Kredyt walutowy – kto może go otrzymać i czy jest opłacalny?

Jeszcze z początkiem 2000 roku i w kilku kolejnych latach kredyty walutowe, w tym kredyty hipoteczne i kredyty gotówkowe, cieszyły się ogromną popularnością wśród kredytobiorców. Działo się tak z uwagi na niższe oprocentowanie takich zobowiązań finansowych.

Jednak wraz z ogromnym wzrostem kursów walutowych, przede wszystkim franków szwajcarskich, banki w Polsce zaostrzyły kryteria przyznawania kredytów walutowych. Obecnie mogą otrzymać je tylko nieliczni klienci. Kto może je uzyskać i czy w ogóle jest to jeszcze opłacalna opcja?

Kredyt walutowy – inaczej kredyt dewizowy

Definicja kredytu wskazana w art. 69 Prawa bankowego (ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku – Dz. U. 2019. 0.2357) określa umowę kredytową jako umowę, w której bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca z kolei zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie.

Klient musi zwrócić kwotę wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłacić prowizję od udzielonego kredytu. W umowie kredytu muszą się znaleźć m.in. kwota i waluta kredytu. Jeśli jest to waluta inna niż polska, wówczas mamy do czynienia z kredytem walutowym.

Na czym polega kredyt walutowy? Tego rodzaju kredyty nazywane są również kredytami dewizowymi. To zobowiązania, które udzielane są w innej walucie niż ta, która obowiązuje w danym kraju. W jakiej walucie udzielany jest kredyt walutowy? W Polsce najczęściej to kredyt w euro, we frankach szwajcarskich, funtach brytyjskich lub w dolarach amerykańskich.

Cechą charakterystyczną kredytów walutowych jest to, że zwykle są one niżej oprocentowane niż kredyty złotowe ze względu na niskie stopy procentowe w innych strefach walutowych.

Ustawy regulujące udzielanie kredytów w obcej walucie

Podstawowym aktem prawnym regulującym kredyty walutowe jest ustawa Prawo bankowe z 1997 roku. Była ona nowelizowana 29 lipca 2011 roku, w wyniku czego pojawił się w niej nowy zapis dotyczący kredytów walutowych. Z dniem 26 sierpnia 2011 roku weszła w życie w Polsce Ustawa z 29 lipca 2011 roku o zmianie ustawy Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw, Dz. U. Nr 165, poz. 984, nazwana ustawą antyspreadową.

W art. 69 pkt 4a Prawa bankowego wskazano, że w przypadku umowy o kredyt denominowany lub indeksowany do waluty innej niż waluta polska umowa kredytowa powinna zawierać szczegółowe zasady określania sposobów i terminów ustalenia kursu wymiany walut, na podstawie którego w szczególności wyliczana jest kwota kredytu, jego transz i rat kapitałowo-odsetkowych oraz zasady przeliczania na walutę wypłaty albo spłaty kredytu.

Ta sama nowelizacja Prawa bankowego spowodowała, że w przypadku umów o kredyt denominowany lub indeksowany do waluty innej niż waluta polska kredytobiorca może dokonywać spłaty rat kapitałowo-odsetkowych oraz przedterminowej częściowej lub całkowitej spłaty kredytu bezpośrednio w tej walucie.

Ważnym aktem prawnym dotyczącym kredytów walutowych, a raczej ich spłaty, jest też Uchwała nr 391/2008 wydana przez Komisję Nadzoru Finansowego w sprawie przyjęcia Rekomendacji S (II), dotyczącej dobrych praktyk w zakresie zabezpieczonych hipotecznie ekspozycji kredytowych.

KNF tym samym podjęła próbę przeciwdziałania praktykom banków dotyczącym ustalania spreadów istotnych przy spłacie kredytów walutowych. Od tej pory na podstawie uchwały KNF każdy bank powinien umożliwiać klientowi na jego wniosek spłatę rat w walucie indeksacyjnej przy kredycie indeksowanym kursem waluty obcej.

W związku z Rekomendacją S (II) od 1 stycznia 2009 roku banki mają obowiązek informowania klientów o spreadzie walutowym i ryzyku z nim związanym, a także – udostępniania klientom zestawień historycznych kursów. Rekomendacja S określiła, że bank nie powinien stosować spreadów walutowych innych niż kursy standardowe stosowane dla produktów i transakcji.

Masz pytanie?
Przejdź do sekcji komentarzy

W jakich walutach obcych banki udzielają kredytów?

W polskich bankach oferty kredytów walutowych są marginalne w stosunku do kredytów w walucie polskiej. Wszystko to przez duże zmiany w systemie przyznawania takich zobowiązań. Obecnie można jeszcze zaciągnąć:

• kredyt walutowy w euro,
• kredyt walutowy w dolarach amerykańskich,
• kredyt walutowy we frankach szwajcarskich,
• kredyt walutowy w funtach brytyjskich.

Warto dodać, że kredyt walutowy może zostać udzielony wyłącznie wtedy, gdy kredytobiorca będzie uzyskiwał dochód w danej walucie, w której chce zaciągnąć zobowiązanie.

Jakie rodzaje kredytów udzielane są w obcej walucie?

Z reguły kredyty udzielane w walucie obcej dotyczą tylko dwóch rodzajów zobowiązań kredytowych: kredytów walutowych hipotecznych oraz kredytów walutowych gotówkowych.

Kredyt walutowy gotówkowy

Zarabianie za granicą w walucie obcej powoduje, że kredytobiorca zwykle będzie mógł uzyskać wyłącznie kredyt gotówkowy walutowy w polskim banku. Niestety nieliczne banki mają w swojej ofercie walutowe kredyty gotówkowe – ich udzielanie jest dla tych instytucji ryzykowne.

Wszystko przez to, że bank miałby ograniczone możliwości dochodzenia roszczeń, gdyby kredytobiorca przestał spłacać swoje zobowiązanie. W przypadku ubiegania się o kredyt walutowy gotówkowy klient musi zarabiać w tej samej walucie, w której oferowany jest kredyt, i mieć odpowiednią zdolność kredytową.

Czym jest denominowany kredyt walutowy?

Kredyty walutowe dzielą się na denominowane i indeksowane w walucie obcej. Kredyt walutowy denominowany jest zobowiązaniem, w przypadku którego w umowie kwota kredytu jest podana w walucie innej niż polska.

Następnie bank dokonuje przeliczenia owej kwoty na walutę polską po kursie, który w świetle obowiązujących przepisów prawa musi być wskazany w umowie kredytowej.

Problemem w przypadku kredytu denominowanego jest to, że nie wiadomo, jaka kwota liczona w złotych zostanie ostatecznie wypłacona klientowi, znana jest jednak wysokość zadłużenia. Ostatecznie kredyt denominowany w walucie obcej jest wypłacany kredytobiorcy w złotych po kursie waluty z dnia jego uruchomienia.

Czym jest indeksowany kredyt walutowy?

Produktem podobnym do kredytu denominowanego w walucie obcej jest kredyt walutowy indeksowany. To zobowiązanie, w przypadku którego w umowie kredytowej kwota zobowiązania zostaje dla odmiany wyrażona w polskiej walucie – w złotówkach, ale wypłata środków dokonywana jest przez bank w tzw. walucie indeksowanej.

W momencie wypłaty kwoty zadłużenia kredyt przeliczany jest po aktualnym kursie na daną walutę obcą. Nie wiadomo, jakie będzie ostateczne zadłużenie, ponieważ kwota kredytu jest uzależniona od kursu waluty. Zadłużenie jest zależne od kursu w dniu wypłaty kredytu lub poszczególnych transz kredytowych.

Jakie są warunki uzyskania kredytu walutowego?

Przed 1 lipca 2014 roku banki w Polsce mogły same ustalać warunki, na jakich udostępniały klientom kredyty walutowe. Od tego momentu obowiązują jednak nowe zasady udzielania kredytów w walutach obcych. Związane są one z wprowadzeniem w życie Rekomendacji S Komisji Nadzoru Finansowego.

Kto może otrzymać kredyt walutowy?

Zgodnie z zapisami Rekomendacji S zarówno kredyty walutowe, jak i kredyty indeksowane lub denominowane w walutach obcych powinny być oferowane przez polskie banki wyłącznie klientom, którzy uzyskują trwałe dochody w walucie kredytu. Tylko bowiem w ten sposób zdaniem KNF można zapewnić regularną obsługę i spłatę kredytu.

Jeśli klient ubiegający się o kredyt walutowy uzyskuje dochód w kilku walutach, bank powinien zapewnić zgodność waluty kredytu z walutą, w której kredytobiorca lub jego gospodarstwo domowe uzyskują najwyższe dochody z tych, które przyjmowane są do kalkulacji zdolności kredytowej. W przypadku pozostałych walut bank powinien założyć ich deprecjację o 20 proc.

Intencją wprowadzenia przez KNF Rekomendacji S było dalsze ograniczanie kredytowania w walutach obcych. To radykalna zmiana wobec praktyk bankowych z lat 2005–2008 – banki udzielały wówczas masowo kredytów hipotecznych walutowych, w szczególności we frankach szwajcarskich.

Chcesz zadać pytanie do artykułu?
Kliknij i przejdź do komentarzy

Jakie dokumenty są wymagane przy kredycie w walucie obcej?

Do wniosku kredytowego klienci starający się o kredyt w walucie obcej z pewnością będą musieli dostarczyć do banku wymagane zaświadczenia w języku polskim. Nierzadko potrzebne będzie przedłożenie przetłumaczonych przez tłumacza przysięgłego zaświadczeń. Wśród wymaganych dokumentów najczęściej znajdą się:

• umowa o pracę za granicą lub kontrakt – wymagany jest przy tym okres zatrudnienia u obecnego pracodawcy wynoszący minimum 6 miesięcy, dokument tożsamości – dowód osobisty lub paszport, zaświadczenie o wysokości uzyskiwanych dochodów – środki te nie mogą przy tym pochodzić z prowadzonej działalności gospodarczej, wyciąg z konta bankowego – z ostatnich 3–6 miesięcy, zeznanie podatkowe z poprzedniego roku, potwierdzenie zameldowania w Polsce – jeśli jest wymagane,
• historia kredytowa bądź raport wydany przez zamiejscowe Biuro Informacji Kredytowej.

Na prośbę banku konieczne jest przedłożenie u kredytodawcy pozwolenia na pobyt stały za granicą oraz pracę.

Czy mimo zarobków w obcej walucie mogę nie otrzymać kredytu?

Nie wszystkie osoby, które zarabiają w walutach obcych, mają równe szanse na uzyskanie kredytu walutowego. W najtrudniejszym położeniu są zarabiający w innych walutach niż euro, dolar amerykański, franki szwajcarskie czy funty brytyjskie. Mało jest ofert bankowych na kredyty w koronach duńskich czy norweskich.

Właściwie żaden polski bank nie zaoferuje takim osobom kredytu walutowego. Na pozytywną decyzję kredytową mogą liczyć osoby, które mają stabilną sytuację finansową i od lat pracują za granicą.

Jakie jest oprocentowanie kredytów walutowych?

Kiedy klient zaciąga kredyt hipoteczny walutowy, oprocentowanie jest jednym z najważniejszych czynników decydujących o koszcie kredytowania. W przypadku zobowiązań w euro lub w funtach oprocentowanie będzie zdecydowanie niższe w porównaniu do kredytów złotowych.

Pomimo faktu, że marża bankowa dla kredytów walutowych jest z reguły wyższa, to stała część oprocentowania, jaką jest m.in. stawka LIBOR, zależna od wysokości stóp procentowych za granicą, powoduje, że ogólnie oprocentowanie kredytów walutowych jest z reguły niższe.

Sprawdź także: kalkulator walutowy

Jakie są zasady spłaty kredytu walutowego?

Od 2011 roku, tj. od kiedy weszła w życie tzw. ustawa antyspreadowa, spłata kredytów walutowych jest znacznie łatwiejsza dla klientów. Dzięki nowym przepisom kredytobiorcy mogą znaleźć sposób na to, jak taniej spłacić kredyt walutowy. Wszystko przez to, że przepisy rzeczonej ustawy pozwalają na spłacanie kredytów zaciągniętych w walutach obcych dewizami zakupionymi we własnym zakresie.

Pozwala to zaoszczędzić na kosztach bankowych spreadów walutowych, które są znacznie wyższe od spreadów w kantorach walutowych. Do 2011 roku banki w umowach kredytowych o kredyty walutowe zakładały, że spłata rat takich zobowiązań będzie wymagała przeliczenia waluty na złotówki.

Pamiętać należy, że kredyt zaciągany był po kursie kupna waluty, ale jego spłata następowała już po kursie sprzedaży. Zastosowany w wyniku tego spread walutowy, czyli różnica pomiędzy kursami kupna i sprzedaży waluty, był najczęściej niekorzystny dla kredytobiorców.

Jeśli kredytobiorca chce spłacać kredyt walutowy bezpośrednio w walucie, musi poinformować o tym swój bank, założyć konto walutowe oraz podpisać odpowiedni aneks do umowy kredytowej.

Jak najtaniej spłacać kredyt walutowy?

Klienci mogą zaoszczędzić nawet kilkaset złotych rocznie na spłacie kredytu walutowego bezpośrednio w walucie obcej. Najlepszą opcją dla nich jest dokonywanie spłaty bez konieczności wymiany złotówek na walutę, np. w walucie, jaką wypłaca im zagraniczny pracodawca.

Dobrym pomysłem jest też zaopatrywanie się w dewizy pozwalające na spłatę kredytu w kantorach internetowych.

Jak zabezpieczyć kredyt walutowy?

Najbezpieczniejszy kredyt walutowy będą mogli otrzymać ci kredytobiorcy, którzy zarabiają w walucie obcej. Jednak banki wymagają nieraz wielu zabezpieczeń. Kredyt walutowy można zabezpieczyć na kilka sposobów. Przy kredytach hipotecznych będzie to hipoteka ustanowiona na nieruchomości mieszkalnej.

Można wykupić ubezpieczenie na życie czy ubezpieczenie od utraty pracy. Banki mogą wymagać od klientów zabezpieczenia w formie poręczenia, cesji praw z polisy ubezpieczeniowej czy przewłaszczenia na zabezpieczenie.

W których polskich bankach można zaciągnąć kredyt walutowy?

Nieliczne banki w Polsce mają w swojej ofercie kredyty walutowe. Gdzie taki kredyt można skutecznie zaciągnąć? Czy będzie można go otrzymać w Alior Banku? Tak, ale kredyty indeksowane walutami udzielane są wyłącznie tym klientom, którzy uzyskują dochody w walucie indeksacji, a ich suma netto stanowi równowartość minimum 5 tys. zł.

Z kolei w Santander Consumer Banku nie ma już hipotecznych kredytów walutowych. Santander nie udziela też żadnych innych kredytów w walutach obcych. Podobnie jest w przypadku PKO BP. Kredyt walutowy nie jest już udzielany w tym banku, choć jeszcze w 2005–2008 roku nie brakowało w PKO BP propozycji kredytów hipotecznych walutowych, w tym we frankach szwajcarskich.

W ofercie mBanku nie ma kredytów walutowych, podobnie jak w ING. W Pekao kredyt walutowy oferowany jest w formie kredytu hipotecznego. Bank ten posiada kredyt walutowy dla osób pracujących i zarabiających w krajach Unii Europejskiej.

Klient musi jednak uzyskiwać dochód w walucie kredytu, m.in. w euro, dolarach amerykańskich, koronach norweskich, w funtach brytyjskich czy w koronach szwedzkich. Bank ma zaostrzone wymagania, jeśli chodzi o wkład własny. Przy kredycie hipotecznym zaciąganym na 15 lat kredytobiorca musi np. wnieść co najmniej 30 proc. wkładu wyliczanego od wartości kupowanej nieruchomości.

Czy kredyt w walucie obcej jest opłacalny – wady i zalety?

Wiemy już, kto może zaciągnąć kredyt walutowy i jakie warunki trzeba przy tym spełnić. Pytanie brzmi, czy to się opłaca? Z pewnością tak, jeśli zaciąga go osoba, która przeważającą część zarobków osiąga w walutach obcych.

Wszystko zależy więc od indywidualnej sytuacji klienta. Przy zarobkowaniu w walutach obcych dana osoba może bezpiecznie zaciągnąć niskooprocentowany kredyt walutowy.

Kredyt w walucie obcej ma wady i zalety. Do zalet takiego rozwiązania zaliczyć można:

• niższe oprocentowanie kredytu walutowego w porównaniu z kredytami złotowymi;
• brak ryzyka walutowego dla osób, które zarabiają w walucie kredytowania;
• likwidację kosztu spreadu walutowego poprzez spłatę rat bezpośrednio w walucie.

Do wad z kolei trzeba zaliczyć:

• mały wybór ofert,
• konieczność wniesienia wyższego wkładu własnego – np. co najmniej 30 proc.,
• konieczność pozyskiwania dewiz dla korzystnej spłaty kredytu,
• konieczność przedstawienia tłumaczeń dokumentów w banku,
• konieczność posiadania ponadprzeciętnej zdolności kredytowej.

Zwrot spreadów za kredyt walutowy

Ustawa frankowa, czyli ustawa o pomocy dla tzw. frankowiczów, dotyczy kredytów w walutach obcych, które zostały zaciągnięte pomiędzy 1 lipca 2000 roku a 26 sierpnia 2011 roku.

W 2011 roku weszła w życie w Polsce tzw. ustawa antyspreadowa, która umożliwiła klientom mającym zaciągnięte kredyty walutowe spłatę ich rat kapitałowo-odsetkowych bezpośrednio w walucie, bez ponoszenia dodatkowych kosztów z tytułu przewalutowania. Natomiast projekt ustawy frankowej pod patronatem Prezydenta RP Andrzeja Dudy obejmuje kredytobiorców, których umowy już nie funkcjonują.

Jeśli takie osoby spłaciły już i zamknęły kredyt lub gdy należna kwota zwrotu będzie większa niż kapitał pozostały do spłaty, będą mogły one uzyskać zwrot spreadu w gotówce – nie ma tu znaczenia, czy spłata nastąpiła przed wejściem w życie niniejszej ustawy. Jaki jest związek pomiędzy kredytem walutowym a różnicami kursowymi?

Kiedy klienci spłacali przed 2011 roku kredyty walutowe, musieli pokrywać też różnice kursowe wynikające z przewalutowania kwoty w złotówkach na kwotę w walucie obcej. W związku z tym kosztem spłaty kredytu był też spread, czyli różnica pomiędzy kursem kupna i sprzedaży waluty, wynosząca kilka procent.

To dla banków dodatkowe korzyści, ale dziś kredytobiorca może otrzymać ich zwrot. Należy w tym celu złożyć do banku wniosek w sprawie wyliczenia spreadu. Kredytobiorcy mogą to zrobić w przypadku kredytów hipotecznych indeksowanych oraz denominowanych w walutach obcych.