KNF łagodzi warunki oceny zdolności kredytowej. Czy o kredyt hipoteczny będzie łatwiej?

KNF już od jakiegoś czasu rozważała złagodzenie obostrzeń i obniżenie bufora. Prośby do nich kierowały zarówno banki, jak i branża deweloperska.

Dotychczasowe rekomendacje KNF kładły na bankach obowiązek, aby przy wyliczaniu zdolności kredytowej stosowały dodatkowy bufor oparty nie tylko na bieżącym poziomie wskaźnika WIBOR®, lecz także dodatkowo o 5 punktów procentowych więcej.

Kilka dni temu Urząd Komisji Nadzoru Finansowego poinformował, że od tej pory banki będą mogły stosować niższy niż do tej pory bufor stopy procentowej – 2,5 punktu procentowego dla kredytów o tymczasowo stałej stopie procentowej. W przypadku kredytów o stopie zmiennej, opartych na stawce WIBOR® bufor musi pozostać wyższy, lecz to, jakiej wysokości będzie, ma zależeć od decyzji zarządów banków.  

Warto wspomnieć, że sporo banków tymczasowo zawiesiło udzielanie kredytów hipotecznych o zmiennej stopie.

Jak to wpłynie na zdolność kredytową klientów?

Podstawowym wymogiem banków stawianym potencjalnym kredytobiorcom jest posiadanie odpowiednio wysokiej zdolności kredytowej. Niezależnie od tego, czy zaciągasz kredyt gotówkowy, czy długoterminowy kredyt hipoteczny, bank i tak poprosi Cię o złożenie dokumentów dochodowych, na podstawie których szacowana jest zdolność do spłaty zobowiązania finansowego. Do kiedy banki mają się dostosować do takich wytycznych i jak to wpłynie na sytuację kredytobiorców?

Rekomendacje KNF – najważniejsze informacje

Ilekroć banki udzielają zobowiązania, ponoszą ryzyko kredytowe, czyli ryzyko tego, że przyznają finansowanie klientowi, a ten nie będzie w stanie spłacić powstałego długu. Komisja Nadzoru Finansowego chce je zmniejszać, aby polepszać jakość portfela kredytowego polskich banków. Dlatego też z dniem 7 marca 2022 roku Urząd Komisji Nadzoru Finansowego skierował pismo do prezesów zarządów banków o tym, aby zastosować większe restrykcje przy liczeniu zdolności.

Nowa rekomendacja KNF z 2023 roku podyktowana jest bieżącą sytuacją na rynku finansowym w Polsce. Wprawdzie inflacja zaczyna stopować, (w grudniu br. wyniosła 16,60%) jednak wciąż mamy do czynienia z rosnącymi cenami dóbr i usług konsumpcyjnych, horrendalnie drogimi paliwami i materiałami energetycznymi i znacznym pogorszeniem jakości życia wielu Polaków.

Sytuacje te wywołały presję na Radzie Polityki Pieniężnej, która na przełomie 2021 i 2022 roku wielokrotnie podwyższała już główne stopy procentowe banku centralnego. One z kolei powodowały, że bardzo wzrósł WIBOR®, czyli stawka pożyczek i kredytów na rynku międzybankowym, brana pod uwagę przy obliczaniu wysokości oprocentowania zobowiązań bankowych. 

W takich warunkach banki musiały podchodzić bardziej restrykcyjnie do szacowania zdolności kredytowej swoich klientów, lecz mając na względzie, jak słaby okazał się początek roku (popyt na kredyty spadł o ponad 56 p.proc.w porównaniu do ubiegłego roku, a liczba wnioskujących aż o 50 p. proc.) należało podjąć stanowcze kroki. 

Przez ogólną złą kondycją polskiej gospodarki, szalejącą inflację i rosnące stopy, BIK podsumował miniony rok na rynku finansowym i wnioski, które płynęły z raportu, nie były zbyt optymistyczne – zarówno dla banków, jak i potencjalnych kredytobiorców. Liczba udzielonych kredytów hipotecznych w 2022 roku spadła o ponad połowę.  

KNF próbuje zatem ratować zarówno sytuację na rynku nieruchomości, jak i sytuację potencjalnych kredytobiorców.

Nowa rekomendacja KNF a zdolność kredytowa kredytobiorców

Wiesz już, jak wygląda nowa rekomendacja KNF. A co oznacza ona w praktyce dla przyszłych kredytobiorców? Z pewnością w wielu przypadkach spowoduje złagodzenie kryteriów oceny zdolności. Wszystko przez możliwość przyjmowania obecnie minimalnej stopy procentowej na poziomie 2,5 p.proc. w procesie analizy kredytobiorcy. 

Zdolność kredytowa klientów może być nawet o 25% wyższa, niż do tej pory, dlatego szanse na to, że bank odmówi Ci udzielenia zobowiązania przy niższych zarobkach, nieco spadną. 

Nowy sposób szacowania zdolności kredytowej nie zmienia jednak tego, że banki wciąż powinny zachować szczególną ostrożność przy ocenie ryzyka kredytowego i stosowania w razie konieczności dodatkowego zabezpieczenia spłaty. 

Jak poprawi się zdolność kredytowa? Symulacja zdolności kredytowej a nowa rekomendacja KNF

Polacy patrzą na tę decyzję z nadzieją, nie należy jednak spodziewać się ogromnej rewolucji. Ostatecznie to bank oceni sytuację finansową klienta i należy pamiętać, że bierze on pod uwagę wiele czynników. 

Mimo to warto sprawdzić, jaka zdolność kredytowa może być przyjmowana wkrótce przez banki. Z naszych szacunków wynika, że maksymalna zdolność przy założeniu minimalnego bufora może wzrosnąć nawet o blisko 25 proc.

Źródło: Opracowanie własne Totalmoney.pl.

Wyliczenia dokonane dla modelu 2+1 przy założeniu łącznego dochodu 10 000 zł netto, bez dodatkowych zobowiązań, okres kredytowania przez 25 lat z oprocentowaniem 9%, dla modelu 2+2 przy założeniu łącznego dochodu 10 000 zł netto, bez dodatkowych zobowiązań, okres kredytowania przez 25 lat z oprocentowaniem 9%, dla singla przy założeniu dochodu 6500 zł netto, bez dodatkowych zobowiązań, okres kredytowania przez 25 lat z oprocentowaniem 9%.

Jak zmieni się rata kredytu po kolejnej decyzji w sprawie stóp procentowych?

Czy banki są zobowiązane do przestrzegania nowej rekomendacji KNF?

Na pewno na efekty oświadczenia KNF trzeba będzie jeszcze trochę poczekać. Powinna ona niemniej zwiększyć zainteresowanie kredytami o okresowo stałej stopie, gdzie rekomendowany bufor powinien być najniższy.

Niezależnie od tego, w jaki sposób poszczególne banki zastosują się do wskazanych przez KNF zaleceń, będzie to podlegało szczególnej ocenie podczas prowadzenia czynności nadzorczych.

Warto w tym miejscu podjąć ważną kwestię dotyczącą tego, że czy rekomendacje KNF są wiążące. Okazuje się, że nie.

W praktyce jednak widać, że po wprowadzeniu Rekomendacji S KNF banki zmieniły swoje podejście do obliczania zdolności kredytowej. Przez nowe wytyczne KNF zdolność kredytowa w niektórych bankach spadła nawet o 30-40% i to w bardzo krótkim czasie, bo w ciągu miesiąca.

Aby zwiększyć dostępność kredytów, niektóre banki zdecydowały się obniżyć marżę, jednak w wielu przypadkach w niewielkim stopniu wpływa to na sytuację i zdolność kredytową potencjalnych kredytobiorców.

Czy warto teraz brać kredyt hipoteczny?