Czy frankowicze mogą skorzystać z wakacji kredytowych?

Kredyty frankowe stanowią poważny problem dla osób, które zdecydowały się je zaciągnąć, kiedy jeszcze kurs franka był na znacznie niższym poziomie niż obecnie. Z niniejszego artykułu dowiesz się:

• Czy mając kredyt we frankach szwajcarskich, możesz skorzystać z wakacji kredytowych w 2024 roku? Niestety, są przeznaczone dla kredytobiorców, którzy zaciągnęli kredyt hipoteczny w złotówkach, a nie frankach szwajcarskich.
• Frankowicze nie korzystają z rządowych wakacji kredytowych, ale mogą sprawdzić, czy ich bank ma umowne wakacje kredytowe przygotowane również dla nich.
• Osoby spłacające kredyty frankowe mogą je przewalutować, oddać sprawę do sądu wraz z wnioskiem o zabezpieczenie roszczeń i czekać, aż zostanie ona rozpatrzona.

Czy frankowicze mogą skorzystać z ustawowych wakacji kredytowych w 2024?

29 lipca 2022 roku ostatecznie weszła w życie ustawa o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom, a wraz z nią ustawowe wakacje kredytowe. Polegały one na możliwości zawieszenia nawet ośmiu rat kapitałowo-odsetkowych w 2022 i 2023 roku. Z początkiem 2024 roku nie wiadomo było, czy program ten będzie kontynuowany, a tym bardziej – na jakich zasadach. 5 marca 2024 roku premier Donald Tusk ogłosił, że w 2024 roku polscy kredytobiorcy również zyskają możliwość zawieszenia łącznie czterech rat.

Kto będzie mógł skorzystać z wakacji kredytowych w 2024 roku? To rozwiązanie zarezerwowane dla osób spłacających kredyty hipoteczne zaciągnięte na własne cele mieszkaniowe. Niestety, ale frankowicze nie skorzystają z niego, ponieważ przygotowano je dla zobowiązań w złotówkach.

W przypadku spłacania kredytu hipotecznego, zaciągniętego na własne potrzeby mieszkaniowe, ale nie w złotówkach, tylko denominowanego w walucie obcej, nie ma możliwości skorzystania z ustawowej przerwy w spłacie kredytu. Dlatego rządowe zawieszenie spłaty nie jest przeznaczone dla frankowiczów. Z takiej pomocy nie mają oni szansy skorzystać.

Dla kogo przeznaczone są rządowe wakacje kredytowe?

Wakacje kredytowe to powszechnie dostępna forma pomocy tym klientom, którzy nie radzą sobie z pokryciem rosnących kosztów zobowiązania. W związku z wysoką inflacją Rada Polityki Pieniężnej zmuszona była w ubiegłych latach do podnoszenia głównych stóp procentowych, a to one powodowały, że rosła stawka referencyjna WIBOR®, a same kredyty drożały. Dziś sytuacja już się ustabilizowała, a kredytobiorcy mogą spłacać nieco niższe raty niż w szczycie obowiązywania najwyższych stóp procentowych. Zobacz w kalkulatorze rat kredytu hipotecznego, jak zmieniła się ich wysokość po zmianie oprocentowania na nieco niższe.

Rząd postanowił wprowadzić ustawowe wakacje kredytowe w 2024 roku, dostępne dla klientów, którzy spełniają założenia:

• zaciągnięcie kredytu hipotecznego w złotówkach na własne potrzeby mieszkaniowe, w kwocie nieprzekraczającej 1,2 mln zł;
• ponoszenie wydatków związanych z obsługą miesięcznej raty kapitałowej i odsetkowej kredytu (wskaźnik RdD – rata do dochodu) w wysokości przekraczającej 30 proc. dochodów (za okres ostatnich 3 miesięcy przed dniem złożenia wniosku) lub utrzymują co najmniej trójkę dzieci (do 18 roku życia lub do 25 roku życia, gdy kontynuują naukę, lub dzieci niepełnosprawnych bez względu na ich wiek) – w takiej sytuacji nie obowiązuje kryterium RdD;
• podpisanie umowy kredytowej przed 1 lipca 2022 roku;
• okres kredytowania kończący się co najmniej po upływie 6 miesięcy od wskazanej daty.

Z tego powodu kredyty walutowe, w tym kredyt hipoteczny we frankach, pomimo spełniania innych, powyżej wskazanych warunków nie będą mogły być zawieszone na mocy przepisów o rządowych wakacjach kredytowych. Warto w takiej sytuacji rozważyć jednak umowne wakacje kredytowe udzielane przez bank.

Kto NIE może skorzystać z rządowych wakacji kredytowych 2024?

Analogicznie z rządowych wakacji kredytowych w 2024 roku nie skorzystają klienci, którzy:

• zaciągnęli kredyt hipoteczny po 1 lipca 2022 roku,
• mają okres kredytowania kończący się szybciej niż w ciągu 6 miesięcy od wskazanej daty,
• mają zaciągnięty inny kredyt niż kredyt hipoteczny,
• zaciągnęli kredyt na inne cele niż własne cele mieszkaniowe,
• mają zaciągnięty kredyt indeksowany lub denominowany do waluty innej niż waluta polska,
• zaciągnęli kredyt w kwocie powyżej 1,2 mln zł,
• przy spłacie kredytu wskaźnik RdD (rata do dochodu) jest niższy niż 30 proc.

Oznacza to, że rządowe wakacje nie obejmują kredytów CHF. Z jakiej pomocy mogą zatem skorzystać frankowicze? Sprawdź też, czy warto zdecydować się na wakacje kredytowe.

Czy bank może odmówić wakacji kredytowych?

Czy osoby spłacające kredyty we frankach mogą skorzystać z umownych (bankowych) wakacji kredytowych?

Skoro wakacje kredytowe zapewnione przez rząd nie są przeznaczone dla osób z zobowiązaniem indeksowanym czy denominowanym do waluty innej niż waluta polska, to czy frankowicze mogą skorzystać z umownych wakacji kredytowych? Być może tak, ponieważ ich banki mogą im je zaproponować. Zobacz, kiedy można zawiesić spłatę kredytu frankowego.

Frankowicze znajdują się w trudnej sytuacji, ponieważ ponoszą wysokie ryzyko kursowe – raty spłacają we frankach, a kurs szwajcarskiej waluty rośnie.

Niewielką pociechą dla takich kredytobiorców pozostaje to, że oprocentowanie kredytów tego rodzaju ustalane jest na podstawie obecnie niskiej stawki referencyjnej SARON 3M.

Jeszcze 8 sierpnia 2022 roku była ona ujemna i wynosiła -0,4377. Natomiast 4 marca 2024 roku osiągnęła wartość 1,6981. To nadal znacznie mniej niż WIBOR(R) 3M, który w tym samym czasie wyniósł 5,85 proc.

Jak mają się do siebie wakacje kredytowe i kredyty walutowe? Takie rozwiązanie wynikać będzie tylko z wewnętrznej polityki bankowej, która może być na tyle przyjazna dla klienta, że pozwoli mu na zawieszenie spłaty jednej czy kilku rat kapitałowo-odsetkowych lub ich części.

Istnieją też tzw. sądowe wakacje kredytowe. To rozwiązanie dla frankowiczów, którzy mogą złożyć do sądu wniosek o zabezpieczenie roszczeń. Gdy sąd go uwzględni, to na czas trwania całego postępowania i procesu sądowego wstrzymana zostanie spłata kredytu hipotecznego. Można powiedzieć, że zyskasz wówczas „sądowe” wakacje kredytowe.

Musisz przy tym mieć świadomość, że Twój wniosek może zostać odrzucony przez sąd, choć dzieje się to rzadko. Sąd z reguły przychyla się do wniosku o zabezpieczenie roszczeń, jeśli frankowicz spłacił już pierwotną kwotę otrzymanego kredytu.

Jakie dodatkowe działania mogą podjąć osoby z kredytem CHF, aby zmniejszyć obciążenia związane ze spłatą zobowiązania?

Skoro rządowe, ustawowe wakacje kredytowe w 2024 roku nie są systemowym rozwiązaniem, jakie zaoferowano w ramach pomocy frankowiczom, to czy mogą oni liczyć na inne mechanizmy wsparcia w spłacie długu? Otóż tak. Co z kredytami frankowymi w 2024 roku? Jeśli spłacasz zobowiązanie we frankach i masz problemy finansowe, wybierz jeden z opisanych poniżej schematów.

Wydłużenie okresu spłaty kredytu frankowego

Przykładowo kredytobiorcy frankowi spłacający zobowiązania w PKO BP mogą skorzystać z oferty na wydłużenie okresu kredytowania. Bank nie pobiera przy tym dodatkowych opłat za samo wydłużenie okresu przeznaczonego na zwrot środków, ale jednocześnie rosną przez to koszty kredytowania, zobowiązanie spłacane jest bowiem po prostu dłużej i bank dłużej może naliczać odsetki od spłacanej kwoty. Takie rozwiązanie jest możliwe do końca 2024 roku, chyba że instytucja bankowa zdecyduje się je przedłużyć.

Zamiana kredytu CHF na PLN

Częstym przypadkiem pomocy dla frankowiczów jest przewalutowanie kredytu. W PKO BP oferowane jest ono po kursie średnim NBP. PKO BP odstępuje od pobierania opłaty (prowizji) za zamianę waluty zobowiązania z CHF na PLN oraz zwraca klientom część raty kapitałowej, jeśli ujemna stawka bazowa przekroczy marżę. Warto sprawdzić, czy w banku, w którym spłacasz kredyt frankowy, taka możliwość również istnieje.

Skorzystanie z pomocy Funduszu Wsparcia Kredytobiorców

Kredytobiorcy powinni wiedzieć, że w Polsce, przy Banku Gospodarstwa Krajowego, funkcjonuje Fundusz Wsparcia Kredytobiorców. Frankowicze, podobnie jak kredytobiorcy spłacający zobowiązania w złotówkach, mogą skorzystać z jego pomocy. Muszą przy tym spełnić kilka warunków:

• co najmniej jeden z kredytobiorców ma status osoby bezrobotnej,
• miesięczna rata spłacanego kredytu przekracza 40 proc. dochodów gospodarstwa domowego (zmiana zarządzona przez rząd Donalda Tuska od 1 maja 2024 roku, dotychczas było to 50 proc. dochodów),
• dochód po opłaceniu raty nie przekracza 2,5-krotności kryteriów określonych przepisami ustawy o pomocy społecznej – dla gospodarstwa jednoosobowego będzie to już wkrótce kwota 1940 zł (dotychczas 1552 zł), a dla wieloosobowego – 1500 zł (dotychczas 1200 zł), pomnożone przez liczbę członków danego gospodarstwa domowego.

Jeśli kredytobiorca frankowy kwalifikuje się do skorzystania ze środków z Funduszu Wsparcia Kredytobiorców, będzie mieć wypłacane nieoprocentowane wsparcie w wysokości do 3 tys. zł miesięcznie przez maksymalnie 40 miesięcy. Ewentualnie na taki sam czas zostanie mu udzielona nieoprocentowana pożyczka na pokrycie części zadłużenia pozostałego po spłacie kredytowanej nieruchomości.

Dopiero po dwóch latach od wypłaty ostatniej raty wsparcia lub pożyczki kredytobiorca będzie musiał zacząć ją spłacać. Jeśli będzie odprowadzać terminowo odpowiednie kwoty do funduszu, część wsparcia finansowego może mu zostać umorzona. Okres zwrotu wsparcia lub pożyczki od maja 2024 roku wydłużony będzie ze 144 miesięcy na 200 miesięcy.

Mediacje pomiędzy frankowiczami a bankami

Istnieje Centrum Mediacji Sądu Polubownego, które działa przy Komisji Nadzoru Finansowego. Od października 2021 roku frankowicze mogą za jego pośrednictwem prowadzić mediacje z bankami.

Od tamtego czasu do 13 listopada 2023 roku w Centrum zakończono już 50,5 tys. postępowań mediacyjnych dotyczących umów kredytów denominowanych lub indeksowanych do waluty innej niż polska, jak poinformował UKNF. W 37,4 tys. przypadkach zawarto porozumienie z bankiem (ugodę).

Wynikiem mediacji będzie przekształcenie kredytu walutowego, w tym przypadku kredytu frankowego, na złotowy, którego oprocentowanie jest ustalane na podstawie stawki WIBOR®.

Pozwanie banku do sądu

Jeśli mediacje pomiędzy klientem a bankiem nie przynoszą oczekiwanych skutków, frankowicze mogą zazwyczaj zdecydować się na wystąpienie na drogę sądową i pozwanie banku. Takich przykładów jest sporo – według szacunków ekspertów w 2024 roku w sądach może toczyć się już nawet 200 tys. spraw frankowiczów. Z uwagi na to, że w 2023 roku nastąpiła seria korzystnych dla kredytobiorców wyroków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, procesowanie się z bankiem dla klienta jest bezpieczniejsze i jeszcze bardziej opłacalne. Bank nie może już domagać się wynagrodzenia ani waloryzacji, a klient może uzyskać naprawdę ogromne odsetki za opóźnienie.

Niemal połowa spraw sądowych dotyczących kredytów we frankach szwajcarskich kierowana jest do dwóch warszawskich sądów:

• Sądu Okręgowego w Warszawie, w którym w kwietniu 2021 r. powołano tzw. wydział frankowy (XXVIII Wydział Cywilny);
• Sądu Okręgowego Warszawa-Praga.

Podstawą dla klientów przy pozywaniu banków są klauzule abuzywne, niedozwolone, których zastosowanie w umowie lub regulaminie bankowym może skutkować uznaniem całej umowy kredytu frankowego za nieważną. W 2024 roku jedynym sposobem na to, byś pozbył się całkowicie zadłużenia we frankach, będzie wciąż złożenie pozwu do sądu. Tylko takie unieważnienie umowy pozwoli Ci definitywnie anulować kredyt.

Dodatkowe źródła:

• www.pkobp.pl, ROZWIĄZANIA DLA KLIENTÓW Z KREDYTEM HIPOTECZNYM W CHF;
• www.prawo.pl, Wakacje kredytowe w 2024 r., projekt trafił do Sejmu;
• www.frankowicze.net, KREDYTY WE FRANKACH I FRANKOWICZE CO SIĘ ZMIENI W 2024 ROKU PROGNOZA;