Kim jest żyrant kredytu? Jakie konsekwencje niesie za sobą poręczenie kredytu?

Udzielając kredytu hipotecznego, bank chce mieć pewność, że pieniądze trafią w ręce osoby, która jest w stanie spłacić zaciągnięte zobowiązanie. Nie zawsze przy badaniu wiarygodności kredytowej udaje się to potwierdzić. Dlatego banki prócz podstawowego zabezpieczenia spłaty kredytu hipotecznego, jakim jest hipoteka ustanawiana na nieruchomości mieszkalnej, wymagają i innych.

Co może stanowić zabezpieczenie kredytu hipotecznego? Może nim być poręczenie udzielane przez poręczyciela, inaczej żyranta. Na czym to w praktyce polega?

Co to jest poręczenie kredytu i na czym polega?

Poręczenie kredytu hipotecznego lub gotówkowego, nazywane również podżyrowaniem kredytu, jest jedną z form zabezpieczenia zobowiązania zaciągniętego. Banki wymagają go w sytuacji, gdy chcą ograniczyć ryzyko związane z udzieleniem finansowania.

Umowa poręczenia jest zdefiniowana w kodeksie cywilnym w art. 876 i należy przez nią rozumieć pisemne zobowiązanie poręczyciela do wykonania zobowiązania wobec wierzyciela, jeśli nie dokona tego dłużnik. Poręczyciel kredytu (żyrant) poprzez zawarcie takiej umowy poręczenia zgadza się zatem na spłatę zadłużenia kredytowego innej osoby wobec banku.

Ta instytucja w przypadku braku zapłaty zobowiązania przez kredytobiorcę ma bowiem prawo zażądać jego uregulowania od poręczyciela. Żyrowanie kredytu z punktu widzenia żyranta jest zatem dość ryzykowne, dlatego zazwyczaj godzą się nim zostać jedynie osoby blisko spokrewnione z kredytobiorcą.

Żyrantem kredytu, czyli poręczycielem lub gwarantem zobowiązania, może być osoba, która ma odpowiednio wysoką zdolność kredytową dla banku. Musi ona podjąć zobowiązanie do regulowania rat za nie swój kredyt lub pożyczkę, jeśli kredytobiorca przestanie ją spłacać w terminie.

Poręczyciel nie ma w zasadzie żadnej możliwości uchylenia się od takiej zapłaty, co więcej, jest traktowany przez bank jako dłużnik, a dokładnie – jako współdłużnik solidarny, i odpowiada za dług kredytobiorcy całym swoim majątkiem.

Kiedy potrzebne jest poręczenie kredytu?

Kiedy potrzebny jest żyrant? Poręczenie kredytu jest niezbędne w kilku sytuacjach:

• gdy osoba, która ubiega się o jego przyznanie, nie posiada wystarczającej zdolności kredytowej w pojedynkę – w takim przypadku poręczenie stanowi dodatkowe zabezpieczenie, a więc bank jest w stanie udzielić finansowania pomimo wątpliwości co do możliwości finansowych kredytobiorcy;
• gdy chcemy wynegocjować lepsze warunki kredytowania w banku – żyrant poręczający kredyt obniża ryzyko ponoszone przez bank, dlatego będzie bardziej skłonny do obniżenia oprocentowania lub udzielenia kredytu w większej wysokości i z dłuższym okresem kredytowania;
• przy zaciąganiu kredytu studenckiego – żyrantem może być w tym przypadku np. rodzic.

Warto pamiętać, że poręczenie stosowane jest nie tylko do zabezpieczania kredytu bankowego, lecz także różnego rodzaju pożyczek – zarówno tych oferowanych przez instytucje pozabankowe, jak i pożyczek prywatnych.

Kim jest żyrant?

Częściowo już wyjaśniliśmy, kto to jest żyrant. Jest to osoba, która poręcza kredyt zaciągany przez inną osobę, a więc zobowiązuje się wobec banku, że ureguluje za kredytobiorcę zobowiązanie w przypadku, gdy on sam nie będzie mógł tego zrobić.

Żyrant występuje zatem jako trzecia strona przy zawieraniu umowy kredytowej, obok właściwego kredytobiorcy i banku. Zazwyczaj jednak podpisuje oddzielną umowę z instytucją.

Już wiemy, co to jest żyrant – należy pamiętać, że jest on nazywany także poręczycielem lub gwarantem, ponieważ pojęcia te są tożsame. A kto może zostać takim poręczycielem? Jak się okazuje, nie każda osoba, która wyrazi taką chęć.

Kto może zostać poręczycielem kredytu?

Wiele osób zastanawia się, kto może być poręczycielem kredytu. Żyrantem może zostać wyłącznie osoba pełnoletnia, która posiada zdolność do czynności prawnych oraz zdolność kredytową. Niezbędne są zatem stabilna sytuacja zawodowa i stałe dochody. W praktyce oznacza to najczęściej umowę o pracę na czas nieokreślony.

Nie oznacza to jednak, że inna forma zatrudnienia dyskwalifikuje do bycia żyrantem. Wiele instytucji akceptuje fakt, że żyrant uzyskuje dochody np. z działalności gospodarczej bądź emerytury. Nie ma zatem jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, kto może być żyrantem, ponieważ każdy bank może mieć w tym zakresie inne wymagania.

Niektóre banki ustalają np. maksymalny wiek kredytobiorcy, inne wymagają określonego poziomu dochodów itp. Należy pamiętać, że rzadko kiedy możliwe jest poręczenie kredytu przez małżonka.

Najczęściej funkcję żyranta pełnią rodzice, rodzeństwo albo dalsi krewni kredytobiorcy. Równie dobrze może być to także osoba niespokrewniona, np. przyjaciel, partner lub kolega z pracy. Podsumowując, żyrant lub poręczyciel to osoba, która musi najczęściej spełnić następujące wymagania:

• mieć minimum 18 lat,
• mieć zdolność do czynności prawnych,
• mieć zdolność kredytową,
• nie mieć zaległości w spłacie swoich zobowiązań (banki sprawdzają żyranta w BIK-u i BIG-u).

Poręczycielem może być również inna instytucja – przykładowo, poręczeniami kredytów firmowych zajmują się profesjonalnie tzw. fundusze poręczeniowe.

Kto nie może zostać żyrantem?

Dzięki wiedzy, kto może pełnić funkcję żyranta, można wyszczególnić sytuacje, w których dana osoba nie zostanie poręczycielem spłaty. Potencjalny żyrant nie może żyrować, jeśli:

• jest osobą niepełnoletnią,
• nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych.
• okazuje się nierzetelnym dłużnikiem z zaległościami w spłacie swoich zobowiązań w bazach BIK i BIG,
• nie ma wystarczająco wysokiej zdolności kredytowej,
• jest związany finansowo z tym samym gospodarstwem domowym co kredytobiorca, np. jest jego małżonkiem.

Jeśli współmałżonek poręczyciela nie wyrazi zgody na dokonanie poręczenia, taka osoba również nie zostanie żyrantem, chyba że pomiędzy małżonkami panuje małżeńska rozdzielność majątkowa.

Jakie są prawa oraz obowiązki poręczyciela kredytu?

Przy poręczaniu kredytu lub pożyczki żyrant musi być świadom, do czego właściwie się zobowiązuje. Podstawowym obowiązkiem poręczyciela jest pokrycie zobowiązania kredytobiorcy w sytuacji, gdy przestaje on spłacać kredyt. Zakres tej odpowiedzialności zależy jednak od szczegółowych zapisów w umowie. Jednocześnie żyrant ma pewne prawa wynikające z zawartej umowy.

W poniższej tabeli zgromadziliśmy prawa i obowiązki żyrantów przy kredytach i pożyczkach:

Co ważne, spłata zadłużenia kredytowego przez poręczyciela powinna odbywać się na warunkach określonych w umowie, a więc wg określonego pierwotnie harmonogramu spłat kredytu.

Czy poręczyciel może spłacić kredyt?

Nie tylko poręczyciel może spłacić kredyt, który żyruje, ale czasem będzie musiał to zrobić, jeśli kredytobiorca nie wywiązuje się z umowy. Wierzyciel, czyli np. bank, ma obowiązek powiadomienia poręczyciela, jeśli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia. Później musi spłacać kredyt, wchodząc w rolę głównego kredytobiorcy. Ostatecznie poręczyciel może uregulować zobowiązanie, ale też zwrócić się do dłużnika z żądaniem zwrotu środków, jakie wpłacił na rzecz banku.

Ile kosztuje poręczenie kredytu?

Poręczenie kredytu zazwyczaj jest bezpłatne. Bank nie wymaga tutaj żadnych dodatkowych opłat, ewentualnie koszty przeprowadzenia oceny zdolności kredytowej dodatkowej osoby i przygotowania umowy poręczenia mogą być uwzględnione np. w opłacie z tytułu rozpatrzenia wniosku o kredyt.

Warto jednak mieć świadomość, że za ponoszone ryzyko żyrant może oczekiwać od kredytobiorcy wynagrodzenia za poręczenie, które w takim przypadku powinno być określone w oddzielnej umowie poręczenia.

Z reguły takie wynagrodzenie pobierają instytucje udzielające poręczeń, a także wspólnicy, którzy żyrują kredyt zaciągnięty przez spółkę.

Na rynku finansowym funkcjonuje Fundusz Poręczeń Kredytowych, oferujący niektórym podmiotom poręczanie zaciąganych przez nie zobowiązań. Taka działalność kosztuje, ale cena za poręczenie uzależniona jest od takich czynników, jak:

• kwota zobowiązania,
• rodzaj poręczanego instrumentu finansowego,
• okres, na jaki ma zostać udzielone poręczenie.

Pobierana przez poręczyciela prowizja jest opłatą jednorazową, jaką należy uiścić w momencie uruchamiania finansowania.

Na co zwrócić uwagę, podpisując umowę kredytową z żyrantem?

Podżyrowanie kredytu wiąże się z dużym ryzykiem, dlatego decydując się na udzielenie takiego poręczenia, warto zadbać o swoje interesy. Jeśli więc planujesz podżyrować kredyt, zwróć uwagę, aby w umowie znalazły się zapisy określające:

• zakres odpowiedzialności za zadłużenie – może ona dotyczyć jedynie części zobowiązania i określenie takiego zakresu odpowiedzialności jest szczególnie ważne, gdy kredyt poręcza kilku poręczycieli;
• okres odpowiedzialności – najlepiej, jeśli jest on określony maksymalnie na okres trwania umowy kredytowej;
• moment dochodzenia roszczeń od poręczyciela – najkorzystniej jest, gdy bank ma prawo żądać od żyranta spłaty długu dopiero po wyczerpaniu wszystkich opcji zaspokojenia roszczeń od kredytobiorcy, czyli gdy np. po uzyskaniu nakazu zapłaty i bezskutecznej egzekucji długu u komornika;
• obowiązek banku przekazywania informacji na temat pojawienia się opóźnień w spłacie kredytu przez kredytobiorcę;
• obowiązek kredytobiorcy lub banku udzielenia informacji na temat spłaty zobowiązania.

Kredyt z żyrantem jest korzystny dla kredytobiorcy, ale niekoniecznie dla poręczyciela. W szczególności należy uważać przy poręczaniu długoterminowych zobowiązań lub tych na wysoką kwotę.

W razie wątpliwości co do rzetelności kredytobiorcy warto wynegocjować jak najlepsze warunki poręczenia lub po prostu odstąpić od jego udzielenia.

Czy żyrant musi być przy podpisaniu umowy kredytowej?

Żyrant musi być przy podpisaniu umowy kredytowej, aby podpisać umowę o poręczeniu. Niezbędny będzie jego odręczny podpis. Co ważne, poręczyciel powinien dokładnie poznać warunki kredytu, choć żadne przepisy nie zobowiązują banków do przekazywania mu kopii umowy.

W jaki sposób żyrant może się zabezpieczyć przy poręczeniu kredytu?

Może np. zastrzec w umowie, aby bank w pierwszej kolejności wykorzystał inne możliwe drogi wyegzekwowania długu, jak np. hipoteka na nieruchomość kredytobiorcy.

Zmiana żyranta kredytu – czy to możliwe?

Jeżeli kredytobiorca spłaca zobowiązanie w terminie i przedstawi bankowi inną formę zabezpieczenia kredytu, to instytucja może odstąpić od zobowiązania dotyczącego poręczenia.

Należy jednak pamiętać, że bank może, ale nie musi się zgodzić na zmianę żyranta. Na pewno tego nie zrobi, jeśli nowy poręczyciel nie będzie miał odpowiedniej zdolności kredytowej.

Poręczenie kredytu a zdolność kredytowa

Poręczenie kredytu ma na celu zabezpieczenie go dodatkowo i skłonienie banku do tego, by przyznał oczekiwaną kwotę zobowiązania. Na pytanie więc o to, czy żyrant zwiększa zdolność kredytową kredytobiorcy, należy właściwie odpowiedzieć twierdząco, ponieważ fakt żyrowania jest dla instytucji zabezpieczeniem spłaty długu. Podnosi to zdolność kredytową. Sytuacja poręczyciela wygląda jednak zdecydowanie inaczej.

Zanim zgodzisz się zostać żyrantem, musisz sprawdzić, czy poręczenie kredytu obniża zdolność kredytową. Co bowiem w sytuacji, gdy w niedługim okresie sam zechcesz ubiegać się o przyznanie zobowiązania?

Niestety, poręczenie kredytu jest traktowane identycznie jak nasze własne zobowiązanie finansowe, dlatego też wpływa na obniżenie zdolności kredytowej. Nawet jeśli kredytobiorca będzie regularnie spłacał zobowiązanie, w oczach innych instytucji finansowych Ty jako poręczyciel będziesz obciążony tym zobowiązaniem.

Jeśli więc sami planujemy zaciągnąć w najbliższym czasie pożyczkę lub kredyt, lepiej nie decydować się na żyrowanie.

Czy poręczyciel może wziąć kredyt?

Nie można odpowiedzieć jednoznacznie na pytanie, czy żyrant może wziąć kredyt. Czy udzielenie poręczenia innej osobie likwiduje automatycznie takie możliwości? Niekoniecznie. Wszystko zależy od indywidualnej sytuacji finansowej, w jakiej znajduje się sam poręczyciel. Żyrowanie kredytu obniża jego zdolność kredytową, ale nie jest czynnikiem, który nie pozwala żyrantowi na zaciągnięcie własnego zobowiązania.

Banki postrzegają to w ten sposób, że żyrant ma kredyt i obciążoną nim zdolność. Jeśli jednak zdolność ta jest na tyle dobra, że pozostaje duża pula środków do dyspozycji, to nadal poręczyciel może otrzymać zobowiązanie.

Warto wówczas sięgnąć po aktualny ranking kredytów hipotecznych czy gotówkowych, by wybrać najkorzystniejszą w danym momencie ofertę. Kalkulator rat kredytu hipotecznego pozwoli sprawdzić, czy przy obecnych zarobkach i poręczonym zobowiązaniu innej osobie poręczyciela nadal będzie stać na spłatę swojego długu.

Brak spłaty poręczonego kredytu – jakie mogą być konsekwencje?

W momencie zaprzestania spłaty przez kredytobiorcę bank ma prawo domagać się zapłaty należności od poręczyciela. Może to robić, wykorzystując wszystkie możliwości prawne, a więc także skierować sprawę do sądu i potem egzekwować należność przez komornika.

Co może zrobić żyrant, gdy pożyczkobiorca nie spłaca długu?

Co może zrobić żyrant, gdy pożyczkobiorca nie spłaca długu? Tak naprawdę niewiele, ponieważ w chwili podpisania umowy o poręczeniu bierze na siebie pełną odpowiedzialność za brak spłaty zobowiązania.

W jaki sposób żyrant może kontrolować przebieg spłaty kredytu?

Żyrant ma prawo do poznania stanu spłaty poręczonego kredytu – wystarczy, że złoży taki wniosek w banku, gdzie zaciągnięte zostało zobowiązanie.

Czy żyrant odpowiada za zobowiązania kredytobiorcy?

Kiedy kredytobiorca przestaje spłacać swoje zobowiązanie, żyrant ma obowiązek przejąć na siebie ciężar spłaty. Konkretny moment przejęcia takiej odpowiedzialności może być jednak sprecyzowany w umowie.

Czy żyrant musi spłacać kredyt po śmierci kredytobiorcy?

Jak mają się do siebie poręczenie kredytu a śmierć kredytobiorcy? Zobowiązania finansowe po śmierci kredytobiorcy przechodzą na jego spadkobierców. Jeżeli jednak rezygnują oni ze spadku bądź nie są w stanie uregulować długu, to żyrant wciąż jest zobowiązany do spłaty.

Poręczenie kredytu bez zgody współmałżonka – to możliwe?

W większości przypadków konieczna jest zgoda małżonka. Nieco inaczej wygląda poręczenie kredytu w sytuacji rozdzielności majątkowej.

Wówczas każdy małżonek dysponuje oddzielnym majątkiem, dlatego zgoda na poręczenie nie będzie wymagana.

Czy spadkobiercy żyranta dziedziczą zobowiązania z tytułu poręczenia kredytu?

Co dzieje się w sytuacji, gdy żyrant kredytu umiera, a kredytobiorca nie spłaca długu? Śmierć poręczyciela nie zwalnia jego spadkobierców z odpowiedzialności za zobowiązania, których podjął się spadkodawca.

Dziedziczą więc zobowiązania z tytułu poręczenia kredytu, chyba że zrzekną się spadku bądź zdecydują się na jego przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza.

Czy poręczyciel widnieje w BIK-u w przypadku braku spłaty kredytu?

Już w momencie podpisania umowy dotyczącej poręczenia danego zobowiązania poręczyciel będzie miał w swojej historii w BIK-u informację o tym, że jest żyrantem. Jeśli poręczony kredyt nie będzie spłacany – ani przez kredytobiorcę, ani przez poręczyciela, w historii w BIK-u obu tych osób znajdzie się negatywny wpis.

Kiedy żyrant nie musi spłacać kredytu?

Odpowiedź na pytanie, kiedy żyrant nie musi spłacać kredytu, jest prosta: gdy kredytobiorca reguluje terminowo raty oraz gdy całe zadłużenie zostanie przez niego spłacone.

Zakres odpowiedzialności żyranta nie może być szerszy aniżeli zaciągnięte zobowiązanie, co oznacza, że w momencie spłaty kredytu przez kredytobiorcę zostaje on zwolniony ze swojego zobowiązania. Istnieje także możliwość wycofania się z poręczenia, którą wyjaśnimy niżej.

Jakie kredyty może poręczyć żyrant?

Kredyt z poręczycielem to rozwiązanie, po które można sięgnąć zarówno w przypadku kredytu gotówkowego, jak i hipotecznego. Poręczenie kredytu najczęściej jest potrzebne w przypadku większych kwot i tak jak wspomnieliśmy wyżej, jest ono zazwyczaj wymagane przy zaciąganiu kredytu studenckiego.

Warto też pamiętać, że rodzaj poręczonego kredytu nie będzie miał wpływu na możliwość zaciągnięcia zobowiązania przez żyranta. Może on bowiem wziąć każdy kredyt, o ile posiada wiarygodność mimo poręczenia.

Musi być w stanie spłacać oba zobowiązania jednocześnie (nawet jeśli nigdy do tego nie dojdzie). Identycznie brzmi odpowiedź na pytanie, czy żyrant może wziąć kredyt hipoteczny.

Na czym polega kredyt gotówkowy z poręczycielem?

Kredyt gotówkowy z poręczycielem to dla wielu osób jedyna szansa na przyznanie pożyczki. Zazwyczaj bowiem taki kredyt udzielany jest bez zabezpieczeń, a więc wymaga od kredytobiorcy posiadania odpowiedniej zdolności.

Wskazanie żyranta zwiększa zatem szanse na uzyskanie takiego finansowania. Pożyczka gotówkowa z poręczycielem jest dostępna w większości banków.

Warto jednak pamiętać, że instytucje dzisiaj znacznie częściej preferują zamiast poręczyciela inne formy zabezpieczenia kredytu gotówkowego, np. podpisanie weksla in blanco lub wykupienie ubezpieczenia zobowiązania.

Kredyt hipoteczny z poręczycielem

Osoby, które zastanawiają się, w jaki sposób sfinansować zakup mieszkania, nierzadko rozważają prośbę do bliskiej osoby o poręczenie kredytu hipotecznego. Kiedy jest to konieczne?

W praktyce do kredytu hipotecznego nie zawsze jest potrzebny żyrant. Dla banku głównym zabezpieczeniem jest hipoteka na nieruchomości. Jeśli instytucja uzna, że posiadamy wystarczającą zdolność, to żyrant będzie zbędny. Stosowane są także inne sposoby na zabezpieczenie spłaty kredytu hipotecznego. Można ustanowić cesję z ubezpieczenia na życie kredytobiorcy czy ubezpieczenia nieruchomości od ognia i innych zdarzeń losowych.

Kredyt hipoteczny z żyrantem jest dzisiaj rzadko proponowany przez banki. Jeśli już, to oferowany jest on zazwyczaj osobom młodym, które nie mają długiej historii kredytowej i ustabilizowanej sytuacji zawodowej. Wówczas może się przydać poręczenie np. przez rodziców.

Szczególnym rodzajem poręczenia do kredytu hipotecznego jest gwarancja BGK w ramach programu „Rodzinne kredyty mieszkaniowe”. Jeśli nie masz wystarczająco wysokiego wkładu własnego do kredytu hipotecznego, możesz zaciągnąć go z gwarancją wkładu z Banku Gospodarstwa Krajowego. W efekcie mamy do czynienia z kredytem bez wkładu własnego, choć wkład ten jest poręczany, a nie darowany przez bank.

Jak odzyskać pieniądze jako żyrant?

Poręczyciel, który spłaci zobowiązanie za kredytobiorcę, może ubiegać się o zwrot pieniędzy od niego. Jest to tzw. roszczenie regresowe. Jak odzyskać pieniądze jako żyrant? Żyrant powinien w takiej sytuacji dla odzyskania swoich pieniędzy:

1. Wystosować przedsądowe wezwanie do zapłaty osobie, której poręczył kredyt.
2. Wystąpić na drogę postępowania cywilnego w sądzie i uzyskać tytuł wykonawczy.
3. Powierzyć odzyskanie należności komornikowi na podstawie wydanego tytułu wykonawczego.

A jak żyrant może odzyskać pieniądze, jeśli spłaci kredyt hipoteczny? W tym przypadku może wpisać się do hipoteki w miejsce banku i z tego tytułu dochodzić swoich roszczeń w postępowaniu sądowym.

Czy można unieważnić lub wycofać się z poręczenia kredytu?

Czy można wycofać poręczenie kredytu? Jest to bardzo trudne, ale nie niemożliwe. Jeżeli kredytobiorca spłaca zobowiązanie w terminie, to bank może przystać na takie rozwiązanie.

Zgodę na takie wycofanie poręczenia musi jednak wyrazić nie tylko bank, lecz także kredytobiorca, który najczęściej musi również przedstawić innego żyranta lub inną formę zabezpieczenia zobowiązania.

A jak unieważnić poręczenie kredytu? Istnieje możliwość złożenia do sądu wniosku o stwierdzenie nieważności oświadczenia woli żyranta. Należy jednak tutaj udowodnić, że umowa poręczenia była przez niego podpisana np. pod wpływem groźby lub błędu albo w niepełnej świadomości.

Wady i zalety poręczenia kredytu

Poręczenie kredytu przynosi korzyści w zasadzie wyłącznie kredytobiorcy. Z punktu widzenia poręczyciela jest ono bardzo ryzykowne, ponieważ może skończyć się koniecznością spłacania nie swojego zobowiązania. Choć prawo przewiduje możliwość odzyskania takich pieniędzy, w praktyce może być to bardzo trudne.

Podżyrowanie kredytu jest korzystne w zasadzie tylko w sytuacji, gdy dochodzi do niego na rzecz bliskich krewnych, np. gdy rodzice poręczają zobowiązanie dorosłemu dziecku. Wówczas jest odpowiedni poziom zaufania między stronami i większe możliwości dopilnowania, by kredytobiorca terminowo spłacał raty.

I w tym przypadku jednak warto zadbać o odpowiednie zapisy umowy, które zabezpieczą interesy poręczyciela. Wadą poręczenia jest nie tylko ryzyko związane z odpowiedzialnością finansową za nie swoje długi, lecz także pogorszenie zdolności kredytowej.

W poniższej tabeli przedstawiliśmy wady i zalety poręczenia kredytu:

Warto więc dobrze przemyśleć decyzję o podżyrowaniu cudzego kredytu, zwłaszcza jeśli jedyną korzyścią takiej decyzji będzie „dozgonna wdzięczność” znajomego.