Jak bank sprawdza zatrudnienie kredytobiorcy udzielając kredytu?

Wnioskując o kredyt gotówkowy czy kredyt hipoteczny należy potwierdzić wysokość uzyskiwanych dochodów i wskazać miejsce pracy. Często zdarza się, że kredytodawca samodzielnie kontaktuje się z pracodawcą potencjalnego klienta, aby potwierdzić, czy rzeczywiście on u niego pracuje i ile właściwie zarabia.

Dlaczego banki weryfikują zatrudnienie kredytobiorców?

W ofertach firm pozabankowych coraz częściej pojawiają się tak zwane pożyczki na dowód, do których zaciągnięcia wystarcza jedynie ten dokument tożsamości. Nawet banki zaczęły udzielać kredytów bez potrzeby dopełniania wielu formalności, zwłaszcza klientom, którzy mają już w danej instytucji otwarte konto.

Nie rezygnują przy tym z badania zdolności kredytowej, ale zamiast oczekiwać od klienta przedłożenia zaświadczenia o formie osiągania dochodów, mogą bazować na przepływach pieniężnych z konta osobistego. Naturalnie w takim przypadku nie ma potrzeby weryfikacji danych osobowych przez bank, bo klient jest mu dobrze znany.

Nie ma się co dziwić temu, że w innych przypadkach, przy nowych klientach, banki przed udzieleniem kredytu sprawdzają bardzo szczegółowo, gdzie dana osoba pracuje, ile wynagrodzenia otrzymuje i jakie ma zobowiązania finansowe. Wszystko dlatego, że stabilność finansowa banków zależy od tego, czy kredytodawcy zwrócą pożyczone środki w określonym terminie.

Gdyby znaczna część kredytobiorców zaniechała spłaty zobowiązania, mogłoby to doprowadzić nawet do upadku instytucji. Weryfikacja zatrudnienia potencjalnego kredytobiorcy jest zatem formą zabezpieczenia się przed brakiem spłaty.

Oczywiście nie jest zabezpieczeniem pewnym, ale pozwala na obniżenie ryzyka ponoszonego przez kredytodawcę w takiej sytuacji. Jak bank sprawdza zatrudnienie kredytobiorcy? By oszacowanie zdolności wnioskodawcy do spłaty zobowiązania było miarodajne, bank weryfikuje zarówno wysokość osiąganych dochodów, jak i ich stabilność.

Ocenie podlega zatem wiarygodność pracodawcy, a nawet jego pozycja na rynku. Weryfikacja odbywa się na podstawie oświadczenia klienta, które może być dodatkowo potwierdzane u źródeł, czyli np. u pracodawcy. W wielu przypadkach do wniosku należy dołączyć zaświadczenie z zakładu pracy o zatrudnieniu, typie umowy oraz wynagrodzeniu.

Weryfikacja zatrudnienia przez bank a rodzaj kredytu

Nie jest tak, że przy drobnej pożyczce z banku czy w razie zaciągania kredytu gotówkowego zaproponowanego przez bank instytucja finansowa telefonuje do pracodawcy kredytobiorcy, by potwierdzić, jak wysokie dochody uzyskuje. Co bank sprawdza przy kredycie gotówkowym?

To prosty kredyt, dowolnego przeznaczenia, dlatego w wielu bankach możesz się spotkać, zwłaszcza przy niewielkich kwotach zobowiązania, z podjęciem decyzji kredytowej na poziomie placówki lub automatyczną decyzją. Nie ma więc większej weryfikacji, a przede wszystkim nikt nie dzwoni do pracodawcy.

Taka ścieżka udzielania kredytów obowiązuje zwykle w przypadku kredytów gotówkowych, dla klientów banku, sprawdzonych i wiarygodnych, ale może dotyczyć też nowych wnioskujących, którzy ubiegają się o uzyskanie kilkunastu tysięcy złotych.

Nie ma tutaj oczywiście żadnej reguły, jaką posiłkują się wszystkie banki bez wyjątku. Mniejszy poziom weryfikacji zwykle dotyczy też klientów, którzy mają bardzo dobrą historię w BIK-u i wysoki scoring.

Natomiast przy wyższych kwotach kredytów gotówkowych, a także niemal zawsze przy kredytach z zabezpieczeniem hipotecznym przeprowadzana jest szczegółowa analiza. Co bank sprawdza przy kredycie hipotecznym?

Konieczne jest złożenie wraz z wnioskiem szeregu dokumentów, w tym dochodowych, bank zastrzega sobie zaś możliwość kontaktu np. z pracodawcą, by potwierdzić prawdziwość zatrudnienia i wysokość wynagrodzenia.

Zwykle telefon do pracodawcy wykonywany jest, jeśli historia kredytowania w BIK-u jest pusta, czyli kredytodawca w zasadzie nie wie, czego może się spodziewać po kliencie, który złożył wniosek o zobowiązanie. 

Metody weryfikacji zatrudnienia klientów przez banki

Jak bank sprawdza zatrudnienie, wysokość wynagrodzenia i miejsce pracy klienta starającego się o kredyt? Sprawdzanie zatrudnienia przez instytucję, polegające na weryfikacji dokumentów złożonych wraz z wnioskiem, może okazać się niewystarczające dla ograniczenia ponoszonego ryzyka.

Wszystko dlatego, że nieuczciwi wnioskodawcy dopuszczają się coraz bardziej finezyjnych, zaawansowanych fałszerstw. W końcu nie ma większego problemu z wypisaniem zaświadczenia, w którym wskazane zostaną stałe wpływy w fikcyjnej firmie, i dostaniem na tej podstawie zobowiązania.

Dla banku oznacza to kredyt stracony i pogorszenie sytuacji finansowej, dlatego instytucje kredytujące chcą się chronić przed takimi sytuacjami. W konsekwencji instytucje finansowe zmuszone są do wzmocnienia podstawowych mechanizmów weryfikacji dochodów. Jakie działania może podjąć bank, aby szybko wychwycić oszustów?

Wiele zależy od polityki, jaką przyjął, jednak najczęściej oprócz standardowej weryfikacji zatrudnienia wnioskującego o kredyt na podstawie zaświadczenia o dochodach instytucja bankowa sprawdza także samego pracodawcę. Ma on prawo zadzwonić do pracodawcy celem potwierdzenia prawdziwości danych przedstawionych przez osobę ubiegającą się o kredyt.

Powyższe działanie ma za zadanie wyłapać wszelkie nieprawidłowości w dokumentach przedstawionych przez klienta, nie dopuścić do przyznania kredytu oszustowi, a tym samym zabezpieczyć interesy banku. Dopiero po uzyskaniu odpowiednich informacji, mając pełny obraz sytuacji, bank wydaje decyzję o przyznaniu zobowiązania lub odrzuceniu wniosku.

W celu zabezpieczenia własnych interesów banki prześwietlają swoich klientów, ale zdarza się, że taka weryfikacja dotyczy także ich pracodawców. Pewnie zastanawiasz się teraz, jak bank sprawdza pracodawcę. Istnieją 3 podstawowe metody weryfikacji firm:

1. Bank weryfikuje, czy firma pracodawcy, który wystawił zaświadczenie o dochodach, działa legalnie, czyli czy została zgłoszona do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Dodatkowo szuka wpisu na jej temat w KRS-ie.
2. Bank weryfikuje stabilność finansową przedsiębiorstwa zatrudniającego potencjalnego kredytobiorcę, tzn. czy nie jest zadłużone lub bliskie bankructwu.
3. Bank ocenia stabilność branży, w jakiej działa firma zatrudniająca wnioskodawcę.

Weryfikacja pracodawcy ma na celu ograniczenie ryzyka inwestycyjnego, a dokładniej zminimalizowanie szansy na to, że kredytobiorca stanie się niewypłacalny.

Dokumenty potwierdzające zatrudnienie przez banki

Osoba zainteresowana zaciągnięciem jakiegokolwiek kredytu musi udowodnić przed bankiem, że ma stałe źródło dochodu, które pozwoli jej na regularne, zgodnie z harmonogramem kredytowym, uiszczanie rat kapitałowo-odsetkowych do banku. Parametr ten w dużym stopniu determinuje zdolność kredytową wnioskodawcy.

Weryfikacja wysokości uzyskiwanych dochodów to jeden z elementów procesu kredytowego. Banki w zależności od wewnętrznie przyjętej polityki stosują różne metody weryfikacji dochodów klientów.

Konieczne jest złożenie do wniosku odpowiednich dokumentów potwierdzających źródło pozyskiwanych zarobków oraz ich wysokość. Wykaz dokumentów może być uzależniony od źródła pozyskiwanych dochodów:

• umowa o pracę;
• umowy cywilnoprawne, jak umowa-zlecenie lub umowa o dzieło;
• samozatrudnienie.

Dokumenty te powinny uwzględniać dane osobowe potencjalnego kredytobiorcy, źródło zarobków, dane zakładu pracy, wraz ze wskazaniem numeru telefonu do pracodawcy czy bezpośredniego przełożonego klienta. Wskazane powinny być też dochody – np. średnia kwota za ostatnie 3 miesiące.

Wszystko zależy przy tym od wymogów banku, w którym ubiegasz się o uzyskanie zobowiązania. Wśród nich mogą być takie dokumenty, jak:

• zaświadczenie o formie osiągania dochodów;
• oświadczenie kredytobiorcy o zatrudnieniu i wysokości dochodów (dokument wypisany przez pracownika) – stosowane w przypadku rzetelnego klienta banku, z którym ten ma dobrą historię współpracy lub który brał w przeszłości w danym banku kredyt;
• zaświadczenie o zatrudnieniu i dochodach (dokument sporządzony i opatrzony pieczęcią oraz podpisem pracodawcy) – powszechna metoda weryfikacji wysokości zarobków klienta;
• wyciąg z konta osobistego, na które regularnie trafia wynagrodzenie klienta – zwykle wyciąg trzeba pobrać z 3 ostatnich miesięcy;
• deklaracja PIT za zeszły rok;
• oficjalne zaświadczenie o dochodach wystawione przez Urząd Skarbowy lub ZUS – gdy wynagrodzenie nie jest przekazywane przelewem na konto;
• kserokopia umowy z pracodawcą.

Kombinacja wymienionych powyżej metod weryfikacji może być różna i zależy wyłącznie od banku. Przykładowo, kredytodawca może poprosić klienta o przedstawienie oświadczenia o dochodach wraz z deklaracją PIT za poprzedni rok.

Weryfikacja zatrudnienia na podstawie umowy o pracę

Banki preferują kredytobiorców, którzy uzyskują dochody z tytułu umowy o pracę. Najlepiej, by była zawarta na czas nieokreślony.

Jeśli uzyskujesz dochody z tytułu pracy na etacie, zostaniesz poproszony przez bank albo o wypełnienie oświadczenia na wniosku kredytowym o zatrudnieniu i wysokości dochodów albo o złożenie zaświadczenia od pracodawcy na ten sam temat. Być może potrzebne będą wyciąg z konta osobistego za kilka ostatnich miesięcy lub deklaracja PIT za poprzedni rok.

Weryfikacja zatrudnienia na podstawie umowy zlecenia lub o dzieło

Umowy cywilnoprawne również są w większości przypadków akceptowalne w bankach przy ubieganiu się o kredyty.

Jeśli zarabiasz w ten sposób, to weryfikacja zatrudnienia na podstawie umowy-zlecenia lub o dzieło będzie najpewniej wymagała od Ciebie złożenia kserokopii umów ze zleceniodawcami, deklaracji PIT za zeszły rok czy też wyciągu z konta osobistego. Przy kredytach na mniejsze kwoty może wystarczyć oświadczenie o wysokości dochodów.

Jak bank potwierdza dochody samozatrudnionych klientów?

Osoba samozatrudniona, wykonująca jednoosobową działalność gospodarczą, wraz z wnioskiem powinna złożyć oświadczenie o wysokości dochodów i dokumenty potwierdzające jej słowa.

Może być to oficjalne zaświadczenie o dochodach wystawiane przez urząd skarbowy lub ZUS. Kredytobiorca może zostać poproszony o złożenie też kserokopii umów ze swoimi klientami.

Czy bank może zadzwonić do pracodawcy klienta wnioskującego o kredyt?

Nie jest to co prawda regułą, ale wielu kredytodawców decyduje się telefonicznie potwierdzić otrzymane zaświadczenie o zatrudnieniu klienta. Wtedy przedstawiciel banku wykonuje telefon do zakładu pracy, który wystawił dany dokument i prosi o potwierdzenie zawartych w zaświadczeniu danych.

W jego interesie raczej nie jest sprawdzanie historii zatrudnienia, choć i to może się zdarzyć. Po takim uwierzytelnieniu można uznać zarobki przedstawione przez wnioskodawcę za prawdziwe i wyeliminować ryzyko oszustwa.

Jak nietrudno się domyślić, pracodawca nie jest w stanie w żaden sposób zweryfikować tożsamości osoby, która do niego dzwoni. Dlatego najrozsądniej w jego mniemaniu jest odmówić udzielenia telefonicznego potwierdzenia prawdziwości zaświadczenia o zatrudnieniu i dochodach przedstawionego rzekomo przez jego pracownika.

Większość banków w przypadku odmowy telefonicznego udzielenia informacji przez pracodawcę prosi wnioskodawcę o przedłożenie zaświadczenia z urzędu skarbowego lub Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Są jednak i takie, które uważają, że odmowa pracodawcy to przejaw braku chęci współpracy, przez co odrzucają wniosek o kredyt, nie dając klientowi szansy na inną formę potwierdzenia zatrudnienia.

Weryfikacja zatrudnienia kredytobiorcy – co jeszcze warto wiedzieć?

Sprawdzenie zatrudnienia przez bank może ujawnić oszustwo, które z pewnością nie pozostanie bez echa. Przedstawienie zmistyfikowanego dokumentu o zarobkach jest bowiem przestępstwem niezależnie od tego, czy kredytobiorca zamierza sumiennie spłacać zaciągnięte zobowiązanie.

Za przestępstwo kredytowe uznawane jest przedłożenie dokumentu nierzetelnego, podrobionego, przerobionego lub poświadczającego nieprawdę. Zgodnie z art. 297 Kodeksu karnego każdy, kto dopuszcza się takiego czynu, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy nawet do 5 lat.

Dlatego pamiętaj, aby we wniosku kredytowym i każdym innym dokumencie przedstawiać wyłącznie znane Ci informacje, które są zgodne z prawdą.