Likwidacja WIBOR®-u w Polsce. Co oznacza WIBOR® usunięty z kredytu?

Wskaźnik WIBOR® w ofertach kredytów hipotecznych i innych ma wkrótce zostać zastąpiony innym. Co z WIBOR-em w najbliższym czasie? Sprawdziłem, jakie plany ma polski rząd:

• Likwidacja WIBOR-u® polega na jej zastąpieniu inną stawką.
• Wykluczenie stawki WIBOR® z ofert kredytowych ma nastąpić do końca 2027 roku.
• WIRON został wybrany jako stawka zastępująca WIBOR® – to jednak zmieniło się w marcu 2024 roku. KS NGR ma dokonać przeglądu innych wskaźników.
• Aktualny WIRON tylko nieznacznie różni się od WIBOR-u®.
• Likwidacja WIBOR-u a kredyt hipoteczny – sprawdziłem, czy zyskasz na takiej operacji.
• Kredyty na WIRON udzielane są przez ING Bank Śląski i VeloBank.

Na czym polega likwidacja wskaźnika WIBOR®?

Sprawdziłem – nie do końca może być to znaczącą pomocą dla spłacających kredyty, a i termin likwidacji WIBOR-u w 2024 roku uległ zmianie. Skąd w ogóle pomysł zmiany?

Między październikiem 2021 r. a wrześniem 2022 r. mieliśmy do czynienia z serią podwyżek stóp procentowych Narodowego Banku Polskiego. Decyzje Rady Polityki Pieniężnej spowodowane były rosnącą inflacją.

Zaczęła jednak powoli spadać. Według danych GUS za maj 2023 r. jej wysokość wyniosła 13%, w kwietniu – 14,7%, natomiast w kwietniu 2024 roku – według danych NBP 4,1%. Ze wstępnych szacunków GUS wynika, że w maju 2024 roku inflacja była jeszcze niższa – wyniosła 2,5%, czyli dokładnie tyle, ile wynosi cel inflacyjny NBP.

Kiedy rosła inflacja, w konsekwencji rósł też wskaźnik WIBOR®, od którego uzależnione jest oprocentowanie zobowiązań udzielanych w złotówkach. Na szczęście okres wzrostów wysokości tego wskaźnika najpewniej mamy już za sobą. WIBOR® 3M na dzień 31 maja 2024 roku wynosił 5,85%, a WIBOR® 6M – 5,86%. To, jak oba wskaźniki zmieniały się od kwietnia 2022 r., możesz zobaczyć na wykresie.

 Źródło: Na podstawie danych GPW Benchmark

W kwietniu 2022 r. premier Morawiecki zaprezentował czteropunktowy plan pomocy Polakom, których dotknęły podwyżki stóp procentowych. Obejmował on wówczas:

• Rządowe wakacje kredytowe, udzielane bezpłatnie kredytobiorcom raz na kwartał – rata będzie odraczana bez naliczania w związku z tym dodatkowych odsetek.
• Zastąpienie stawki WIBOR® (miało to nastąpić 1 stycznia 2023 r.).
• Zwiększenie pomocy z Funduszu Wsparcia dla Kredytobiorców i dokapitalizowanie go kwotą 1,4 mld zł.
• Uruchomienie nowego funduszu wzmacniającego odporność sektora bankowego – banki komercyjne miały przekazać do niego 3,5 mld zł ze swoich zysków.

Integralnym elementem planu tarczy dla kredytobiorców miała być likwidacja stawek WIBOR® 6M czy 3M. To dwa najczęściej wykorzystywane przy szacowaniu wysokości oprocentowania kredytów złotowych. Od dłuższego czasu eksperci wypowiadali się, że należy zastąpić je wskaźnikiem referencyjnym, który będzie korzystniejszy dla kredytobiorców. System jego ustalania miał stać się bardziej transparentny. Na miejsce stawki WIBOR® 6 września 2022 r. wybrany został wskaźnik WIRON.

Podobny los spotkał już w 2022 r. wskaźnik LIBOR. Zgodnie z decyzją Komisji Europejskiej w jego miejsce został wprowadzony wskaźnik SARON. Wszyscy spłacający kredyty we frankach szwajcarskich, oprocentowane na podstawie stawki LIBOR, do której dodawana była marża bankowa, obecnie mają wprowadzony wskaźnik SARON.

Sytuacja w przypadku WIBOR®-u wyglądała jednak nieco inaczej. W przeciwieństwie do LIBOR-u jest on wskaźnikiem stosowanym wyłącznie w Polsce. Stąd też wynikała potrzeba wypracowania odpowiednich przepisów z nim związanych na poziomie krajowym.

Komitet Sterujący Narodowej Grupy Roboczej już w 2022 roku zaakceptował tzw. Mapę Drogową procesu prowadzącego do zastąpienia wskaźników referencyjnych WIBOR i WIBID przez nowy wskaźnik referencyjny. Obejmowała ona kamienie milowe:

• 2022 – wybór docelowego wskaźnika referencyjnego RFR oraz identyfikacja zakresu działania NGR celem skutecznej i bezpiecznej jego implementacji – wybrano wskaźnik WIRON.
• 2023 – zapewnienie stopniowego wprowadzania nowo wybranego wskaźnika referencyjnego do umów i instrumentów finansowych – budowanie realnej podstawy do przebudowy funkcjonowania systemu finansowego.
• 2024 – zakłada się budowę przestrzeni do wycofywania produktów i instrumentów stosujących WIBOR na rzecz produktów i instrumentów stosujących WIRON, aż do ich całkowitego wyparcia.
• 2025 – Powszechne stosowanie RFR.

Pod koniec 2023 roku KS NGR podjął decyzję o zmianie maksymalnych terminów realizacji Mapy Drogowej. Wskazał finalny moment konwersji na koniec 2027 roku. Czy da się usunąć WIBOR® i kiedy to może nastąpić? Zobacz ze mną!

Kiedy WIBOR® zostanie zlikwidowany?

Całą konwersję nadal planuje się przeprowadzić do końca 2027 roku. Oznaczać to ma, że z dniem 1 stycznia 2028 roku we wszystkich umowach kredytowych i w ofertach bankowych WIBOR® nie będzie miał już racji bytu.

29 marca 2024 roku KS NGR podjął decyzję o rozpoczęciu procesu przeglądu i analizy wskaźników alternatywnych dla WIBOR-u typu Risk Free Rate (RFR). Przegląd ma obejmować zarówno wskazany uprzednio WIRON, jak i inne możliwe indeksy i wskaźniki. Nie jest więc już na 100% pewne, że WIBOR® zostanie zastąpiony przez WIRON.

Likwidacja WIBOR-u a kredyt hipoteczny

Skoro likwidacja stawki WIBOR® jest jednym z filarów rządowej tarczy dla osób mających kredyty złotowe, to musi to wpłynąć na kredytobiorców, zwłaszcza tych, którzy mają zaciągnięty kredyt hipoteczny.

Gwałtowny wzrost wysokości głównych stóp procentowych obserwowany w 2022 roku spowodował wzrost wskaźnika referencyjnego WIBOR®. Jeszcze we wrześniu 2021 r. WIBOR® 3M wynosił zaledwie 0,24%, a WIBOR® 6M – 0,28%. 

Tymczasem w maju 2022 r. WIBOR® 3M wynosił już 6,44%, a WIBOR® 6M – 6,66%. Tak ogromne podwyżki musiały wpłynąć z czasem na koszty kredytowania.

Rząd musiał w pewien sposób zareagować. Najpierw więc pojawiały się głosy, że WIBOR® zostanie zastąpiony przez stawkę POLONIA, co powinno przełożyć się na zmniejszenie wysokości oprocentowania zobowiązań hipotecznych.

KS NGR wybrał WIRON do zastąpienia WIBOR-u®. W styczniu 2023 roku WIRON 1M wynosił 5,90%, następnie się wahał, aż do uzyskania na koniec roku wartości 4,92%. W tym samym czasie malał również WIBOR®. Na koniec maja 2024 roku WIRON 1M wyniósł 5,1765%.

W czerwcu 2023 roku ING Bank Śląski jako pierwszy wprowadził do swojej oferty kredyt hipoteczny oparty na stawce WIRON. Był to kredyt mieszkaniowy ze zmiennym oprocentowaniem, zależnym od wskaźnika WIRON.

Kolejnym bankiem, który zdecydował się na podobny krok, był VeloBank. Chodzi tu o kredyt mieszkaniowy z oprocentowaniem stałym przez 5 kolejnych lat. Jeśli więc mówimy o relacji pomiędzy kredytem mieszkaniowym, likwidacją WIBOR-u a stałym oprocentowaniem, to jest to dobry przykład. Kredyt hipoteczny w VeloBanku ma oprocentowanie opierające się na wskaźnik-u WIRON 1M Stopa Składana.

Zalety i wady likwidacji stawki WIBOR

Kredytobiorcy hipoteczni spłacający zobowiązania złotowe mieli dzięki temu płacić niższe raty. Zastąpienie WIBOR-u® inną stawką, np. WIRON-em, niekoniecznie wiązać się będzie jednak wyłącznie z korzyściami dla Ciebie jako kredytobiorcy. Plusy i minusy likwidacji stawki WIBOR zestawiłem w poniższej tabeli.

Co zamiast WIBOR-u®? Wskaźnik WIRON

Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) poinformowała, że Komitet Sterujący Narodowej Grupy Roboczej wybrał indeks WIRON® jako alternatywny wskaźnik referencyjny stopy procentowej. Pod koniec marca 2024 roku KS NGR podjął jednak decyzję, na wniosek Ministerstwa Finansów, o przeglądzie i analizie wskaźników alternatywnych względem WIBOR-u®, typu Risk Free Rate. Nie jest więc pewne, że to właśnie WIRON zastąpi WIBOR(R), choć jeszcze do niedawna były takie plany.

Likwidacja WIBOR-u® miała być rozłożona w czasie. Jak już wspominałem, zgodnie z pierwotną mapą drogową opracowaną przez KS NGR:

• Od grudnia 2022 r. uczestnicy rynku mieli stosować wskaźnik WIRON® w nowych instrumentach finansowych.
• Od 2023 r. banki mogły oferować kredyty o zmiennej stopie ustalanej na podstawie wskaźnika WIRON® równolegle z kredytami, których oprocentowanie jest ustalane na podstawie stawek WIBOR® 3M i 6M.
• Od 2024 r. zmienne oprocentowanie kredytów na cele mieszkaniowe mogło być ustalane tylko na podstawie wskaźnika WIRON® 1M Stopa Składana.

Tak więc odpowiedź na pytanie „kiedy likwidacja WIBOR®?” brzmiała do niedawna „w 2025 roku”. Obecnie to koniec 2027 roku.

Źródło: Dane z GPW Benchmark

Jak widać, najwyższy poziom w ostatnich dwóch latach wskaźnik WIRON przyjął w sierpniu 2023 roku. Na koniec maja 2024 roku WIRON 1M wynosił 5,18 proc., co pozostaje wartością średnią – pomiędzy najniższym poziomem 4,60 proc. a najwyższym 6,26%.

WIRON i WIBOR® różnią się względem siebie nie tylko wysokością stawki i trybem jej zmiany, lecz także wieloma innymi cechami:

• WIRON wykazuje się większą stabilnością w porównaniu z WIBOR-em®, a także mniejszą podatnością na zmiany wysokości stóp procentowych.
• Przy obliczaniu aktualnej stawki WIBOR® bazuje się na deklaracjach banków, a WIRON jest ustalany na bazie rzeczywistych transakcji z uwzględnieniem działań dużych przedsiębiorstw, dlatego jest rzetelny.
• WIBOR® ustalany jest właściwie codziennie, a jego wartość nie jest uzależniona od poprzednich, podczas gdy WIRON jest naliczany w postaci procentu składanego z dziennych notowań przez ostatnie 3 miesiące.   

Które banki jako pierwsze zlikwidowały wskaźnik WIBOR®?

Banki już na początku 2023 roku mogły proponować kredyty hipoteczne o zmiennej stopie procentowej, na podstawie wskaźnika WIRON 1M Stopa Składana. Jednak większość z nich cały czas udziela zobowiązań, których oprocentowanie jest sumą stawki WIBOR® 3M lub 6M i marży. Trzy instytucje – Bank Millennium, BNP Paribas i ING Bank Śląski – zawiesiły pod koniec 2022 r. udzielanie kredytów o zmiennym oprocentowaniu.

Ostatni z wymienionych poinformował także, że od 26 czerwca 2023 r. będzie przyjmował wnioski o kredyty mieszkaniowe o zmiennej stopie procentowej ustalanej na podstawie wskaźnika WIRON 1M Stopa Składana powiększonego o marżę. Wysokość marży uzależniona była od oferty i wynosiła od 2,34% do 2,39%.

W pierwszym okresie wskaźnik referencyjny WIRON® 1M Stopa Składana był ustalany w wysokości tego wskaźnika z ostatniego dnia roboczego miesiąca kalendarzowego poprzedzającego miesiąc, w którym została zawarta umowa. Zmiana wskaźnika referencyjnego nastąpiła po uruchomieniu kredytu, w dniu określonym jako dzień spłaty raty kapitałowo-odsetkowej. Każda następna miała miejsce co miesiąc od poprzedniej.

W ING Banku Śląskim możesz skorzystać z oferty kredytów hipotecznych z oprocentowaniem zmiennym opartym na WIRON-ie 1M Stopa Składana, powiększonym o marżę wynoszącą:

• 3,25 proc. – w ofercie standardowej bez dodatkowych warunków, RRSO 9,2 proc., z prowizją 1,9 proc.;
• 3,15 proc. – w ofercie Łatwy Start, z RRSO 8,87 proc. i bez prowizji;
• 2,85 proc. – w ofercie Lekka rata, z RRSO 8,75% i z prowizją 1,9 proc.

W przypadku wyboru kredytu hipotecznego w ING Banku śląskim w ofercie Łatwy start lub Lekka rata musisz spełnić dodatkowe warunki. Dotyczą one posiadania konta w tym samym banku i zapewnienia na nim regularnych wpływów.

Możesz ponadto skorzystać z oferty kredytu hipotecznego w ING ze stałą stopą oprocentowania przez 5 lat. Masz przy tym do wyboru propozycję specjalną Słoneczna oferta, standardową, Łatwy start i Lekka rata. Do tego ofertę specjalną kredytu hipotecznego na dom energooszczędny, gdzie oprocentowanie wynosi:

• 7,58 proc. w Słonecznej ofercie w opcji łatwy start bez prowizji, z RRSO 8,16 proc;
• 7,53 proc. w Słonecznej ofercie w opcji Lekka rata z prowizją 1,5 proc., z RRSO 8,31 proc.;
• 8,43 proc. w ofercie standardowej, z prowizją 1,90 proc. i RRSO 9,22 proc.;
• 8,33 proc. w ofercie Łatwy start z dodatkowymi warunkami, bez prowizji i z RRSO 8,96 proc.;
• 8,03 proc. w ofercie Lekka rata z dodatkowymi warunkami, z prowizją 1,9 proc. i z RRSO 8,86%;
• 7,40 proc. w ofercie specjalnej – kredyt hipoteczny na dom energooszczędny, bez prowizji i z RRSO 7,96 proc.

Natomiast w VeloBanku oferta kredytu hipotecznego mieszkaniowego ma okresowo stałe oprocentowanie oparte na WIRON-ie 1M Stopa Składana. Jego RRSO wynosi 8,12 proc. Oprocentowanie stałe w okresie 5 pierwszych lat kredytowania to 7,14 proc. w skali roku.  W dalszym okresie oprocentowanie zmienne ustalane jest na podstawie WIRON-u 1M. Bank nie pobiera prowizji za przystąpienie do kredytu.

Czy po likwidacji WIBOR-u® kredyty hipoteczne są tańsze?

Nie jest łatwo odpowiedzieć na pytanie, czy likwidacja stawki WIBOR® i zastąpienie jej wskaźnikiem WIRON 1M Stopa Składana sprawi, że kredyty hipoteczne w złotych będą tańsze. Wynika to przede wszystkim z tego, że wysokość marży kredytu hipotecznego jest ustalana indywidualnie i może być uzależniona od wielu czynników, np.:

• promocji (tak jak w ING Banku Śląskim),
• kwoty kredytu,
• wysokości wskaźnika LtV,
• czy dodatkowych produktów, z których zdecyduje skorzystać się kredytobiorca.

Obecnie nie ma też możliwości porównania wysokości marż doliczanych do wskaźnika WIRON 1M Stopa Składana, z uwagi na to, że takie kredyty oferują zaledwie dwa banki w Polsce.

Likwidacja stawki WIBOR® i zastąpienie jej stawką WIRON niekoniecznie będzie wiązała się dla Ciebie jako kredytobiorcy z dużą zmianą w wysokości oprocentowania kredytu, a co za tym idzie – w wysokości kosztów kredytowania. Wszystko przez to, że różnice występujące pomiędzy nimi nie są zbyt wysokie. Kalkulator rat kredytu hipotecznego pozwoli Ci wyliczyć, jaką ratę będziesz spłacać w przypadku zmiany wysokości oprocentowania kredytu.

Musisz uświadomić sobie to, że WIRON to wskaźnik obliczany na podstawie faktycznych transakcji overnight, dlatego zachowuje większą stabilność niż WIBOR®, ale ten ostatni dzięki malejącym stopom procentowym, a najpewniej z tym będziemy mieli do czynienia na koniec 2024 roku i z początkiem 2025 roku, mógłby Ci przynieść znacznie większe korzyści w postaci obniżenia kosztów spłacanego kredytu.