia alimentów, choć większość długów może być tak anulowana. Wszystko dlatego, że zobowiązania mające charakter alimentacyjny nie są objęte oddłużeniem w ramach upadłości. Podstawą prawną jest tutaj art. 370f ust. 2 Prawa upadłościowego.  

Na pytanie więc o to, czy alimenty podlegają umorzeniu w upadłości konsumenckiej, odpowiem jednoznacznie – nie. Jeśli masz obowiązek alimentacyjny w upadłości konsumenckiej, to bieżące alimenty będą wypłacane w Twoim imieniu przez syndyka z masy upadłościowej. Zaległe z kolei uprawnione osoby mogą dochodzić w postępowaniu upadłościowym. 

Jak dochodzić alimentów w upadłości konsumenckiej? 

Osoby uprawnione do otrzymywania alimentów – Twoje dzieci, były współmałżonek czy rodzice, nie dostaną z automatu od syndyka wypłaty należnych świadczeń. Po ogłoszeniu przez Ciebie jako dłużnika alimentacyjnego upadłości muszą one zgłosić kwotę wierzytelności syndykowi, który został wyznaczony w postępowaniu upadłościowym.  

Zwróć uwagę na taką sytuację: jesteś dłużnikiem i decydujesz się na skorzystanie z postępowania upadłościowego przed sądem. Kilka lat temu wziąłeś rozwód i od tego czasu Twoja była żona i Wasze wspólne dzieci otrzymują od Ciebie alimenty. W takim razie przy ogłoszeniu upadłości była małżonka powinna zadzwonić do wyznaczonego dla Ciebie syndyka masy upadłościowej lub wysłać mu listem poleconym informacje o wysokości alimentów – swoich i na dzieci. Skutecznie dopisze ona wówczas długi alimentacyjne do listy wierzytelności.  

Wpływ upadłości konsumenckiej na egzekucję alimentów 

Upadłość konsumencka wpływa na możliwość egzekwowania alimentów. Nie przepadają one, a uprawnieni do nich mogą mieć pewność, że w pierwszej kolejności zostaną zaspokojone ich roszczenia. Jednak są pewne istotne zmiany w kontekście upadłości konsumenckiej a egzekucji alimentów. Wierzyciele alimentacyjni nie mogą już wówczas dochodzić swoich praw na drodze postępowania egzekucyjnego. Czyli komornik nie przyjdzie do Ciebie i nie będzie zajmował składników majątku, by pokryć dług tego rodzaju.   

Egzekucja alimentów nie jest wstrzymywana w wyniku ogłoszenia upadłości, ponieważ mają one charakter obowiązku wynikającego z prawa rodzinnego². Jeśli nie zostaną one zaspokojone w ramach upadłości, uprawnieni do nich będą mogli ich dochodzić po zakończeniu postępowania.  

Obowiązek alimentacyjny wobec dzieci i innych osób uprawnionych w kontekście upadłości 

Jako rodzic masz obowiązek utrzymywania swoich dzieci. Możesz go realizować właśnie poprzez wypłatę alimentów. Jeśli zdecydujesz się na ogłoszenie upadłości konsumenckiej, nie będzie tak, że Twoje dzieci pozostaną bez środków do życia, a zaległe im alimenty zostaną umorzone przez sąd.

Jako upadły dłużnik musisz płacić je na bieżąco, choć w Twoim imieniu robi to syndyk. Zobowiązany jesteś do spłaty w całości zaległych alimentów  w ramach ustalonego planu spłaty. Uregulowanie ich nastąpi w zależności od tego, jakie kwoty uda się uzyskać syndykowi po sprzedaży elementów Twojego majątku. Dzieci są szczególnie chronione przez prawo, dlatego alimenty wypłacane im nie mogą zostać tak po prostu wstrzymane.  

Jakie są wyjątki w umarzaniu długów alimentacyjnych w upadłości konsumenckiej? 

Zgodnie z art. 49121 ust. 2 Prawa upadłościowego nie podlegają umorzeniu zobowiązania o charakterze alimentacyjnym. Nawet po ogłoszeniu upadłości będą należały się uprawnionym – dzieciom, rodzicom czy byłemu współmałżonkowi. Jednak może się zdarzyć, że syndyk będzie wypłacał je w niższej wysokości niż były zasądzone – do kwoty minimalnej pensji. W przypadku, gdy masa upadłościowa nie pozwala na uiszczanie na bieżąco choćby i takich minimalnych alimentów, to uprawnieni do nich mogą ubiegać się o świadczenie z Funduszu Alimentacyjnego.  

Co ciekawe, syndyk może skorzystać z prawa wyrażonego w art. 144 ust. 4 Prawa upadłościowego i zażądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Jeśli uzna, że zasądzone Ci alimenty są niewspółmierne do aktualnych potrzeb uprawnionych do ich uzyskiwania, może je zmodyfikować.