4/29/2025 | 12:01 PM
10 min. czytania
Odfrankowienie kredytu to dla wielu frankowiczów szansa na uwolnienie się od wysokich rat i niesprawiedliwych warunków umowy. Czy jednak zawsze jest to korzystne rozwiązanie? W tym artykule wyjaśniamy, czym jest odfrankowienie, jak wygląda cały proces i kiedy warto się na nie zdecydować.
Odfrankowienie kredytu to szansa na poprawę swojej sytuacji finansowej, ale wymaga dobrego przygotowania i świadomego podejścia. Najważniejsze kwestie, które warto zapamiętać:
- Odfrankowienie kredytu pozwala przeliczyć kredyt frankowy na złotówki przy zachowaniu korzystnego oprocentowania i usunięciu ryzyka kursowego.
- Proces wymaga przygotowania odpowiedniej dokumentacji i przejścia przez postępowanie sądowe, które może trwać nawet kilka lat.
- Korzyści z odfrankowienia mogą obejmować zmniejszenie salda zadłużenia, obniżenie rat i zwrot nadpłat, ale trzeba też liczyć się z kosztami i ryzykiem przegranej.
- Alternatywy takie jak przewalutowanie czy ugoda z bankiem istnieją, jednak często są mniej korzystne niż skuteczne odfrankowienie w sądzie.
Co oznacza odfrankowienie kredytu?
Odfrankowienie kredytu oznacza zmianę kredytu indeksowanego lub denominowanego do franka szwajcarskiego (CHF) na kredyt rozliczany w złotówkach (PLN), przy zachowaniu korzystniejszych warunków spłaty. W praktyce oznacza to usunięcie z umowy mechanizmu przeliczania rat według kursu franka, przy jednoczesnym pozostawieniu niższego oprocentowania opartego o wskaźnik LIBOR lub SARON.
Odfrankowienie nie unieważnia całej umowy kredytu – kredyt dalej istnieje, ale jest traktowany jakby od początku był udzielony w złotówkach, bez ryzyka kursowego i z niższymi odsetkami. W efekcie kredytobiorca może uzyskać zwrot nadpłaconych rat, zmniejszenie salda zadłużenia oraz obniżenie miesięcznych rat.
Ważne!
Odfrankowienie jest możliwe głównie dla kredytów, w których bank stosował niedozwolone klauzule dotyczące sposobu przeliczania walut. W większości przypadków proces ten wymaga skierowania sprawy do sądu.
Czy odfrankowienie kredytu się opłaca?
Odfrankowienie kredytu w wielu przypadkach jest bardzo opłacalne dla kredytobiorców. Dzięki usunięciu przeliczeń walutowych po niekorzystnym kursie oraz pozostawieniu korzystnego oprocentowania (LIBOR/SARON zamiast WIBOR), kredytobiorca może znacząco zmniejszyć swoje zobowiązania wobec banku.
| Kiedy odfrankowienie się opłaca | Kiedy odfrankowienie może się nie opłacać |
|---|---|
| Obniżenie salda zadłużenia – kredyt przeliczany po kursie z dnia umowy | Kredyt niemal całkowicie spłacony – korzyści finansowe niewielkie |
| Niższe raty kredytu – dzięki niższemu oprocentowaniu (LIBOR/SARON) | Umowa nie zawiera klauzul abuzywnych – trudniejsza wygrana |
| Zwrot nadpłat – odzyskanie środków zawyżonych spreadów walutowych | Proces sądowy może być długi (nawet kilka lat) i kosztowny |
| Brak ryzyka kursowego – rata niezależna od wahań franka szwajcarskiego | Konieczność pokrycia kosztów procesu przy przegranej |
Kto może skorzystać z odfrankowienia kredytu?
Odfrankowienie kredytu jest dostępne przede wszystkim dla osób, które zawarły umowę kredytu indeksowanego lub denominowanego do franka szwajcarskiego (CHF), zawierającą niedozwolone klauzule walutowe (tzw. klauzule abuzywne).
Z odfrankowienia mogą skorzystać:
- Kredytobiorcy posiadający aktywny kredyt frankowy (spłacany obecnie w CHF lub już przewalutowany, ale na podstawie wcześniejszej umowy walutowej).
- Kredytobiorcy, którzy zawarli umowę kredytową z mechanizmem przeliczania według kursów ustalanych jednostronnie przez bank.
- Osoby, które posiadają pełną dokumentację dotyczącą kredytu, w tym umowę, aneksy, harmonogramy spłat i tabele kursowe.
Warto wiedzieć!
- Z odfrankowienia mogą skorzystać także osoby, które już spłaciły cały kredyt, jeśli ich umowa zawierała klauzule abuzywne – wówczas mogą dochodzić zwrotu nadpłat.
- W przypadku kredytów spłacanych wspólnie (np. małżeństwa) oboje kredytobiorcy muszą uczestniczyć w procesie odfrankowienia.
Jak wygląda proces odfrankowienia kredytu krok po kroku?
Odfrankowienie kredytu to proces, który najczęściej wymaga podjęcia formalnych kroków prawnych przeciwko bankowi. Choć procedura może wydawać się skomplikowana, w rzeczywistości jest jasna i oparta na konkretnych etapach.
Jak krok po kroku wygląda proces odfrankowienia kredytu?
Analiza umowy kredytowej
Pierwszym krokiem jest dokładne przeanalizowanie umowy kredytowej i wszystkich jej aneksów. Prawnik sprawdza, czy w umowie znajdują się niedozwolone klauzule przeliczeniowe oraz inne zapisy naruszające interes kredytobiorcy.
Wstępne wyliczenie roszczeń
Na podstawie analizy dokumentów przygotowywane są wstępne wyliczenia:
- ile można odzyskać,
- o ile można zmniejszyć saldo kredytu,
- ile można zyskać na obniżeniu raty.
W tym celu często wykorzystuje się specjalistyczne kalkulatory odfrankowienia.
Podjęcie decyzji o skierowaniu sprawy do sądu
Po poznaniu szacunkowych korzyści klient decyduje, czy chce podjąć ryzyko procesu. W wielu przypadkach kancelarie oferują opcję działania za tzw. success fee (prowizję od wygranej).
Złożenie pozwu do sądu
Pozew jest składany przeciwko bankowi w sądzie właściwym ze względu na miejsce zamieszkania kredytobiorcy lub siedzibę banku.
W pozwie wskazuje się:
- naruszenia prawa,
- żądanie zmiany charakteru kredytu lub zwrotu nadpłat.
Przebieg postępowania sądowego
Po złożeniu pozwu następuje kilka standardowych etapów:
- odpowiedź banku na pozew,
- wyznaczenie rozprawy,
- przesłuchanie stron i świadków,
- ewentualne ekspertyzy.
Czas trwania sprawy: od 1 roku do nawet 3–4 lat, w zależności od sądu i skomplikowania sprawy.
Wyrok sądu
Jeśli sąd uzna roszczenia kredytobiorcy:
- Kredyt zostaje "odfrankowiony" (zmieniony na złotówkowy z korzystnym oprocentowaniem),
- Bank zostaje zobowiązany do zwrotu nadpłat lub korekty salda kredytu.
Możliwe jest także unieważnienie umowy w całości, jeśli sąd stwierdzi szczególnie rażące naruszenia.
Jakie dokumenty są potrzebne do odfrankowienia kredytu?
Aby skutecznie przeprowadzić proces odfrankowienia kredytu, niezbędne jest przygotowanie odpowiednich dokumentów. To właśnie na podstawie tych materiałów prawnicy i sąd będą oceniać, czy umowa kredytowa zawiera niedozwolone klauzule i jakie roszczenia można skutecznie dochodzić.
Lista dokumentów potrzebnych do odfrankowienia kredytu:
- ✅ Umowa kredytowa wraz ze wszystkimi aneksami
- ✅ Regulamin kredytowania obowiązujący w dniu podpisania umowy
- ✅ Harmonogramy spłat kredytu (od momentu podpisania umowy do dziś)
- ✅ Pełna historia spłat kredytu z banku
- ✅ Tabele kursów walut stosowanych przez bank (przy indeksacji/denominacji kredytu)
- ✅ Aktualne zaświadczenie o saldzie zadłużenia
- ✅ Dowody ubezpieczeń powiązanych z kredytem (np. polisa ubezpieczeniowa wymagana przez bank)
- ✅ Inne dokumenty potwierdzające koszty poniesione przez kredytobiorcę (np. opłaty manipulacyjne, prowizje)
Koszty związane z odfrankowieniem kredytu
Chociaż odfrankowienie kredytu może przynieść znaczące oszczędności, warto pamiętać, że wiąże się ono również z określonymi kosztami. Przed podjęciem decyzji o procesie przeciwko bankowi dobrze jest znać wszystkie potencjalne wydatki, aby realnie ocenić opłacalność działania.
Koszty związane z odfrankowieniem kredytu – zestawienie
| Rodzaj kosztu | Szacowany koszt | Kiedy występuje? |
|---|---|---|
| Opłata sądowa od pozwu | 5% wartości przedmiotu sporu, max. 1000 zł | Przy składaniu pozwu do sądu |
| Wynagrodzenie kancelarii prawnej | Ryczałt lub 3–10% odzyskanej kwoty | Za przygotowanie pozwu i reprezentację klienta |
| Koszty pełnomocnika procesowego | Ustalane indywidualnie lub wg stawek sądowych | Przy reprezentacji w postępowaniu sądowym |
| Koszt opinii biegłego | ok. 1000–3000 zł | Jeśli sąd zleci wykonanie ekspertyzy finansowej lub ekonomicznej |
| Dodatkowe koszty administracyjne | Kilkadziesiąt do kilkuset złotych | Opłaty za pełnomocnictwa, korespondencję, wydanie dokumentów z banku |
Jak obliczyć potencjalne korzyści z odfrankowienia?
Zanim zdecydujesz się na odfrankowienie kredytu, warto przeanalizować, ile realnie możesz na tym zyskać. Szacowanie korzyści opiera się na kilku prostych krokach, które możesz wykonać samodzielnie lub skorzystać z pomocy prawnika lub specjalnych kalkulatorów odfrankowienia.
Na co zwrócić uwagę przy obliczeniach?
- Zmniejszenie salda kredytu - Oblicz, jak zmieni się Twoje zadłużenie po przeliczeniu kredytu na złotówki według kursu z dnia zawarcia umowy, a nie według aktualnych wysokich kursów bankowych.
- Zwrot nadpłat spreadowych - Sprawdź, ile bank pobrał dodatkowo za przewalutowanie rat – spread między kursem kupna a sprzedaży franka często był zawyżany.
- Obniżenie oprocentowania kredytu - Po odfrankowieniu kredyt może być rozliczany na korzystniejszych warunkach (oparty na LIBOR/SARON zamiast WIBOR), co obniża wysokość rat.
- Obniżenie miesięcznej raty - Nowe przeliczenie kapitału oraz niższe oprocentowanie powodują, że miesięczna rata staje się zauważalnie niższa.
Przykład:
Pani Monika wzięła w 2008 roku kredyt frankowy na kwotę 300 000 zł na zakup mieszkania. Przez lata regularnie spłacała raty, jednak kurs franka znacząco wzrósł, a saldo jej zadłużenia – mimo ponad 15 lat spłat – nadal wynosiło około 250 000 zł.
Po konsultacji z kancelarią zdecydowała się pozwać bank o odfrankowienie umowy. Sąd przyznał jej rację:
- kredyt został przeliczony na złotówki według kursu z dnia podpisania umowy,
- oprocentowanie pozostało korzystniejsze (na bazie LIBOR/SARON),
- sąd zasądził również zwrot nadpłat wynikających z zawyżonego spreadu.
Efekt?
- Nowe saldo kredytu po odfrankowieniu: 190 000 zł
- Zwrot spreadów i nadpłat: ok. 17 000 zł
- Rata miesięczna zmniejszyła się o ponad 400 zł
- Łączna korzyść: ponad 77 000 zł
Dzięki temu Pani Monika nie tylko odzyskała część pieniędzy, ale też pozbyła się ryzyka kursowego i zyskała niższą ratę na resztę okresu kredytowania.
Jakie są ryzyka i wyzwania odfrankowienia kredytu
Choć odfrankowienie kredytu wiąże się z wieloma korzyściami finansowymi, nie jest to rozwiązanie całkowicie pozbawione ryzyka. Przed złożeniem pozwu warto dobrze rozumieć możliwe trudności, jakie mogą pojawić się na drodze sądowej i finansowej.
Na co trzeba uważać?
- Ryzyko przegrania sprawy w sądzie - Nie każda umowa frankowa zawiera klauzule abuzywne. Jeśli sąd uzna, że Twoja umowa została sformułowana poprawnie, możesz przegrać proces i ponieść związane z tym koszty.
- Konieczność pokrycia kosztów procesu - W przypadku przegranej możesz zostać zobowiązany do pokrycia kosztów pełnomocnika banku i sądowych, które mogą sięgać kilku tysięcy złotych.
- Długi czas trwania sprawy - Postępowania sądowe dotyczące kredytów frankowych często trwają od 1,5 do nawet 4 lat, zwłaszcza w większych miastach i sądach przeciążonych podobnymi sprawami.
- Niepewność co do interpretacji sądowej - Różne sądy mogą odmiennie interpretować podobne zapisy umowy. Choć linia orzecznicza jest coraz bardziej korzystna dla frankowiczów, nie ma 100% gwarancji sukcesu.
- Reakcja banku: propozycje ugody lub przeciąganie sprawy - Bank może próbować opóźniać postępowanie lub zaproponować ugodę na mniej korzystnych warunkach — warto skonsultować każdą ofertę z prawnikiem.
Co lepsze: odfrankowienie czy unieważnienie umowy kredytu frankowego?
Frankowicze coraz częściej stają przed wyborem: odfrankowić kredyt czy starać się o jego całkowite unieważnienie? Oba rozwiązania mają swoje plusy i minusy – ostateczna decyzja powinna zależeć od treści Twojej umowy, Twoich celów i ryzyka, jakie jesteś gotów podjąć.
Czym się różnią?
- Odfrankowienie kredytu oznacza przeliczenie go na złotówki z pozostawieniem korzystnego oprocentowania (LIBOR/SARON) i usunięciem klauzul walutowych. Kredyt nadal istnieje, ale jest "oczyszczony" z nieuczciwych zapisów.
- Unieważnienie umowy kredytu frankowego to orzeczenie, że umowa od początku była nieważna – jakby nigdy nie istniała. Kredytobiorca oddaje bankowi tylko kapitał, a bank zwraca wszystko, co zostało wpłacone ponad to.
Porównanie: co wybrać?
| Kryterium | Odfrankowienie | Unieważnienie umowy |
|---|---|---|
| Kredyt po wyroku | Nadal spłacany, ale w złotówkach i na korzystnych warunkach | Umowa przestaje obowiązywać – żadnych dalszych rat |
| Potencjalne korzyści | Niższe saldo i rata, zwrot spreadu | Zwrot wszystkich wpłat + brak dalszego zadłużenia |
| Ryzyko prawne | Mniejsze – sądy częściej odfrankowują | Większe – banki walczą o ważność umowy |
| Czas trwania sprawy | Zwykle krótszy | Często dłuższy i bardziej skomplikowany |
| Możliwość zawarcia ugody | Tak | Trudniej – unieważnienie nie podlega łatwej ugodzie |
Porada eksperta:
Jeśli zależy Ci na szybkim efekcie i niższych ratach – odfrankowienie może być wystarczające. Jeśli chcesz raz na zawsze uwolnić się od kredytu – warto rozważyć unieważnienie, ale z pomocą doświadczonego prawnika.
Alternatywy dla odfrankowienia kredytu - jakie są?
Jeśli odfrankowienie kredytu nie jest możliwe lub chcesz rozważyć inne opcje, masz kilka alternatywnych rozwiązań:
- Przewalutowanie kredytu na złotówki - Bank proponuje zamianę kredytu frankowego na złotowy według aktualnego kursu. Jest to szybsze niż proces sądowy, ale często mniej korzystne finansowo – nowe saldo kredytu bywa wyższe, a oprocentowanie opiera się o WIBOR.
- Renegocjacja warunków umowy - Możesz spróbować negocjować z bankiem nowe warunki spłaty kredytu — np. ustalenie górnego limitu kursu franka lub zmniejszenie marży. Efekt zależy od indywidualnych ustaleń z bankiem i nie eliminuje całkowicie ryzyka walutowego.
- Ugoda z bankiem w ramach programu KNF - Niektóre banki proponują ugody oparte na zaleceniach Komisji Nadzoru Finansowego. Kredyt jest przeliczany na złotówki tak, jakby od początku był kredytem złotowym. Korzyści są umiarkowane, ale proces jest szybszy i mniej ryzykowny niż sprawa sądowa.
Podsumowanie
Odfrankowienie kredytu może oznaczać realne korzyści finansowe dla frankowiczów, ale wymaga świadomej decyzji i dobrej analizy ryzyk oraz kosztów. Przed podjęciem działania warto skonsultować swoją sytuację z prawnikiem i dokładnie sprawdzić wszystkie dostępne opcje.
Jeśli masz kredyt frankowy – odfrankuj swój kredyt świadomie i zacznij walczyć o swoje prawa!
