5/7/2025 | 2:45 PM
4 min. czytania
LIBOR (London Interbank Offered Rate) to jeden z najważniejszych wskaźników w globalnym rynku finansowym, który przez wiele lat pełnił kluczową rolę przy ustalaniu oprocentowania kredytów i pożyczek. Mimo że w 2022 roku LIBOR został stopniowo zastąpiony przez inne wskaźniki, zrozumienie jego historii, metodologii oraz wpływu na kredyty i pożyczki wciąż jest istotne, szczególnie dla osób posiadających kredyty w walutach obcych.
LIBOR był jednym z najważniejszych wskaźników referencyjnych, który przez wiele lat wpływał na oprocentowanie kredytów, jednak z powodu manipulacji stawką został stopniowo zastąpiony przez inne wskaźniki. Kredytobiorcy powinni być świadomi wprowadzenia nowych wskaźników oraz wpływu tych zmian na kredyty.
-
LIBOR był stosowany do ustalania oprocentowania kredytów, zwłaszcza w walutach obcych.
-
Po likwidacji LIBOR, na rynku pojawiły się alternatywne wskaźniki, takie jak SARON, SOFR czy €STR.
-
Zlikwidowanie LIBOR miało na celu zwiększenie przejrzystości i eliminację manipulacji na rynku finansowym.
-
Kredytobiorcy, którzy mają kredyty hipoteczne oparte na LIBOR, powinni monitorować zmiany w umowach i dostosowanie oprocentowania do nowych wskaźników.
Czym jest LIBOR?
LIBOR to referencyjna stopa procentowa, po jakiej banki udzielały sobie pożyczek na rynku międzybankowym w Londynie. Jego wysokość zależała od deklaracji banków, które ustalają, na jakich warunkach są gotowe pożyczać środki innym instytucjom finansowym. LIBOR obejmowało siedem różnych okresów, w tym: ON (overnight), 1W (1 tydzień), 1M (1 miesiąc), 3M (3 miesiące), 6M (6 miesięcy), 1R (1 rok), a każda z tych stawek była ustalana codziennie na podstawie danych banków uczestniczących w panelu.
Jak działa LIBOR?
LIBOR był ustalany przez ICE Benchmark Administration w Londynie i publikowany codziennie o godzinie 11:00 GMT. Zbierane były dane od grupy 10-16 największych banków międzynarodowych, które deklarują oprocentowanie, po jakim są gotowe pożyczać pieniądze na określony czas. Po odrzuceniu skrajnych wartości obliczano średnią, która stawała się obowiązującą stawką LIBOR.
Zastosowanie LIBOR w finansach
LIBOR ma szerokie zastosowanie w finansach:
-
Kredyty hipoteczne: LIBOR był używany do ustalania oprocentowania kredytów hipotecznych w walutach takich jak frank szwajcarski (CHF), dolar amerykański (USD), funt brytyjski (GBP) czy euro (EUR).
-
Pożyczki: Banki wykorzystywały LIBOR jako punkt odniesienia przy ustalaniu oprocentowania pożyczek dla firm oraz osób prywatnych.
-
Instrumenty finansowe: LIBOR był także wykorzystywany do wyceny wielu instrumentów finansowych, takich jak obligacje, kontrakty terminowe, opcje czy instrumenty pochodne.
Zmiany i przyszłość LIBOR
W wyniku skandali związanych z manipulowaniem stawkami LIBOR, w 2017 roku zapowiedziano stopniowe wygaszanie tego wskaźnika. Ostatecznie LIBOR został całkowicie wycofany do końca 2021 roku, a jego miejsce zajęły nowe wskaźniki referencyjne, takie jak SARON (Swiss Average Rate Overnight) dla franka szwajcarskiego oraz SOFR (Secured Overnight Financing Rate) dla dolara amerykańskiego. W Polsce odpowiednikiem LIBOR jest WIBOR (Warsaw Interbank Offered Rate), który odnosi się do kredytów w złotych.
Kontrowersje wokół LIBOR
Jednym z powodów likwidacji LIBOR były liczne skandale związane z manipulowaniem tym wskaźnikiem. Banki, które uczestniczyły w ustalaniu stawki LIBOR, były oskarżane o ustawianie stawki na poziomie korzystnym dla ich własnych transakcji, co prowadziło do nieuczciwego kształtowania rynku finansowego. W odpowiedzi na te nieprawidłowości wprowadzono szereg regulacji prawnych mających na celu zapewnienie większej przejrzystości i rzetelności przy ustalaniu stóp referencyjnych.
Jak LIBOR wpłynął na kredyty?
LIBOR miał bezpośredni wpływ na wysokość oprocentowania kredytów, szczególnie tych udzielanych w walutach obcych. Wzrost LIBOR oznaczał wyższe raty kredytów, co było szczególnie odczuwalne w przypadku kredytów hipotecznych we frankach szwajcarskich czy dolarach amerykańskich. Ponieważ LIBOR był wskaźnikiem zmiennym, oprocentowanie kredytów także podlegało zmianom, co wpływało na stabilność finansową kredytobiorców.
Alternatywy dla LIBOR
Po likwidacji LIBOR, na rynku pojawiły się alternatywne wskaźniki referencyjne, takie jak:
-
SARON (Swiss Average Rate Overnight) dla franka szwajcarskiego,
-
SOFR (Secured Overnight Financing Rate) dla dolara amerykańskiego,
-
€STR (Euro Short-Term Rate) dla euro,
-
TONAR (Tokyo Overnight Average Rate) dla jena japońskiego.
Te wskaźniki opierają się na rzeczywistych transakcjach rynkowych, co ma na celu zwiększenie przejrzystości i eliminację ryzyka manipulacji.
Ciekawostka
Zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/168, LIBOR zostanie zastąpiony przez inne stawki referencyjne, a likwidacja LIBOR-u nie wpłynie na stabilność rynku finansowego, pod warunkiem wprowadzenia odpowiednich zamienników. W przypadku kredytów hipotecznych, które były oprocentowane według LIBOR, banki będą musiały zaktualizować umowy, aby uwzględnić nowe wskaźniki.
Podsumowanie
LIBOR przez lata pełnił istotną rolę w kształtowaniu rynku kredytowego na całym świecie. Jego likwidacja wymusiła zmiany w strukturze wielu umów kredytowych, a w jego miejsce wprowadzono nowe wskaźniki referencyjne. Kredytobiorcy, którzy mają kredyty walutowe, powinni być świadomi tych zmian i monitorować sytuację, aby uniknąć niekorzystnych konsekwencji.
Dodatkowe źródła:
https://pl.wikipedia.org/wiki/LIBOR
https://web.archive.org/web/20140413142643/https://www.theice.com/iba_calculation.jhtml
