Darowizna to sposób na przekazanie mieszkania lub domu bliskiej osobie – najczęściej dziecku – jeszcze za życia darczyńcy. Często jednak pojawia się pytanie: co jeśli nieruchomość jest obciążona hipoteką? Czy bank musi wyrazić zgodę, by taka darowizna doszła do skutku?

Darowizna nieruchomości obciążonej hipoteką jest możliwa, ale wiąże się z konkretnymi formalnościami i potencjalnym ryzykiem. Przed podjęciem decyzji warto znać swoje prawa i obowiązki wobec banku i urzędu skarbowego.
-
Zgoda banku nie jest wymagana do samego aktu darowizny, ale jest konieczna, jeśli chcesz przenieść kredyt na obdarowanego.
-
Kredyt hipoteczny nie przechodzi automatycznie – spłaca go nadal pierwotny kredytobiorca, chyba że bank wyrazi zgodę na cesję długu.
-
Obdarowany może stracić nieruchomość, jeśli darczyńca przestanie spłacać kredyt – bank może prowadzić egzekucję z nieruchomości.
-
Darowiznę trzeba zgłosić do urzędu skarbowego, by skorzystać ze zwolnienia podatkowego, szczególnie w przypadku przekazania nieruchomości najbliższej rodzinie.
Czy darowizna nieruchomości obciążonej hipoteką wymaga zgody banku?
Nie, sama darowizna nieruchomości obciążonej hipoteką nie wymaga zgody banku. Z prawnego punktu widzenia właściciel może przenieść własność lokalu, nawet jeśli ciążą na nim zobowiązania. Bank nie ma narzędzi prawnych, by zablokować sam akt darowizny. W praktyce jednak:
-
kredyt hipoteczny nadal musi być spłacany przez pierwotnego kredytobiorcę,
-
jeśli przestanie spłacać – bank ma prawo zająć nieruchomość, niezależnie od tego, kto jest jej nowym właścicielem,
-
nowy właściciel może dobrowolnie spłacać raty, ale formalnie nie jest zobowiązany.
Ciekawostka prawna:
Bank nie może zaskarżyć samej czynności darowizny, ale jeśli wartość nieruchomości przekracza zobowiązania i darowizna narusza interes wierzyciela, może dochodzić swoich praw na podstawie tzw. skargi pauliańskiej (art. 527 k.c.).

Procedura darowizny nieruchomości z hipoteką – krok po kroku
Darowizna nieruchomości – również tej obciążonej kredytem – musi zostać przeprowadzona w formie aktu notarialnego. Oto jak wygląda cały proces:
1. Składniki formalne:
-
sporządzenie aktu notarialnego darowizny,
-
poinformowanie banku (rekomendowane, choć nieobowiązkowe),
-
zgłoszenie darowizny do urzędu skarbowego.
2. Wymagane dokumenty:
-
dokument własności nieruchomości,
-
zaświadczenie o wartości rynkowej mieszkania,
-
aktualny odpis z księgi wieczystej,
-
ewentualne zaświadczenia o braku zaległości wobec wspólnoty/spółdzielni.
3. Opłaty i podatki:
-
taksa notarialna (np. dla nieruchomości wartej 400 tys. zł wyniesie ok. 1 370 zł brutto),
-
opłaty sądowe (wpis do KW – 200 zł),
-
podatek od darowizny – zależny od stopnia pokrewieństwa.



Kwota kredytu:
Czy można przepisać mieszkanie z kredytem i przenieść zobowiązanie?
Tu dochodzimy do kluczowego zagadnienia: czy nowy właściciel może „przejąć” kredyt?
Przeniesienie zobowiązania wymaga zgody banku:
Aby przenieść kredyt hipoteczny na obdarowanego, konieczna jest tzw. cesja długu, którą musi zatwierdzić bank. W tym celu:
-
bank weryfikuje zdolność kredytową nowej osoby,
-
sporządza aneks do umowy kredytowej,
-
zazwyczaj pobiera za to opłatę (od kilkuset złotych wzwyż).
Jeśli bank nie wyrazi zgody, darowizna może dojść do skutku, ale zobowiązanie pozostanie po stronie darczyńcy. W razie jego niewypłacalności, bank może dochodzić roszczeń z obciążonej nieruchomości.
Obowiązki podatkowe – co musi zrobić nowy właściciel?
Przyjęcie darowizny nieruchomości wiąże się z obowiązkiem podatkowym. Najczęściej jednak w przypadku darowizn w rodzinie można skorzystać z pełnego zwolnienia z podatku.
Obowiązki podatkowe – co warto wiedzieć:
-
Zgłoszenie darowizny do US: formularz SD-Z2, do 6 miesięcy od aktu notarialnego.
-
Zwolnienie podatkowe: dla małżonka, dzieci, wnuków, rodziców – przy zachowaniu terminu zgłoszenia.
-
Wartość nieruchomości: ustalana na podstawie oświadczenia stron lub opinii rzeczoznawcy.
Przykład: Mama przekazuje mieszkanie warte 500 000 zł córce. Córka zgłasza darowiznę w terminie – nie płaci podatku.
Co grozi, jeśli darczyńca przestanie spłacać kredyt?
To jedno z najczęściej zadawanych pytań: co, jeśli osoba, która przekazała nieruchomość, przestanie spłacać kredyt?
-
Bank może wszcząć postępowanie egzekucyjne z nieruchomości,
-
nowy właściciel, mimo że nie jest dłużnikiem, może stracić lokal,
-
nie chroni go fakt, że darowizna miała charakter rodzinny lub była „bez wiedzy banku”.
Dlatego jeśli zależy Ci na bezpieczeństwie – warto rozważyć:
-
podpisanie dodatkowej umowy między stronami, określającej, kto spłaca kredyt,
-
uzyskanie zgody banku na przejęcie kredytu,
-
ustanowienie służebności lub zabezpieczenia prawa do lokalu.
Warto wiedzieć: najczęstsze mity
❌ Mit: Darowizna nieruchomości z hipoteką automatycznie przenosi kredyt.
✅ Fakt: Kredyt nadal spłaca darczyńca, chyba że bank zgodzi się na cesję.
❌ Mit: Bank może zablokować darowiznę.
✅ Fakt: Nie może, ale może dochodzić swoich praw, jeśli kredyt nie jest spłacany.
Podsumowanie
Darowizna nieruchomości obciążonej hipoteką to w 2025 roku nadal legalna i stosunkowo często stosowana forma przekazania majątku. Najważniejsze, by pamiętać, że:
-
sama darowizna nie wymaga zgody banku,
-
ale przejęcie kredytu – już tak,
-
w razie braku spłat bank może zająć nieruchomość, niezależnie od nowego właściciela.
Zanim zdecydujesz się na taki krok, warto skonsultować się z notariuszem i bankiem oraz rozważyć wszystkie formalności i konsekwencje.