Spread walutowy - czym jest i jak obliczyć spread walutowy?

Spread walutowy to różnica między kursem kupna a sprzedaży waluty, która ma istotny wpływ na koszty kredytu walutowego, zwłaszcza w przypadku kredytów we frankach szwajcarskich. Najważniejsze informacje:

• Spread walutowy to zysk banku, który dla kredytobiorcy oznacza ukryty koszt, wpływający na wysokość raty kredytu.
• Banki ustalają własny spread, który zależy od polityki banku, sytuacji rynkowej, kosztów operacyjnych oraz konkurencji na rynku.
• Dzięki ustawie antyspreadowej z 2011 roku, kredytobiorcy mają możliwość spłacania kredytu bezpośrednio w walucie, omijając bankowy spread.
• Kredytobiorcy mogą walczyć o odzyskanie nadpłat związanych ze spreadem, korzystając z pomocy prawnej i orzecznictwa sądowego, które wspiera ochronę konsumentów.

Czym jest spread walutowy i dlaczego powinien Cię interesować?

Spread walutowy to różnica między kursem kupna a sprzedaży waluty stosowanym przez bank. W przypadku kredytów hipotecznych we frankach szwajcarskich (CHF) spread ma bezpośredni wpływ na wysokość rat, ponieważ bank przelicza wartość kredytu i każdą ratę według swoich wewnętrznych kursów.

Oznacza to, że kredytobiorca może płacić więcej niż wynikałoby to z kursu średniego NBP. Spread stanowi zysk banku, ale dla klienta – ukryty koszt. Nawet różnica kilku groszy na kursie może oznaczać setki złotych rocznie przy regularnych spłatach. Dlatego warto monitorować, jak bank ustala kursy walut i rozważyć spłatę bezpośrednio w CHF (jeśli umowa na to pozwala), aby uniknąć niekorzystnych przeliczeń.

Jak banki ustalają spread walutowy i od czego zależy jego wysokość?

Banki komercyjne samodzielnie ustalają kursy kupna i sprzedaży walut, a więc również wysokość spreadu – różnicy między nimi. Nie ma jednego, odgórnie narzuconego kursu, dlatego wysokość spreadu może znacząco się różnić w zależności od instytucji. Na jego poziom wpływa wiele czynników, w tym:

• Polityka wewnętrzna banku – banki ustalają własne strategie cenowe, często nakierowane na maksymalizację zysku,
• Aktualna sytuacja na rynku walutowym – wahania kursów i niepewność rynkowa mogą zwiększać spread,
• Koszty operacyjne banku – im wyższe, tym większy spread bank może narzucić,
• Poziom konkurencji – w bardziej konkurencyjnym otoczeniu banki mają motywację do obniżania spreadu,
• Ocena ryzyka walutowego przez bank – w sytuacjach niepewności banki mogą zwiększać spread jako zabezpieczenie.

Zazwyczaj banki stosują wyższy kurs sprzedaży waluty, gdy klient spłaca raty kredytu w złotówkach, co pozwala im zarabiać na różnicy kursowej. W przypadku kredytów we frankach spread często sięgał od 4% do nawet 10%, co znacząco podnosiło rzeczywisty koszt zobowiązania.

Ile może wynosić spread walutowy dla danej waluty?

Jeśli chcesz się dowiedzieć, ile wynosi spread walutowy, po prostu odwiedź stronę kantoru internetowego lub banku, na których prezentowane są codziennie kursy walut i wartości spreadu.

Szybko przekonasz się, że dla tej samej waluty będzie on miał inną wysokość w każdej z instytucji. Na dowód prezentujemy poniżej porównanie spreadów dla franka szwajcarskiego w najpopularniejszych bankach.

📊 Tabela: Spread walutowy w bankach i kantorach internetowych – porównanie (maj 2025)

Jak obliczyć spread walutowy?

Jest to bardzo łatwe – wystarczy dokonać prostego wyliczenia, czyli odjąć od kursu sprzedaży kurs kupna danej waluty.

A jak wyliczyć spread walutowy w procentach? Wystarczy posłużyć się następującym wzorem:

Spread a kredyt walutowy – ile naprawdę kosztuje rata?

Choć kredyt walutowy może wydawać się atrakcyjny ze względu na niższe oprocentowanie, prawdziwy koszt zobowiązania często kryje się w szczegółach – a jednym z najważniejszych jest spread walutowy. To właśnie różnica między kursem kupna i sprzedaży waluty decyduje o tym, ile faktycznie płacisz za każdą ratę. W praktyce oznacza to, że bank przelicza Twoje zobowiązanie po mniej korzystnym kursie sprzedaży, doliczając do raty dodatkowy koszt – zwykle od 3% do nawet 10%.

📊 Tabela: Wpływ spreadu walutowego na wysokość raty kredytu (500 CHF)

Założenia: rata kredytu wynosi 500 CHF, spread liczony procentowo od kursu średniego NBP.

Kredytobiorcy powinni regularnie analizować kursy i – jeśli to możliwe – spłacać kredyt bezpośrednio w walucie obcej, np. kupionej w kantorze internetowym, gdzie spread jest znacznie niższy. Spread, choć często pomijany przy podpisywaniu umowy, ma realny wpływ na domowy budżet i warto go świadomie kontrolować.

Ustawa antyspreadowa – co zmieniła dla kredytobiorców?

Ustawa antyspreadowa, która weszła w życie 26 sierpnia 2011 roku, była odpowiedzią na liczne skargi kredytobiorców walutowych, szczególnie frankowiczów, dotyczące nieprzejrzystych zasad naliczania spreadów walutowych przez banki. Głównym celem ustawy było umożliwienie spłaty kredytów walutowych bezpośrednio w walucie, w której zostały zaciągnięte – np. we frankach szwajcarskich – a nie po niekorzystnym kursie ustalanym przez bank.

📌 Najważniejsze zmiany wprowadzone przez ustawę:

• Kredytobiorcy zyskali prawo do spłaty rat kredytu bezpośrednio w walucie kredytu (np. CHF, EUR).
• Banki zostały zobowiązane do udostępnienia numeru konta walutowego i nie mogą odmówić przyjęcia spłaty w walucie obcej.
• Kredytodawcy muszą przekazywać klientom jasne i zrozumiałe informacje o zasadach ustalania kursów walutowych.
• Uregulowano kwestie kosztów związanych z przewalutowaniem i zakupem waluty poza bankiem.

Wprowadzenie ustawy antyspreadowej dało kredytobiorcom realny instrument obniżenia kosztów obsługi kredytów i większą kontrolę nad kursem waluty, po którym spłacają zobowiązania. W praktyce jednak wielu klientów nie było świadomych swoich praw lub nie korzystało z możliwości samodzielnego zakupu waluty, np. w kantorach internetowych, co nadal ograniczało efektywność tych przepisów.

Zmienność spreadu walutowego – dlaczego czasem tracisz więcej?

Spread walutowy, czyli różnica między kursem kupna a sprzedaży waluty w banku, nie jest wartością stałą – może się zmieniać nawet z dnia na dzień. To oznacza, że rata Twojego kredytu walutowego może kosztować więcej, nie dlatego że wzrósł kurs franka czy euro, ale dlatego, że bank podniósł własny spread. Dla kredytobiorców oznacza to często ukryty koszt, na który mają ograniczony wpływ – zwłaszcza jeśli spłacają kredyt bezpośrednio w złotówkach.

📌 Dlaczego spread bywa zmienny?

• Polityka banku – instytucje finansowe mają pełną dowolność w ustalaniu kursów i mogą zwiększać spread, np. przy pogorszeniu sytuacji na rynku walutowym.
• Sytuacja gospodarcza – wahania kursów walut i niepewność makroekonomiczna mogą wpływać na szersze widełki między kursem kupna i sprzedaży.
• Brak regulacji górnego limitu – polskie prawo nie ogranicza maksymalnej wartości spreadu, co daje bankom swobodę działania.
• Brak transparentności – klienci często nie wiedzą, jaki spread obowiązuje w danym momencie i jakie są zasady jego ustalania.

W efekcie kredytobiorca może płacić znacznie więcej niż wynikałoby to z rynkowego kursu waluty. Nawet jeśli kurs franka pozostaje stabilny, bank może zwiększyć spread i tym samym podnieść wysokość Twojej raty. To właśnie dlatego tak istotna jest świadomość tego mechanizmu – i korzystanie z prawa do samodzielnego zakupu waluty, które umożliwia ustawa antyspreadowa.

Jak instytucje pomagają klientom walutowym?

W odpowiedzi na liczne problemy kredytobiorców posiadających kredyty walutowe, zarówno instytucje państwowe, jak i niezależne organizacje podjęły działania, by zapewnić im wsparcie prawne, finansowe i informacyjne. Pomoc ta przybiera różne formy – od zmian legislacyjnych po wsparcie procesowe i edukację finansową.

Podsumowanie: Czy można pokonać spread?

Pokonanie spreadu walutowego jest możliwe, choć wymaga podjęcia odpowiednich działań. Kredytobiorcy mogą szukać banków z lepszymi warunkami przeliczenia walut lub skorzystać z opcji przewalutowania kredytu. Ponadto, osoby posiadające kredyty z klauzulami niedozwolonymi mogą starać się o unieważnienie umowy, co daje szansę na odzyskanie nadpłat. Na przykład, w wielu umowach kredytowych można spotkać się z zapisami, które pozwalają bankowi na jednostronne ustalanie kursu wymiany walut, jak np. klauzula:

Tego typu zapisy są uznawane za niedozwolone, co w praktyce może prowadzić do unieważnienia umowy kredytowej. Warto skorzystać z pomocy prawnika i działać na podstawie orzecznictwa sądowego, które sprzyja frankowiczom.

Dodatkowe źródła informacji:

Ustawa z dnia 23 marca 2017 r. o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami, https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20170000819/U/D20170819Lj.pdf

Ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów, https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/ochrona-konkurencji-i-konsumentow-17337528

MAPA KLAUZUL NIEDOZWOLONYCH W UMOWACH KREDYTÓW “WALUTOWYCH”, https://rf.gov.pl/wp-content/uploads/2021/06/Mapa-Klauzul-aktualizacja-na-07.06.2021.pdf