Kredyt hipoteczny a zmiana pracy. Czy trzeba informować bank?

Zmiana pracy a kredyt hipoteczny to zagadnienie, które interesuje wielu kredytobiorców. Spłata kredytu na mieszkanie trwa przecież średnio 25 lat i w takim okresie może dojść do zmiany pracodawcy nawet kilkukrotnie.

• Zmiana pracy oznacza zmianę wysokości dochodów i warunków zatrudnienia, dlatego bezpośrednio wpływa na zdolność kredytową.
• Banki mają prawo sprawdzić Twoją zdolność kredytową nie tylko przed udzieleniem kredytu mieszkaniowego, ale także w trakcie jego spłaty.
• Jeśli dopiero planujesz ubiegać się o kredyt, zmiana pracy tuż przed złożeniem wniosku może uniemożliwić Ci zaciągnięcie zobowiązania ze względu na zbyt krótki staż pracy.
• Zmianę pracy zwykle trzeba zgłosić do banku – zwłaszcza jeśli taki obowiązek przewiduje umowa kredytowa i gdy wskutek zmiany pracy pojawiły się trudności ze spłatą zobowiązania.

Jak zmiana pracy wpływa na kredyt hipoteczny?

Wpływ zmiany pracy na kredyt hipoteczny jest dość duży, ponieważ od warunków zatrudnienia zależy zdolność kredytowa, która oznacza nic innego jak zdolność do spłaty zobowiązania. Na zdolność kredytową wpływają natomiast wszystkie warunki zatrudnienia, czyli m.in.:

• wysokość i struktura dochodów,
• rodzaj umowy z pracodawcą,
• dotychczasowy staż pracy,
• okres obowiązywania umowy w przód.

Banki preferują stabilność i przewidywalność dochodów, dlatego każda zmiana warunków zatrudnienia wiąże się dla nich z ryzykiem.

Zmiana pracy na kredyt hipoteczny ma jednak szczególny wpływ na etapie składania wniosku, gdy bank podejmuje decyzję o udzieleniu finansowania. Trudno zatem ubiegać się o kredyt przy wypowiedzeniu umowy o pracę, które dla banku oznacza utratę źródła dochodów, a więc i zdolności do spłaty zobowiązania. Zmiana pracy w trakcie ubiegania się o kredyt może więc nawet uniemożliwić jego uzyskanie.

Problemem może się jednak okazać także zmiana pracy już po zawarciu umowy kredytowej, gdy w jej efekcie pojawią się trudności z terminowym regulowaniem rat np. ze względu na utratę regularności dochodów.

Czy musisz informować bank o zmianie pracy?

Czy trzeba informować bank o zmianie pracy? Zwykle jest to koniecznie, zwłaszcza jeśli taki obowiązek narzuca umowa kredytowa. Wiele banków zamieszcza w niej bowiem zapis, który zobowiązuje kredytobiorcę do informowania banku o wszelkich zdarzeniach mogących mieć wpływ na jego sytuację finansową. Takim zdarzeniem jest na pewno zmiana miejsca i warunków zatrudnienia, zatem przy takim zapisie w umowie zgłoszenie zmiany pracy do banku będzie po prostu Twoim obowiązkiem.

Zmiana pracy a obowiązki kredytobiorcy – co jeszcze warto wiedzieć? Zgodnie z art. 74 ustawy Prawo bankowe¹ obowiązkiem kredytobiorcy jest przedstawianie na żądanie banku „informacji i dokumentów niezbędnych do oceny jego sytuacji finansowej”. Bank może zatem w każdym momencie trwania umowy kredytowej zażądać od Ciebie aktualnego zaświadczenia o zatrudnieniu i zarobkach, z którego siłą rzeczy dowie się o zmianie pracy.

Kiedy zgłoszenie jest obowiązkowe?

Obowiązek zgłoszenia zmiany pracy do banku występuje tak naprawdę w kilku sytuacjach:

• jeśli taki obowiązek narzuca umowa kredytowa,
• na żądanie banku w związku z jego prawem do weryfikacji zdolności kredytowej kredytobiorcy,
• w przypadku gdy zmiana pracy utrudnia spłatę zobowiązania,
• gdy do zmiany pracy doszło w trakcie wnioskowania o kredyt mieszkaniowy.

Poza pierwszymi dwoma przypadkami, które omówiliśmy wyżej, o zmianie pracy powinieneś poinformować bank również wtedy, gdy w jej efekcie nastąpi:

• spadek dochodów a kredyt hipoteczny stanie się niemożliwy do spłaty w ustalonych ratach kredytowych;
• utrata regularności dochodów utrudniająca spłatę kredytu – może się tak stać, gdy np. zrezygnujesz z etatu na rzecz własnej działalności gospodarczej;
• zmiana waluty dochodów np. wskutek podjęcia pracy za granicą – kredyt hipoteczny co do zasady powinien być spłacany w takiej samej walucie, w jakiej kredytobiorca uzyskuje większą część swoich dochodów.

Kolejnym przypadkiem jest sytuacja, gdy już złożyłeś wniosek o kredyt, a zmiana pracy nastąpiła jeszcze przed uzyskaniem decyzji kredytowej. Wówczas o zmianie pracy musisz niezwłocznie powiadomić bank, aby nie być posądzonym o próbę wyłudzenia kredytu na podstawie art. 297 Kodeksu karnego. Zgodnie z jego brzmieniem osoba, która nie powiadomi banku o powstaniu sytuacji mogącej mieć wpływ na wstrzymanie albo ograniczenie wysokości udzielonego finansowania, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat

Zmiana pracy przed złożeniem wniosku o kredyt – co warto wiedzieć?

Jeśli dopiero planujesz ubiegać się o kredyt hipoteczny, zmiana pracy tuż przed złożeniem wniosku nie będzie dobrym posunięciem. Dlaczego? Ponieważ od przyszłych kredytobiorców banki wymagają odpowiedniego stażu pracy i udokumentowania dochodów z aktualnego miejsca zatrudnienia np. z co najmniej 3 ostatnich miesięcy. Jeżeli zatem będziesz mieć zbyt krótki staż pracy, kredyt hipoteczny może nie być Ci udzielony lub bank nie weźmie pod uwagę dochodów z nowej pracy.

Ze względu na wpływ stażu zatrudnienia na zdolność kredytową, warto więc wstrzymać się ze zmianami zawodowymi przed składaniem wniosku o kredyt na zakup mieszkania lub przeprowadzić je z odpowiednim wyprzedzeniem np. pół roku wcześniej. Bezpieczna będzie też zmiana pracy, gdy wniosek o kredyt hipoteczny będzie już pozytywnie rozpatrzony i gdy podpiszesz z bankiem umowę kredytową.

Jak zmiana pracy wpływa na zdolność kredytową?

Według najnowszego badania Pracuj.pl „Mobilność zawodowa Polaków 2024² na zmianę pracy decyduje się coraz więcej osób. Tylko w ostatnim roku zdecydowało się na to 20% respondentów, gdy w poprzednim okresie było to 17% badanych.

Z badania wynika także, że większość, bo 52% badanych osób jako powód zmiany pracy wskazała chęć podniesienia swoich zarobków. W tym kontekście zmiana pracy na kredyt hipoteczny ma pozytywny wpływ, ponieważ wyższe zarobki:

• pozwalają ubiegać się o wyższą kwotę kredytu,
• ułatwiają spłatę zobowiązania, jeśli do zmiany pracy doszło już w trakcie trwania umowy.

Warto jednak pamiętać, że wpływ zmiany pracy na zdolność kredytową jest bardziej złożony. Przy jej ocenie znaczenie ma bowiem nie tylko wysokość wynagrodzenia. Kredyt hipoteczny udzielany jest przecież na wiele lat, dlatego ważna jest również stabilność dochodów. Zatem duży wpływ na zdolność kredytową ma umowa o pracę – przede wszystkim jej rodzaj i okres obowiązywania.

Jak bank ocenia zdolność kredytową po zmianie pracy?

Ocena zdolności kredytowej po zmianie pracy odbywa się standardowo, a więc polega na sprawdzeniu możliwości finansowych kredytobiorcy do regulowania zobowiązania. Dla banku znaczenie ma głównie to, czy po zmianie pracy kredytobiorca ma odpowiedni dochód, by kredyt hipoteczny mógł być spłacany w terminie.

Należy jednak pamiętać, jak bank analizuje dochody kredytobiorcy – bierze pod uwagę zarówno ich wysokość, jak też to, czy mają one regularny i przewidywalny charakter, co wynika już z samej umowy zawartej z pracodawcą.

Minimalny staż zatrudnienia wymagany przez banki przy kredycie hipotecznym

Jak już wspomnieliśmy wyżej, najmniej wskazana jest zmiana pracy na etapie składania wniosku o kredyt na mieszkanie. Wówczas bowiem duże znaczenie przy ocenie zdolności kredytowej ma okres zatrudnienia w aktualnym miejscu pracy.

Wymagania banków dla kredytobiorców pod tym względem są dość precyzyjne, ponieważ określają zarówno dotychczasowy minimalny okres zatrudnienia, jak i okres obowiązywania umowy z pracodawcą w przód.

Minimalny staż zatrudnienia a kredyt hipoteczny

Przy ubieganiu się o kredyt hipoteczny najbardziej pożądana jest umowa o pracę na czas nieokreślony, która gwarantuje regularne zarobki w długim terminie. Taka umowa o pracę na zdolność kredytową może mieć jednak negatywny wpływ, jeśli obowiązuje krócej niż 3 miesiące. W takim przypadku bank może wręcz odmówić udzielenia Ci kredytu lub wymagać dostarczenia zaświadczenia o zatrudnieniu i dochodach z poprzedniego miejsca pracy.

Analogicznie banki traktują przejście na B2B. Kredyt hipoteczny może być bowiem wówczas przyznany, jeśli działalność prowadzona jest od minimum 12 miesięcy lub gdy udowodnisz, że w ramach samozatrudnienia pracujesz na rzecz dotychczasowego pracodawcy.

Najbardziej problematyczna przy ubieganiu się o kredyt hipoteczny jest umowa na czas próbny. Ze względu na to, że jest krótkoterminowa i nie zapewnia ciągłości zatrudnienia, banki na etapie wnioskowania o kredyt w ogóle jej nie akceptują. Nie musisz się jednak przejmować, jeśli taką umowę podpiszesz już po otrzymaniu kredytu. Bank z tego powodu na pewno nie wypowie umowy kredytowej, jednak ma prawo od Ciebie zażądać dostarczenia dokumentów potwierdzających przedłużenie zatrudnienia.

Co zrobić, jeśli zmiana pracy powoduje problemy ze spłatą kredytu?

Może się zdarzyć, że zmiana pracy po wypłacie kredytu na kupno mieszkania spowoduje trudności ze spłatą zobowiązania np. wskutek przejściowej utraty lub obniżenia dochodów. Co w takiej sytuacji robić?

Jeśli skutkiem zmiany pracy są problemy ze spłatą kredytu, powinieneś jak najszybciej skontaktować się z bankiem, który w takiej sytuacji ma obowiązek udzielić Ci wsparcia. W ramach pomocy może Ci zaproponować np.:

• wakacje kredytowe – czyli zawieszenie spłaty rat kredytowych na pewien czas,
• restrukturyzację kredytu – czyli zmianę warunków umowy kredytowej celem dostosowania ich do Twojej aktualnej sytuacji finansowej,
• skorzystanie z Funduszu Wsparcia Kredytobiorców (FWK) – możesz dzięki niemu otrzymywać dopłaty do kredytu np. przez okres szukania nowej pracy.

Rozwiązaniem problemu może być też ubezpieczenie kredytu od utraty pracy, które może Ci zapewnić okresowe pokrycie rat kredytowych przez ubezpieczyciela.

Kiedy warto rozważyć wakacje kredytowe?

Najprostszym rozwiązaniem problemu ze spłatą kredytu po zmianie pracy wydają się wakacje kredytowe. Zazwyczaj jednak umożliwiają one zawieszenie spłaty maksymalnie kilku rat kredytowych, a więc jest to rozwiązanie tymczasowe.

Zatem kiedy skorzystać z wakacji kredytowych? Tylko wtedy, problemy finansowe wskutek zmiany pracy mają charakter chwilowy. Jeśli bowiem nastąpi długotrwałe obniżenie lub utrata dochodów, wakacje kredytowe niewiele Ci pomogą. Wówczas lepszym rozwiązaniem będzie restrukturyzacja kredytu lub skorzystanie z Funduszu Wsparcia Kredytobiorców.

Jak działa ubezpieczenie kredytu na wypadek utraty pracy?

Jeszcze na etapie zaciągania kredytu na kupno mieszkania warto pomyśleć o ewentualnych problemach w życiu zawodowym i zadbać o zabezpieczenie kredytu od utraty dochodów.

Takim zabezpieczeniem może być ubezpieczenie kredytu na wypadek utraty pracy. Zapewnia ono bowiem wypłatę świadczenia pokrywającego raty kredytowe nawet przez 6 lub 12 miesięcy, a więc przez okres wystarczający do znalezienia nowego zatrudnienia.

Taka polisa zwykle jednak zapewnia ochronę tylko w określonych przypadkach np. gdy do utraty pracy doszło wyłącznie z winy pracodawcy lub wskutek likwidacji firmy. Ubezpieczenie od utraty pracy nie będzie natomiast działać, jeśli to Ty sam zwolnisz się z pracy, wypowiedzenie nastąpi za porozumieniem stron lub zostaniesz zwolniony dyscyplinarnie.

Podsumowanie i najważniejsze zasady dotyczące zmiany pracy przy kredycie hipotecznym

Zmiana pracy przy kredycie hipotecznym nie musi być problemem i masz do niej pełne prawo. Należy jednak pamiętać o kilku kwestiach – przede wszystkim o tym, jaki wpływ ma zmiana pracy na kredyt hipoteczny oraz na zdolność kredytową.

Najważniejsze zasady przy zmianie pracy a kredyt hipoteczny:

• Nie wnioskuj o kredyt hipoteczny w czasie zmiany pracy – nie ma możliwości, by dostać kredyt przy wypowiedzeniu umowy o pracę lub przy umowie na okres próbny. Poza tym banki wymagają określonego stażu zatrudnienia (min. 3 miesiące), dlatego zmień pracę odpowiednio wcześniej lub już po otrzymaniu kredytu;
• O zmianie pracy zwykle należy poinformować bank – jest to konieczne w trakcie wnioskowania o kredyt i może być wymagane także po jego zaciągnięciu, zwłaszcza jeśli taki obowiązek przewiduje umowa kredytowa;
• Jeśli wystąpi problem ze spłatą hipoteki po utracie lub zmianie pracy – pomogą Ci go rozwiązać m.in. wakacje kredytowe, restrukturyzacja kredytu lub wsparcie z FWK.

O potencjalnych zmianach w życiu zawodowym warto też pomyśleć już na etapie ubiegania się o kredyt na mieszkanie, czyli rozważyć zakup ubezpieczenia od utraty pracy.