Czy obniżka stóp procentowych wpływa na zdolność kredytową?

Z początkiem września 2023 r. Rada Polityki Pieniężnej zdecydowała się wreszcie na długo oczekiwane obniżenie stóp procentowych i to o aż 0,75 p.p. Stopy procentowe NBP wróciły przez to do poziomu z czerwca ubiegłego roku, co powinno przełożyć się wkrótce na spadek oprocentowania kredytów oraz rat kredytowych.

Taka obniżka stóp procentowych na zdolność kredytową również będzie mieć wpływ i poniżej wyjaśniamy, na czym on będzie polegał.

Czy stopy procentowe NBP wpływają na zdolność kredytową?

Przed udzieleniem kredytu banki zawsze wyliczają zdolność kredytową klienta, aby oszacować, czy poradzi sobie on ze spłatą comiesięcznych rat. Co ma wpływ na zdolność kredytową?

Przede wszystkim wysokość dochodów oraz koszty ponoszone przez kredytobiorcę na spłatę zobowiązań. Zgodnie z rekomendacją KNF wszystkie obciążenia finansowe (łącznie z ratą nowego kredytu) nie powinny bowiem przekraczać 40% lub 50% zarobków kredytobiorcy.

Jeśli więc np. zarabiasz 5000 zł miesięcznie i nie masz innych pożyczek, bank zgodzi się udzielić Ci kredytu, o ile jego rata nie przekroczy kwoty 2000-2500 zł. Jest to oczywiście ogólny szacunek, ponieważ na zdolność kredytową wpływają także inne kwestie np. liczba osób na utrzymaniu.

Po wyliczeniu, na jakiej spłatę raty Cię stać, bank musi jednak jeszcze obliczyć, jak wysoki kredyt może Ci udzielić. To natomiast w dużej mierze zależy od jego oprocentowania.

Na jego podstawie bank dolicza bowiem odsetki, które powinny się „zmieścić” w obliczonej kwocie raty. Zasada jest więc tutaj prosta:

• wyższe oprocentowanie sprawia, że większe są odsetki, a więc przy tym samym poziomie dochodów kredytobiorca może pożyczyć niższą kwotę kapitału, czyli ma niższą zdolność kredytową;
• niższe oprocentowanie skutkuje natomiast mniejszymi kosztami kredytowymi, a więc też możliwością pożyczenia większej kwoty kapitału z banku, co oznacza nic innego jak wyższą zdolnością kredytową.

Warto tutaj wiedzieć, że ze względu na powyższe zależności zarówno kalkulator zdolności kredytowej dla Kredytu Hipotecznego, jak i kalkulator zdolności kredytowej dla Kredytu Gotówkowego, czyli narzędzia online do samodzielnego szacowania zdolności kredytowej, uwzględniają zawsze wysokość oprocentowania kredytów.

Jak różnice w takim oprocentowaniu przekładają się konkretnie na wyliczenia zdolności kredytowej, przedstawimy w dalszej części artykułu.

Przejdźmy jednak do sedna zagadnienia, czyli jaki mają wpływ stopy procentowe NBP na zdolność kredytową? Otóż od ich wysokości w dużej mierze zależy oprocentowanie kredytów.

Jak stopy procentowe NBP wpływają na zdolność kredytową?

Zmiana wysokości stóp procentowych wpływa na oprocentowanie kredytów. Kluczowe znaczenie ma tutaj stopa referencyjna NBP, która jest m.in. bezpośrednim punktem odniesienia do ustalania oprocentowania kredytów konsumenckich oraz pośrednio wpływa na wysokość wskaźników WIBOR(R), które są z kolei wykorzystywane przez banki do określania oprocentowania zmiennego kredytów hipotecznych.

Jeśli zatem zmienia się wysokość stopy referencyjnej NBP, banki aktualizują także wysokość oprocentowania kredytów, a więc je podwyższają lub obniżają. Jak to przekłada się na zdolność kredytową? Kiedy wzrośnie zdolność kredytowa, a kiedy zmaleje?

Obniżka stóp procentowych a zdolność kredytowa

Obniżka stóp procentowych NBP skutkuje obniżeniem oprocentowania kredytów. Jak już wiemy, powoduje to wzrost zdolności kredytowej. Najlepiej wyjaśnić to na konkretnym przykładzie.

Podwyżka stóp procentowych a zdolność kredytowa

W odwrotny sposób na zdolność kredytową wpływa podniesienie stóp procentowych NBP. W takiej sytuacji oprocentowanie kredytów bowiem rośnie, co automatycznie powiększa koszty kredytowe i jednocześnie pomniejszą kwotę kapitału kredytu, o jaki można się ubiegać przy tych samych dochodach.

Warto więc pamiętać, że jeśli są wyższe stopy procentowe, a zdolność kredytowa spada, bank udzieli niższego kredytu niż przed podwyżką stóp. Przykładowo, jeśli wcześniej mogłeś liczyć na kredyt 15 tys. zł, to po podwyżce bank może zaproponować Ci tylko 12 lub 13 tys. zł.

O ile wzrośnie zdolność kredytowa Polaków po obniżce stóp procentowych?

Wskutek ostatniej decyzji Rady Polityki Pieniężnej od 7 września 2023 r. stopa referencyjna NBP spadła z poziomu 6,75 proc. do 6 proc., a więc została obniżona o 0,75 punktów bazowych.

Dla przyszłych kredytobiorców oznacza to szansę na obniżenie oprocentowania kredytów, a więc i wzrost ich zdolności kredytowej. O ile jednak konkretnie wzrośnie ta zdolność? To już zależy od tego, o ile faktycznie spadnie oprocentowanie kredytów.

W przypadku kredytów konsumenckich, a więc np. gotówkowych, obniżka stóp procentowych NBP według analityków Totalmoney powinna obniżyć ich oprocentowanie o około 1,5 p.p. Jeśli więc dzisiaj wynosi np. 10 proc. w skali roku, to po zmianie powinno wynieść około 8,5 proc.

Poniżej przedstawiamy wyliczenia, jak przy takiej zmianie oprocentowania może zmienić się zdolność kredytowa dla kredytu gotówkowego w przypadku kredytobiorców zaciągających zobowiązanie na okres 5 lat z różnym poziomem dochodów oraz przy braku innych obciążeń finansowych.

 Obniżka stóp procentowych a zdolność kredytowa

dla kredytu gotówkowego z okresem spłaty 5 lat

Obliczenia własne przy założeniu, że przed obniżką stóp oprocentowanie kredytów gotówkowych wynosiło 10%, a po obniżce wyniesie 8,5%.

Nieco inaczej natomiast wygląda sytuacja w przypadku kredytów hipotecznych, których oprocentowanie zależy w głównej mierze od stawek WIBOR 3M i 6M. Wskaźniki te bowiem odzwierciedlają oczekiwania rynku co do przyszłej wysokości stóp procentowych i ze względu na zapowiadane od dawna obniżki stóp maleją już od wielu miesięcy.

Jeszcze przed wrześniową decyzją RPP osiągnęły one więc poziom niższy niż ówczesna stopa referencyjna, bo wynosiły np. 1 września 2023 r. odpowiednio: WIBOR 3M – 6,67 proc., a WIBOR 6M – 6,47 proc.

Po ogłoszeniu obniżki spadły jednak jeszcze bardziej. W dniu 13 września 2023 r. ich notowania wyniosły bowiem: WIBOR 3M – 5,84 proc., a WIBOR 6M – 5,70 proc. Na podstawie tych danych można zatem obliczyć, jak może zmienić się zdolność kredytowa dla kredytu hipotecznego po obniżce stóp procentowych.

Obniżka stóp procentowych a zdolność kredytowa

dla kredytu hipotecznego z okresem spłaty 30 lat

*Obliczenia własne przy założeniu, że podstawą oprocentowania jest WIBOR 3M + marża 2 proc. oraz że kredyt hipoteczny zaciąga gospodarstwo domowe bez dzieci i bez innych obciążeń finansowych oraz z kosztami utrzymania 1500 zł miesięcznie.

Czy po obniżce stóp procentowych łatwiej otrzymać kredyt?

Wrześniowa obniżka stóp procentowych powinna zwiększyć zdolność kredytową, a więc przez to także ułatwić zaciągnięcie zobowiązania. Należy jednak pamiętać, że skala zwiększenia takiej zdolności kredytowej będzie zależała od warunków udzielania kredytu, które w poszczególnych bankach mogą się znacząco różnić.

Przed złożeniem wniosku warto więc sprawdzić aktualny ranking kredytów hipotecznych lub ranking kredytów gotówkowych, aby wybrać najtańszą ofertę. Przy niższych kosztach kredytowych jest bowiem większa szansa na korzystniejsze wyliczenie zdolności kredytowej.

KNF wprowadził też wyjątkowo korzystne zalecenia w zakresie jej wyliczania przy udzielaniu Bezpiecznego kredytu 2%, o który można się ubiegać już od początku lipca 2023 r.. W przypadku tego kredytu banki mogą bowiem uwzględniać dopłaty państwa do rat kredytowych, przez co zdolność kredytowa wzrasta średnio o 37-38% w stosunku do standardowych kredytów mieszkaniowych.