O ile wzrośnie rata kredytu po kolejnej podwyżce stóp procentowych? Obliczenia

Wysokość spłacanej raty kredytu obciąża Twój domowy budżet. Wraz ze wzrostem stóp procentowych rośnie m.in. obciążenie z tytułu spłaty kredytu hipotecznego. Sprawdziłam, o ile wzrośnie rata po zmianie wysokości głównych stóp procentowych NBP: 

• Rata kredytu złotowego rośnie po wzroście stóp procentowych NBP. 
• WIBOR(R) czy WIRON decyduje o wysokości oprocentowania kredytów w PLN. 
• Raty kredytów mogą realnie spaść dopiero w 2025 roku.  

Czy rata kredytu może wzrosnąć?

Rata kredytu może wzrosnąć, jeśli jest to zobowiązanie ze zmiennym oprocentowaniem. Jego koszt zależy wówczas od stawki procentowej, np. WIBOR-u(R) i marży bankowej. W zależności od tego, jak kształtuje się polityka pieniężna w państwie, zwłaszcza wysokość stóp procentowych, inna będzie wysokość stawki WIBOR(R).  

Zaciągając kredyt hipoteczny, gotówkowy czy nawet pożyczkę, musisz mieć świadomość ryzyka stopy procentowej. Jest to nic innego jak ryzyko zmiany wysokości stóp, które przekładają się na modyfikację oprocentowania zobowiązania, od którego z kolei zależy wysokość rat. 

Stopa procentowa to wyrażony w procentach wskaźnik określający koszt pożyczenia pieniądza. W Polsce mamy aż 5 rodzajów takich wskaźników, a ich wysokość ustalana jest przez Radę Polityki Pieniężnej, działającą przy Narodowym Banku Polskim. 

Poprzez kształtowanie poziomu stóp procentowych RPP próbuje utrzymać inflację w Polsce na stabilnym poziomie (docelowo powinna ona wynosić około 2,5%, co jest celem inflacyjnym): 

• przy zbyt wysokiej inflacji – stopy procentowe są podwyższane, 
• przy zbyt niskiej inflacji lub spowolnieniu gospodarczym – stopy procentowe są obniżane. 

Przypomnę, że kwota miesięcznej raty obejmuje część pożyczonego kapitału oraz właśnie część odsetek od kredytu. Jeśli zatem: 

• wskutek podwyżki stóp procentowych NBP rośnie oprocentowanie kredytu, rosną także odsetki i podnosi się automatycznie wysokość raty, 
• wskutek obniżki stóp procentowych NBP maleje oprocentowanie kredytu, obniżają się także odsetki i zmniejsza się automatycznie wysokość raty. 

Ustalane przez Radę Polityki Pieniężnej stopy procentowe wpływają także na oprocentowanie nowych zobowiązań. Jeśli więc są one podwyższane, kredyty drożeją i musisz je spłacać w wyższych ratach. 

We wrześniu i w październiku 2023 roku RPP dwukrotnie obniżyła stopy procentowe w Polsce. Wskutek tego stopa referencyjna NBP spadła do następujących poziomów: 

• 7 września 2023 r. – 6,00%, 
• 5 października 2023 r. – 5,75%. 

W kolejnych miesiącach, pomimo malejącej inflacji RPP, nie zdecydowała się na dalsze obniżki. Nie wiadomo, czy dojdzie do nich jeszcze w 2024 roku. 

Poniżej wyjaśniamy, w jaki sposób zmiany stóp procentowych wpłynęły na raty, zarówno w odniesieniu do kredytów hipotecznych, jak i tych gotówkowych. Boisz się, że rata Twoich zobowiązań znacząco wzrośnie? Skonsoliduj je! Zobacz nasz ranking kredytów konsolidacyjnych! >> 

Kiedy raty kredytów mogą wzrosnąć? 

Raty kredytów mogą wzrosnąć, jeśli zostanie zwiększone oprocentowanie zobowiązania. Dotyczy to w pierwszej kolejności produktów finansowych z oprocentowaniem zmiennym. Chciałabym jednak zwrócić także Twoją uwagę na to, że przy zaciąganiu kredytu z oprocentowaniem stałym, pozostaje ono niezmienne np. przez 5-10 lat, ale później również będziesz mierzyć się z możliwym wzrostem odsetek.

Dlaczego w razie obowiązywania oprocentowania stałego rata kredytu wzrośnie? Ponieważ po wskazanym przez bank czasie wysokość oprocentowania jest weryfikowana i zmieniana.  

Komu wzrośnie rata kredytu? Będziesz mieć do czynienia z taką sytuacją w przypadku: 

• wzrostu stawki bazowej, np. WIBOR(R), wraz ze wzrostem stóp procentowych w Polsce; 
• wzrostu stawki bazowej wraz z pojawieniem się coraz większej liczby opinii o możliwym zacieśnieniu prowadzonej polityki pieniężnej; 
• zmiany oprocentowania stałego na oprocentowanie zmienne, po okresie obowiązywania stałej stopy procentowej. 

Podniesienie stopy procentowej a kredyt hipoteczny

Podwyżki stóp procentowych najbardziej odczuwalne są przez osoby spłacające kredyty hipoteczne ze zmiennym oprocentowaniem. Jak stopy procentowe wpływają na kredyt? Oprocentowanie takich zobowiązań zależy od dwóch elementów: 

• stałej marży banku, 
• zmiennej stawki, np. wskaźnika WIBOR(R) – najczęściej WIBOR-u 3M lub WIBOR-u 6M. 

Musisz wiedzieć, jak stopy procentowe wpływają na kredyt. Otóż wysokość WIBOR-u(R) zmienia się głównie pod wpływem modyfikacji stopy referencyjnej NBP. Jeśli zatem stopa ta jest podnoszona przez RPP, rośnie również WIBOR(R), i na odwrót. 

Poniżej pokazuję, jak zmieniły się koszty kredytu hipotecznego na skutek modyfikacji wysokości stóp procentowych. Rata kredytu w takim przypadku również z czasem ulegała zmianie. W naszych przykładach wykorzystaliśmy stawki wskaźników WIBOR 3M i 6M, które obowiązywały 1 sierpnia 2023 i 2024 roku. 

Źródło: opracowanie własne na podstawie kalkulatora rat kredytu hipotecznego Totalmoney.pl, dane w tabeli aktualne na 8.08.2024. 

Spadek stóp procentowych we wrześniu i październiku 2023 roku spowodował obniżenie wysokości WIBOR-u(R), a wraz z nimi zmniejszyły się raty kredytów złotowych.  

Analogicznie, wraz z podniesieniem wysokości stóp procentowych i zmianą na plus stawki WIBOR(R) będziesz płacić wyższe raty. Wyjątkiem będzie sytuacja, gdy spłacasz kredyt hipoteczny ze stałym oprocentowaniem. Do pewnego stopnia chroni on przed skutkami kolejnych podwyżek stóp procentowych. Niektóre instytucje wprowadziły też do swojej oferty kredyty z WIRON-em, który notowany jest na niższych poziomach niż WIBOR(R). 

W takim razie czy rata kredytu hipotecznego może wzrosnąć jeszcze w 2024 roku? W najbliższych miesiącach jest to mało prawdopodobne. Jednak w przyszłości kolejne wzrosty stóp mogą się powtórzyć, np. jeśli ponownie zwiększy się inflacja. W takiej sytuacji, jeżeli chcesz oszacować, o ile może wzrosnąć rata kredytu hipotecznego, to kalkulator kredytu hipotecznego dostępny na Totalmoney.pl pomoże Ci to szybko obliczyć. 

Podniesienie stopy procentowej a kredyt gotówkowy

Jeśli jesteś zdecydowany na kredyt gotówkowy, najczęściej wybierzesz ten, który opiera się na stałej stopie procentowej. To oznacza, że całkowity koszt zobowiązania poznajesz już w momencie podpisania umowy. Wysokość rat zostaje szczegółowo określona w harmonogramie i nie zmieni się przez cały okres spłaty. 

Czy rata kredytu gotówkowego może wzrosnąć? Tak, jeśli umowa przewiduje zmienne oprocentowanie. Tutaj, podobnie jak w analogicznym przypadku dotyczącym kredytu hipotecznego, wpływ na zmianę wysokości oprocentowania kredytu gotówkowego mają stopy procentowe NBP. 

Pamiętaj, by wybierając kredyt gotówkowy, poświęcić czas na porównanie ofert za pomocą kalkulatora kredytowego. Dzięki temu obniżysz swoje miesięczne wydatki do minimum. 

Zazwyczaj banki przy ustalaniu oprocentowania kredytów gotówkowych biorą pod uwagę WIBOR 3M. Należy jednak pamiętać, że muszą tutaj uwzględniać ograniczenia narzucone przez przepisy. 

Wg kodeksu cywilnego maksymalne oprocentowanie kredytu w skali roku nie może bowiem przekraczać dwukrotności odsetek ustawowych. Te są równe sumie stopy referencyjnej NBP i 3,5 punktu procentowego.  

W sierpniu 2024 roku główna stopa NBP wynosiła 5,75%, co oznaczało, że maksymalne oprocentowanie kredytów konsumenckich nie mogło przekraczać 18,5%.  

Poniżej prezentuję, o ile spadła rata kredytu gotówkowego po obniżce stóp procentowych. Zakładam, że średnie oprocentowanie w sierpniu 2023 roku wynosiło 13%, a w sierpniu 2024 roku 11%.  

Po ostatnich obniżkach stóp procentowych we wrześniu i październiku 2023 r. oprocentowanie kredytów gotówkowych kształtuje się średnio na poziomie od 10 do 12 proc., a więc wciąż jest tak samo wysokie jak rok temu. 

Jeśli więc teraz planujesz wziąć kredyt gotówkowy, pamiętaj, by poświęcić czas na porównanie ofert i wybrać ten z możliwie jak najniższym oprocentowaniem. Zwróć jednak uwagę także na pozostałe opłaty, np. wysokość prowizji, która może znacznie podnieść całkowity koszt zobowiązania. 

Pamiętaj, czym jest całkowity koszt kredytu i że w ujęciu procentowym odzwierciedla go tzw. RRSO. To wskaźnik, który ma kluczowe znaczenie przy wyborze najtańszego zobowiązania gotówkowego. 

O ile może wzrosnąć rata kredytu przy podwyżce stóp procentowych NBP?

Obniżenie stóp procentowych NBP we wrześniu i październiku 2023 r. przełożyło się na spadek poziomów wskaźników wykorzystywanych przez banki do wyznaczania oprocentowania kredytów, czyli WIBOR(R) i WIRON. Na dzisiaj, czyli 14 wrzesień 2025 r. stawki tych wskaźników wynosiły odpowiednio:

• WIBOR 3M – 4,74 %
• WIBOR 6M – 4,61 %
• WIRON 1M Stopa składana – 4,33 %

Według prognoz analityków w najbliższych miesiącach stopy procentowe prędzej będą dalej obniżane niż podwyższane. A co, jeśli przewidywania rynku się nie sprawdzą i Rada Polityki Pieniężnej zdecyduje się je podwyższyć? Choć obecnie jest to mało prawdopodobne, sprawdź, o ile w takim przypadku wzrosłyby raty. 

Poniżej przedstawiam taką symulację dla kredytów z oprocentowaniem zmiennym opartym na WIBOR-ze 3M i marży 2% oraz okresem spłaty 25 lat. 

Pokazuję wyliczenia, o ile maksymalnie może wzrosnąć rata kredytu hipotecznego, jeśli RPP podniesie stopy o 0,25, 0,50 lub 0,75 p.p., a podwyżki te spowodują taki sam wzrost stawki WIBOR 3M. 

Źródło: Opracowanie własne na podstawie kalkulatora rat kredytu hipotecznego Totalmoney.pl, dane w tabeli aktualne na 8.08.2024 roku.

Jak przygotować się przed ewentualną podwyżką stóp procentowych?

Posiadając kredyt ze zmiennym oprocentowaniem, zwłaszcza ten o długim terminie spłaty, zawsze trzeba liczyć się z ryzykiem podwyżki stóp procentowych i wzrostem rat kredytowych. Na taką ewentualność warto się więc także zawczasu zabezpieczyć.

Budowanie poduszki finansowej wydaje się w tym wypadku najlepszym rozwiązaniem. Warto więc regularnie odkładać pieniądze np. na koncie oszczędnościowym, aby zgromadzone w ten sposób środki można było przeznaczyć na pokrycie rosnących rat.

Drugą opcją jest przejście na oprocentowanie stałe, które jest odporne na zmianę stóp procentowych. Dzięki zmianie oprocentowania zmiennego na stałe można więc zamrozić swoje raty na tej samej wysokości na okres np. 5 lat lub nawet do końca trwania umowy. Jednak takie stałe oprocentowanie opłaca się głównie w okresie podwyżek stóp procentowych, a nie ich obniżek, jak ma to miejsce teraz.

Koszt kredytu a stopy procentowe. Prognozy na 2025

W 2023 roku doszło do dwóch obniżek w zakresie wysokości stóp procentowych. Jednak od tego czasu do sierpniowego posiedzenia RPP nic w tym względzie się nie zmieniło. Jako kredytobiorca możesz zastanawiać się, czy rata może wzrosnąć przy braku modyfikacji wysokości stóp procentowych. Jak pokazują statystyki stawki WIBOR(R) czy WIRON – jak najbardziej. 

Banki w oczekiwaniu na ruch ze strony RPP spekulują, czy może dojść do zmiany wysokości stóp. Biorą pod uwagę dane napływające z rynku, zwłaszcza wysokość inflacji. O ile do lipca 2024 roku była ona malejąca, o tyle po uwolnieniu cen energii elektrycznej i cieplnej wraz z początkiem tegorocznych wakacji zdaniem ekonomistów zacznie rosnąć. Jak zmieni się w takim razie rata kredytu? Musisz liczyć się z ryzykiem jej wzrostu.  

Prognozy analityków wskazują, że jastrzębie nastawienie członków RPP utrzyma się co najmniej do końca 2024 roku. Nie możesz więc liczyć na znaczące oszczędności na ratach w tym roku. Ekonomiści PKO Banku Polskiego, w kwartalniku makroekonomicznym banku, wskazują, że: 

Inflacja konsumencka w Polsce w grudniu 2024 r. wyniesie 4,6% r/r, a lokalny szczyt odnotuje na koniec I kwartału 2025 r., nieznacznie poniżej 6%, aby w grudniu 2025 r. obniżyć się do 3,3%.

Zdaniem PKO BP do wznowienia obniżek stóp procentowych dojść może dopiero w lipcu 2025 roku. Z pewnością nie dojdzie do tego w 2024 roku, co potwierdził wprost prezes NBP Adam Glapiński.  

Eksperci z Pekao dodają przy tym: 

Członkowie RPP spekulują, że w drugiej połowie 2025 roku pojawi się przestrzeń do obniżek stóp, ale naszym zdaniem stanie się to najwcześniej w 2026 roku.

O ile spadnie rata kredytu, jeśli RPP zdecyduje się na oczekiwany przez wszystkich kredytobiorców krok i obniży stopy procentowe? To zależy, w jakiej skali taka obniżka będzie miała miejsce. Pamiętaj też, że taki krok ze strony RPP nie od razu przełoży się na wysokość spłacanych przez Ciebie rat.